Marksizam
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Marksizam je filozofski pravac, odnosno politička ideologija temeljena na spisima njemačkog filozofa Karla Marxa (po kojoj je dobio ime) i Marxovog prijatelja i saradnika Friedricha Engelsa. Od svih tih spisa je najvažnija Marxova nedovršena knjiga Das Kapital.
Marksizam, koji se temelji na engleskoj političkoj ekonomiji, francuskom utopijskom socijalizmu i njemačkoj idealističkoj filozofiji iz prve polovine 19. vijeka, nastoji dati kritiku društva koja je istovremeno naučna i revolucionarna. Marksizam historiju tumači kroz sukob povlaštenih i potlačenih društvenih klasa, te smatra da će svi društveni problemi biti riješeni stvaranjem besklasnog društva zvanog komunizam. Kao prijelazna faza između kapitalizma - koga marksisti smatraju posljednjim stadijem klasnog društva - i komunizma bi se trebao uspostaviti socijalizam u kome bi postepeno trebalo biti ukinuto privatno vlasništvo nad sredstvima za proizvodnju.
Marksizam kroz historiju:
- Klasični marksizam koji egzistira između 1880-1920 godine
- Marksizam - Lenjinizam čija strategija i ideologija se bazira na načelima boljševizma u Sovjetskom savezu početkom 1920-ih.
- Maoizam ili Mao Zedong marksizam koji je imao revolucionarni karakter i potencijal u Kini i zemljama Trećega svijeta, i
- Zapadnjački marksizam - kao alternativni oblik marksizma koji je najvećim dijelom bio zastupljen i manifestiran u krugovima socijaldemokratskih stranaka na zapadu početkom 1920. Važno je spomenuti da je zapadnjački marksizam imao četiri različite struje, tj. četiri različita pravca sociologije: fenomenologijski marksizam, strukturalni marksizam, historijski marksizam i analitički marksizam.
Marksizam se danas uglavnom povezuje s revolucionarnim socijalizmom, odnosno raznim komunističkim pokretima i državama, iako su sve do 20. vijeka među marksiste spadali i umjereni socijalisti od kojih će kasnije nastati moderna socijaldemokratija.
Nakon pada Berlinskog zida i propasti komunističkih režima u Istočnoj Evropi, marksizam - koji je bio njihova službena ideologija - je izgubio dosta pobornika, ali je manji dio marksista to shvatio kao priliku za neomarksističku rehabilitaciju svoje filozofije, koju su, po njihovim navodima, izopačili zagovornici totalitarizma kao što su: Staljin, Enver Hodža, Mao i Pol Pot.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]
