Manastir Savina

Manastir Savina se nalazi pored Herceg Novog. Pripada Mitropoliji crnogorsko-primorskoj Srpske pravoslavne crkve.

Manastir se sastoji od tri crkve: male crkve Uspenja Presvete Bogorodice, velike crkve uspenja presvete Bogorodice i crkva svetog Save osvećenog, po kome je manastir i dobio ime. Hram uspenja presvete Bogorodice je manjih dimenzija, samo deset metara dugačak i šest metara širok. Najvjerovatnije potiče iz 1030. godine, mada je najstariji zapis u kome se manastir spominje i iz 1648. godine. Njegova obnova započeta je krajem 17. vijeka, dolaskom izbjeglih monaha iz manastira Tvrdoš (Hercegovina), a završena je 1831. godine.

U manastiru se nalazi veliki broj relikvija koje potiču iz doba Nemanjića (mošti carice Jelene, krst svetog Save), uključujući i one prenešene iz manastira Tvrdoš.

Crkvu svetog Save osvećenog je po predanju sagradio sveti Sava. Nalazi se van manastirskog kompleksa. Sveti Sava je po tom svecu dobio i ime, a bio je i u njegovom manastiru u Palestini. Veliki hram uspenja presvete Bogorodice je sagrađen između 1777. i 1799. godine, a gradio ga je majstor Nikola Foretić sa otoka Korčule.

Novi hram manastira Savine građen je od korčulanskog kamena, a prilozi su skupljani u Vojvodini i Rusiji.^[1] U maloj, staroj crkvi se čuva(la?) ikona Bogorodice koju je narod proglasio čudotvornom, od kad su Mlečani poslali galiju da razori manastir, a grom je uništio galiju, koja je bila ispod manastira.^[2] Oko crkvice Svetog Save iznad manastira su sahranjeni Rusi izginuli u ratu protiv Francuza u Boki, početkom 19. vijeka.^[3]

Lazar Tomanović navodi podatak da su po pravoslavnim manastirima kod Srba bili ranije sasvim drugi glasovi (stil pojanja, crkvenog pjevanja). Jedan arhimandrit, koji je išao da prosi za manastir po Ugarskoj i Slavoniji, naučio je tadašnje glasove, i počeo ih učiti u manastiru Savini, krajem 18. vijeka. Naišao je na veliku opoziciju kod monaha. Jedan je negodovao: Nikada u manastiru Savini grečeski glasovi! Kad bi arhimandrit svoga đaka u ćeliji učio glasove, podizali su viku i lupu oko ćelije, da ga smetaju. Po tome je Tomanović zaključio da bi se tada, krajem 19. vijeka (1885.), imao koji trag onih starih glasova nalaziti po pravoslavnim manastirima, posebno po Hercegovini, koja je najmanje bila izložena tuđinskom uplivu.^[4]

Commons ima datoteke na temu: Manastir Savina

• Manastir u projektu Rastko Arhivirano 3. 3. 2016. na Wayback Machine
• Arheološko iskopavanje crkve Sv. Save na Savini (2002.)
• Nikanor, nastojatelj manastira Savine („Pravoslavlje“, br. 930, 15. decembar 2005) Arhivirano 8. 2. 2011. na Wayback Machine
• Goran Komar: Savinski arhimandrit Leontije Avramović^{[mrtav link]}, Zbornik Matice srpske za istoriju, broj 75-76, 2007. godine
• Đorđe P. Bubalo: Srednjovekovne povelje u arhivu manastira Savine^{[mrtav link]}, Istorijski časopis, broj 49, 2002. godine

• Томановић, Лазар (2007). Путописна проза. Градска библиотека и читаоница Херцег Нови. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link) CS1 održavanje: ref=harv (link)