Kultura Cucuteni

Kultura Cucuteni je neolitska arheološka kultura na istoku Evrope od 4800. do 3000 pne, smještena u današnjoj Rumuniji, Moldaviji i Ukrajini, u regiji Dnjepra i Dnjestra, na površini od oko 350,000 km2.^[1]

Ime je dobila po selu Cucuteni u rumunskom okrugu Iaşi. Poznata je i kao Tripiljska po selu Tripilja (Трипiлля) u Ukrajini) ili Tripoljska kultura po ruskom izrazu Триполье. U literaturi se najčešće naziva Cucuteni-tripilijska kultura

Podijeljena je u rani, srednji i kasni period, u zavisnosti od radiokarbonske analize. ^[2]

Većina naselja u početnoj fazi su male veličine, na razmaku 3–4 km, koncentrisana u aluvijalnim dolinama rijeka Siret, Prut i Dnjestra. Kuće su bile kružno raspoređene oko jedne centralne. Bilo ih je oko desetak, izgrađene od pletera, zagrijavane su pećnicama i imale su jedan okrugli prozor. U posebnim prostorijama se proizvodila keramika. Jedna od najvažnijih karakteristika ove kulture bila je periodična destrukcija naselja. Prilikom istraživanja nalazižta uočeno je obnavljenje naselja na temeljima predhodnih, svakih 60 - 80 god.^[3][4]

Za vrijeme srednje faze (4000 - 3500 pne), stanovništvo gradi najveća naselja u neolitskoj Evropi. Razlozi su:

• Klimatske promjene tokom godine i njihov uticaj na način obrade zemlje.
• Prirodni razvoj i porast broja stanovnika koji uključuje prijetnju od ratnih sukoba sa susjednim zajednicama za ekonomske resurse
• Obrana od drugih naroda iz širokih stepskih prostora.

Neka od velikih naselja su:

• Talianki, Ukrajina – oko 3700. pne, sa 21.000 stanovnika i oko 2.700 kuća, na površini od 450 hektara
• Dobrovody, Ukrajina – oko 3800 pne, sa 16.000 stanovnika, na površini od 250 hektara
• Maydanets, Ukrajina – oko 3700 pne – sa 6000-9000 stanovnika,^[5]
• Nebelivka, Ukrajina - oko 4000. pne, na površini od 300 hektara ^[6]

Ovakva naselja bila su administrativni, vojni i religiozni centri šireg prostora na kojem su se nalazila i manja naselja. Postojali su hijerarhijski nivoi što govori o državnom karakteru tadašnjeg društva. Najnovija istraživanja potvržuju i postojanje javnih zgrada za okupljanje i ceremonije. Sve se to dešavalo 500 godina prije nastanka Sumerskih gradova država. Oko 3200. god. pne došlo je do velikih klimatskih promjena, a onda je uslijedio dramatični kraj širenjem eneolita i navalom Praindoevroplana.

Proizvodnja se odvijala u slijedećim okvirima:

• Skoro da nije postojala socijalna izdiferenciranost, niti je bila podjela zanimanja. Svi članovi jedne zajednice radili su sve vrste poslova, prema potrebi.
• Nedostatak političke elite
• Osnovna ekonomija, dovoljna za preživljavanje, uglavnom zemljoradnja
• Stočarstvo u manjem obimu

U sredini mnogih naselja nađene su posebne zgrade za koje se vjeruje da su bila svetišta. U njima se nalazilo, ukopano u zemlju, mjesto sa velikim brojem figurina, koje su bile fetiš ili totem, sa željom da zaštite one koji su ih tu ostavili. Mnoštvo figurina koje sugerišu ženski lik, pod zajedničkim imenom Boginja, navelo je Mariju Gumbitas i njene sljedbenike ^[7] da neolitska društva proglasi za matrijarhat.^[8] Danas je to mišljenje odbačeno i smatra se da je neolitsko društvo bilo kompleksnije.

Figurine koje predstavljaju životije su rađene radi zaštite i napredka.

J. P. Mallory, "Tripolye Culture", Enciklopedija indoevropske kulture, Fitzroy Dearborn, 1997.

• http://www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/harsova/en/balk4.htm
• http://www.dacia.org/Dacian_Virtual_Museum/The_Earlyest/the_earlyest.html
• Tripillian civilization homepage
• To The Question of the Origin and the Ethnical Belonging of Trypilla (Tripolje) Culture

Commons ima datoteke na temu: Kultura Cucuteni