Gasparo Angiolini

Gasparo Angiolini (Firenca, 9. februar 1731. - Milano, 6. februar 1803.), italijanski koreograf i kompozitor koji je među prvima objedinio ples, muziku i zaplet u dramskom baletu.^[1]

Gasparo Angiolini je započeo plesačku karijeru u gradu Lucca i nastupao je u sjevernoj Italiji, prije nego što se zaputio u Beč ranih 1750-ih. Tu je u veoma cijenjenoj carskoj pozorišnoj kući Hoftheater, došao pod kreativni utjecaj Franza Hilverdinga, čiji baleti su uspješno objedinjavali pantomimu, pokret, i karakterizaciju kroz kratke priče. 1758. godine, nakon odlaska Hilverdinga u St. Petersburg, Angiolini ga je naslijedio kao balet majstor. Postepeno je tu počeo graditi svoj vlastiti kreativni stil.^[2]

Njegove prve baletske drame su često bile zasnovane na izražajnim gestama samih baletskih plesača putem kojih je bila izražavana sama radnja u baletnom djelu.

Sarađivao je sa kompozitorom Christophom Willibaldom Gluckom na njegovim baletima Don Juan ou le festin de pierre 1761. godine po istoimenom pozorišnom komadu Molièrea u kojem je najveći dio radnje bio izražen kroz ples. Godine 1762. organizovao je baletne sekvence u izvornoj izvedbi opere Christopha Willibalda Glucka Orfej i Euridika, koja je značajna u historiji opere po svom dramskom jedinstvu i povećanom naglasku na ples. U St. Petersburgu napravio je nekoliko baletskih koreografija koristeći muziku koju je on sam komponovao.^[1] Zatim je na muziku istog kompozitora 1765. godine uradio koreografiju za baletsku pantomimu Sémiramis kao i balet za operu Iphigénie en Aulide.

U svom predgovoru za operu Don Juan, Angiolini je kroz pero pisca i libretiste Raniera de Calzabigija identifikovao njegov rad s idealima antičke pantomime, što je

umjetnost kojom se izražavaju običaji, strasti, akcije bogova, heroja, ljudskih bića kroz pokrete i položaje tijela, kroz geste i znakove učinjene ritmički i odgovarajuće za izražavanje onoga što se želi predstavljati.

On je skovao izraz "danza parlante," (bos. "plesni govor") odražavajući uvjerenje da se plesom mora govoriti. U isto vrijeme, on je insistirao na tome da umjetnik mora napraviti radnju "vidljivom." Angiolini je proveo nekoliko godina u Sankt Peterburgu, prije povratka u Italiju. Napravio je nekoliko baleta u Veneciji i 1773. godine, a u Milanu je objavio knjigu u kojoj je negirao stav Jean-Georges Noverrea da je prvi uveo akcioni balet (franc. ballet d'action) prisvajajući tu zaslugu sebi umjesto svom mentoru Franzu Hilverdingu. Time je započeo dugotrajnu i žučnu polemiku na ovu temu. Godine 1774. Angiolini se vratio u Beč nasljeđujući na mjestu balet majstora samog Noverrea. Međutim, njegovo baletsko stvaralaštvo u Beču nije bilo dobro primljeno pa se nakon nekog vremena vraća Sankt Peterburg gdje je odradio dva dugotrajna ugovora sa tamošnjom carskom baletskom kućom tokom 1770-ih i 1780-ih. U pauzi između ova dva ruska baletska angažmana Angiolini je imao brojne baletske nastupe po Italiji, a posebno u operskoj kući La Scala u Milanu. Zog svojih nepodobnih političkih pogleda bio je pritvoren i protjeran iz Milana. Kasnije se vratio u Milano gdje je i umro.^[2]

• Christopher Duggan. The Force of Destiny: A History of Italy Since 1796. (Boston: Houghton Mifflin Company, 2008) p. 4-5.