Bazna lamina
| Bazna (osnovna) lamina | |
|---|---|
 Transmisijska elektronska mikrografija sa baznom laminom koja oblaže vanjsku površinu ćelijske membrane | |
| Detalji | |
| Latinski | Lamina basalis |
| Identifikatori | |
| TA | A15.2.03.007 A15.2.03.019 A15.3.03.102 |
| TH | H2.00.00.0.00006 |
| FMA | 62918 |
| Anatomska terminologija | |
Bazna lamina ili osnovna lamina je sloj vanćelijskog matriksa kojeg luče epitelne ćelije, a na kojem epitel leži. Često se pogrešno naziva bazna membrana, iako čini samo njen dio. Bazna lamina vidljiva je samo pod elektronskim mikroskopom, gdje se pojavljuje kao elektronski gusti sloj debljine 20–100 nm (uz neke izuzetke koji su deblji, poput bazne lamine u plućnim alveolama i bubrežnim glomerulima).
Struktura
[uredi | uredi izvor]U nastavku, opisani su slojevi bazne laminee (BL) i bazne membrane (BM):
| Naziv | Dio BL | Dio BM | |
| Lamina lucida / lamina rara [1] | Da | Da | Elektro-lucidni sloj [2] koji sadrži glikoprotein laminin |
| Lamina densa | Da | Da | Sloj gustih elektrona [3] sastavljen od kolagena tipa IV |
| Lamina reticularis (mrežasta lamina)[4] |
Ne | Da | Tri gornja sloja bazne lamine obično su na vrhu ovee lamine, koju sintetiziraju ćelijee iz donjeg vezivnog tkiva i sadrži fibronektin. Izuzetak je kada se dva epitelna sloja međusobno naslanjaju, kao u plućnim alveolama i glomerulima bubrega, u kojima se bazna lamina jednog epitelnog sloja stapa sa onim drugim. |
Sidrišna vlakna, sastavljena od kolagena tipa VII, protežu se od bazne lamine do osnovne mrežaste lamine i petlje oko snopova kolagena. Iako se nalaze ispod svih baznih lamina, posebno su brojne u višeslojnim pločastim epitelnim ćelijama kože.
Ove slojeve ne treba miješati sa lamina propria, koja se nalazi izvan bazne lamine.[5]
Temeljna membrana
[uredi | uredi izvor]Temeljna membrana vidljiva je pod svjetlosnom mikroskopijom. Elektronska mikroskopija pokazuje da se sastoji od tri sloja: lamina lucida (elektro-svijetla), lamina densa (elektro-tamna) i lamina fibroreticularis (mrežasta, elektro-svijetla) ).
Lamina densa ranije je bila poznata kao bazna lamina. Pojmovi bazna lamina i bazna membrana često su se koristili naizmjenično, sve dok se nije shvatilo da sva tri sloja, pod elektronskim mikroskopom predstavljaju jedinstven sloj viđen pod svjetlosnim mikroskopom. To je dovelo do znatne terminološke zabune i, ako se koristi, termin bazna lamina treba se ograničiti na značenje kao lamina densa.[6]
Neki teoretiziraju da je lamina lucida artefakt stvoren prilikom pripreme tkiva i da je lamina lucida stoga isto što i lamina densa in vivo.[7]
Termin "bazna lamina" obično se koristi u elektronskoj mikroskopiji, dok se izraz "temeljna membrana" obično koristi u svjetlosnoj mikroskopiji.
Primjeri temeljnih membrana su:
Temeljna membrana glomerula je poseban slučaj, jer se sastoji od spojenih podocita i endotelnih baznih lamina, te im nedostaje lamina reticularis. Dakle, sastoji se od posebno guste lamina densa i dva sloja lamina lucida / rara (po jedan iz svakog tipa ćelija), s obje strane lamina densa. Ova dva sloja se često nazivaju lamina rara externa i lamina rara interna.
Funkcija
[uredi | uredi izvor]Baznu laminu stvaraju i održavaju ćelije koje se na njoj nalaze. Djeluje kao kontakt vezanja za ćelije. Međutim, može imati i drugu funkciju, poput barijere propusnosti u glomerulu (stvaranje mokraće). Neke molekule matrice (bazne lamine) posreduju u sinapsnoj adheziji u neuromuskularnim sinapsama [8]
Alportov sindrom je genetički određeni poremećaj koji je posljedica mutacija gena COL4A3 / 4/5. Ovi geni su važni u sintezi kolagena IV i stvaranju bazne membrane. U osoba s ovim sindromom ovaa membrana u strukturama poput glomerula, ušiju i očiju ne funkcionira ispravno, što uzrokuje simptome poput krvi u mokraći, gubitka sluha i problema s vidom.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]- Alveolarno-kapilarna barijera
- Bazolateralna opna
- Kolagen
- Glomerulska temeljna membrana
- Lamina propria
- Retikularna lamina
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ 22403loa .htm Histološka slika: 22403loa , Vaughan, Deborah (2002). A Learning System in Histology: CD-ROM and Guide. Oxford University Press. ISBN 978-0195151732. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ UIUC Histology Subject 500 500
- ^ UIUC Histology Subject 499 499
- ^ 20904loa .htm Histološka slika: 20904loa , Vaughan, Deborah (2002). A Learning System in Histology: CD-ROM and Guide. Oxford University Press. ISBN 978-0195151732. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ 22203loa .htm Histološka slika: 22203loa , Vaughan, Deborah (2002). A Learning System in Histology: CD-ROM and Guide. Oxford University Press. ISBN 978-0195151732. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ Wheater's Functional Histology 4th edition (2000)
- ^ Chan F, Inoue S (1994). "Lamina lucida of basement membrane: an artefact". Microsc Res Tech. 28 (1): 48–59. doi:10.1002/jemt.1070280106. PMID 8061357.
- ^ [edited by] Bradley G. Klein. Cunningham's Textbook of Veterinary Physiology. St. Louis, Mo. :Elsevier/Saunders, 2013. Print.-page61).
