Epimetheus (loarenn)

Epimetheus

Dizoloet gant	Richard Walker
Dizoloet d'ar	18 du, 1966
Doareennoù he c'helc'htro[1]
radius krenn	151,410 ± 10 km
Kelc'htro	km
Ezkreizennegezh	0.0098
Periapsis
Apoapsis
Prantad reveulziañ	0.694333517 d
Tizh orbitel krenn
Stouadur	0.351 ± 0.004°
Loarenn eus	Sadorn
Doareennoù fizikel
Treuzkiz krenn	113 km (135 × 108 × 105 km)[2]
Pladadur
Gorread	~42,000 km²
Volum	~760,000 km³
Mas	5.304 ± 0.013 ×1017 kg[1]
Douester	0.69 ± 0.11 g/cm³
Gravitadur gorre	~0.0078 m/s2
Tizh achap	~0.032 km/s
Devezh	sinkron moarvat
Stouadur	0
Albedo	0.5
Sked dre wel	-
temp. gorre	~78 K
Gwask atmosferel	ebet

Epimetheus (henc'hresianeg Επιμηθεύς) a zo ul loarenn diabarzh eus Sadorn. Sadorn XI e vez anvet ivez. Hec'h an a denn eus Epimetheus.

An hevelep kelc'htro a zalc'h Epithemeus ha Janus. Betek n'eus ket pell 'zo e krede ar steredonourien na oa nemet ur gorfenn war ar c'helc'htro-mañ. Diaes-tre e oa evito jediñ perzhioù ar c'helc'htro-se.

D'ar 15 a viz Kerzu e tizoloas Audouin Dollfus ul loarenn a ginnigas envel Janus [1]. D'an 18 a viz Kerzu e tizoloas Richard Walker al loarenn a anver Epimetheus hiziv. D'ar mare-se e kreded na oa nemet ul loarenn el lec'h-se hag anvet e voe en un doare diofisiel "Janus".

Daouzek vloaz diwezhatoc'h, e 1978, e komprenas Stephen M. Larson ha John W. Fountain e c'helle ar selladennoù bezañ displeget gwelloc'h ma vartezeed e oa div gorfenn war an hevelep kelc'htro. Gwiriekaet e voe ar vartezeadenn-se e 1980 gant Voyager 1.

E 1980 e rojod an anv da c'hortoz S/1980 S 3. E 1983 hepken e voe anvet Epimetheus en un doare ofisiel.

An hevelep kelc'htro o deus Epimetheus ha Janus. 50 km nebeutoc'h eget hini Epimetheus hepken eo radius krenn Janus. Tra m'o deus ar c'heltroioù tostoc'h un tizh brasoc'h e tle an div loarenn tostaat an eil ouzh an eben. Evel ma vuzuilh Epimetheus 115 km ha Janus 178 km e rankje ur stokadenn c'hoarvezout tro-pe-dro. Tra ma tosta al loarenn ziabarzh ouzh an hini ziavaez, avat, e c'hounez he c'heltro nerzh ha kreskiñ a ra tra ma tigresk hini al loarenn ziavaez. En doare-se ec'h "eskemm" al loarennoù o c'helc'htroioù hag e krogont da bellaat adarre. Gwech ebet ne vezont tostoc'h an eil ouzh an eben eget 10.000 km. Bep pevar bloaz e c'hoarvez an eskemm. D'an 21 a viz Genver 2006 e c'hoarvezas unan hag e 2010 e c'hoarvezas an hini war-lerc'h. D'an amzer-se e kreskas kelc'htro Janus a 20 km tra ma tigreskas hini Epimetheus a 80 km.

Skouer arall ebet eus an doare emzalc'h ez eus e koskoriad an Heol.

Bez ez eus meur a grater brasoc'h eget 30 km war c'horre Epimetheus. An dra se a ziskouez eo kozh Epimetheus. Posupl eo e oa bet krouet asambles gant Janus pa voe distrujet ul loarenn brasoc'h met abred e istor koskoriad an Heol eo c'hoarvezet. E douester izel hag e albedo uhel a zamveneg eo graet a skorn dreist holl Epimetheus. Diasur eo, avat, hag ezhomm ez eus eus studioù pishoc'h.

Bez ez eus ur walenn a boultr er rannved m'emañ kelc'htroioù Janus hag Epimetheus. Gant an sontenn Cassini e oa bet dizoloet ha 5.000 km e vuzul he radius. Furmet e oa bet gant poultrennoù kaset kuit eus gorre an div loarenn gant stokadennoù.

1. ↑ ^1,0 ha^1,1 J.N. Spitale et al (2006). "The orbits of Saturn's small satellites derived from combined historic and Cassini imaging observations". The Astronomical Journal 132: 692
2. ↑ C.C. Porco et al. (2006). "Physical characteristics and possible accretionary origins for Saturn's small satellites". Bulletin of the American Astronomical Society 37: 768