Артуа

Артуа
фр.: Artois
Герб Сцяг
Краіна	Францыя
Адміністрацыйны цэнтр	Арас
Дата ўтварэння	1659
Дата скасавання	1790
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Артуа́ (фр.: Artois) — гістарычная вобласць на паўночным усходзе Францыі, якая мяжуе з Фландрыяй і Пікардыяй, цяпер уваходзіць у склад дэпартамента Па-дэ-Кале. Сталіца — горад Арас, вядомы сваімі габеленамі.

Мясцовасць з адхоннымі ўзгоркамі і невысокімі гарамі ўяўляе сабой адну з багатых водамі абласцей Францыі. Рэкі Оці і Канш цякуць на захад, Аа, Ліс, Скарп і некалькі іншых маленькіх рэчак цякуць на поўнач і паўночны ўсход. Паўднёвая частка ляжыць вышэй і славіцца ўрадлівай глебай сваіх далін, а паўночная частка пакрыта балотамі. Дзеля запатрабаванняў у вадзяных шляхах, як і дзеля асушвання балот на паўночным усходзе пракапана мноства каналаў.

Артуа належыць да жытніц Францыі. Багатыя пашы спрыяюць жывёлагадоўлі і авечкагадоўлі. Хоць лесу там мала, затое ёсць торф, а на ўсход ад Ардэнаў — каменнавугальныя паклады. У канцы XIX стагоддзя на тэрыторыях графства вырошчваліся лён і каноплі, рэпнае насенне і хмель.

У 1237 годзе Людовік IX зрабіў Артуа графствам і аддаў у леннае ўладанне свайму брату Роберту I Адважнаму. Калі Роберт паў у Егіпце ў бітве пры Мансуры (8-га лютага 1250), яго спадчыннікам стаў сын Роберт II, які адправіўся з Людовікам IX у Туніс і быў падчас палону Карла II рэгентам у Сіцыліі. Ён быў забіты 11 ліпеня 1302 года падчас бітвы пры Куртры.

Пасля Артуа дастаўся Фландрыі і Бургундыі, але ў сілу Пірэнейскага і Німвегенскага міру (1659 і 1678) ізноў адышоў да Францыі. Кароль Карл X, быўшы яшчэ прынцам, насіў тытул графа Артуа.

• каля 850 Адалрык
• каля 890 Альтмар — набліжаны Карла Прастака, граф Араса, абат кляштара Сен-Вааст.
• ? — 932 Адэлельм
• 932—1180 у складзе Фландрыі без тытульнага вылучэння
• Філіп, граф Фландрскі, як Філіп I, граф Артуа
• 1180—1189 Ізабела дэ Эно і яе муж Філіп II Французскі, як Філіп II, граф Артуа
• 1189—1226 Людовік VIII Французскі, як Людовік I, граф Артуа
• 1237—1250 Роберт I Адважны, граф Артуа
• 1250—1302 Роберт II Добры, граф Артуа
• 1302—1329 Маго (Мацільда) Артуа
• 1329—1330 Жанна I, графіня Артуа
• 1330—1347 Жанна II, графіня Артуа
• 1347—1361 Філіп I Руўрскі
• 1361—1382 Маргарыта I, графіня Артуа
• 1382—1384 Людовік II Фландрскі (Людовік Мальскі)
• 1384—1405 Маргарыта III Фландрская, як Маргарыта II, графіня Артуа
  • 1383—1404 Філіп II Адважны

Апошняя графіня Артуа была замужам за герцагам Бургундскім Філіпам II Адважным і пасля яе смерці тытулы графаў Артуа і герцагаў Бургундскіх атрымаў у спадчыну іх сын Іаан Бясстрашны, герцаг Бургундскі.

• 1405—1419 Іаан Бясстрашны, герцаг Бургундскі
• 1419—1467 Філіп III Добры, герцаг Бургундскі
• 1467—1477 Карл Адважны, герцаг Бургундскі
• 1477—1482 Марыя Бургундская
  • 1477—1482 Максіміліян I, Імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі
• 1482—1506 Філіп I Кастыльскі
• 1506—1556 Карл V Габсбург, Імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі
• 1556—1598 Філіп II Іспанскі
• 1598—1621 Ізабела Клара Яўгенія Іспанская і Альбрэхт VII Аўстрыйскі
• 1621—1659 Філіп IV Іспанскі

• Артуа // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.