Шпаер

Шпаер
ням. Speyer
Выгляд са Старой брамы на Максыміліянштрасэ і Шпаерскі сабор
Герб Шпаеру Сьцяг Шпаеру
Дата заснаваньня:	150
Краіна:	Нямеччына
Зямля:	Райнлянд-Пфальц
Бургамістар:	Штэфані Зайлер[d][1]
Плошча:	42,58 км²
Вышыня:	108 м н. у. м.
Насельніцтва (2011)
колькасьць:	49 712 чал.
шчыльнасьць:	1167,5 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	+49(0)6232
Паштовы індэкс:	67346
Нумарны знак:	SP
Геаграфічныя каардынаты:	49°18′59.5991″ пн. ш. 8°26′1.0140″ у. д. / 49.316555306° пн. ш. 8.433615° у. д. / 49.316555306; 8.433615Каардынаты: 49°18′59.5991″ пн. ш. 8°26′1.0140″ у. д. / 49.316555306° пн. ш. 8.433615° у. д. / 49.316555306; 8.433615
Шпаер на мапе Нямеччыны Шпаер
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.speyer.de

Шпа́ер (па-нямецку: Speyer) — горад на паўднёвым захадзе Нямеччыны, у зямлі Райнлянд-Пфальц. Размешчаны на Райне. Насельніцтва 49 712 чалавек (31 сьнежня 2011). Горад вядомы сваёй катэдрай, якая з 1981 году ўваходзіць у Сьпіс Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО.

Археалягічныя зьвесткі дазваляюць меркаваць, што горад быў населены кельтамі 500 гадоў да н. э., спачатку меў назву Навіямагус (Noviomagus), пазьней, у эпоху рымлянаў, горад быў вядомы пад імем Аўгуста Неметум і Цывітас Неметум (горад племя Неметэр), па імені германскага племені, засяляўшага гэтую вобласьць. У VI стагодзьдзі горад атрымаў імя Сьпіра (Spira) ад назвы ракі Шпаербах (Speyerbach), якая працякае праз горад. У Сярэдневеччы Шпаер набывае надзвычай важнае значэньне.

Шпаер разьмешчаны на Верхнярайнскай нізіне за 20 км на поўдзень ад Людвігсгафэну і Мангайму і за 34 км да поўначы ад Карльсруэ, на месцы ўпадзеньня ракі Шпаербах у Райн.

• 10 да н. э. — заснаваньне рымскага ваеннага лягеру на тэрыторыі Шпаера
• 346 — першыя згадкі біскупа горада
• 496 да 506 — першае зьяўленьне назвы «Сьпіра»
• 1030 — імпэратар Сьвятой Рымскай імпэрыі Конрад II пачынае будаўніцтва Шпаерскага сабору. Цяпер гэта — самая вялікая царква ў раманскім стылі, якая захавалася да нашага часу.
• 1076 — імпэратар Генрых IV зьдзяйсьняе з сваёй сталіцы Шпаера знакаміты паход у Каносу
• 1096 — вядомы габрэйскі пагром падчас першага крыжовага паходу
• 1294 — Шпаер губляе свае былыя сталічныя правы і з гэтага часу вольны горад Сьвятой Рымскай імпэрыі
• 1529 — на зьезьдзе ў Шпаеры прадстаўнікі лютэранскіх нямецкіх княстваў выказваюць пратэст супраць анты-рэфармацыйнай рэзалюцыі. Адсюль паняцьце пратэстантызм
• 1689 — горад моцна разбураны францускімі атрадамі
• Паміж 1792 і 1814 Шпаер знаходзіцца пад францускай акупацыяй
• 1990 — Шпаер святкуе сваё 2000-годзьдзе
• 1991 — Музэй тэхнікі ў Зінсгайме адкрывае свой філіял у Шпаеры

Ідэнтыфікацыйны код суб’екту самакіраваньня -07 3 18 000. Горад падзяляецца на 4 гарадзкія раёны.

• Яўнэ (Ізраіль)
• Равэна (Італія)
• Гнезна (Польшча)
• Курск (Расея)
• Карэнгера (Руанда)
• Шартр (Францыя)

• 
  Шпаерская катэдра
• 
  Ратуша
• 
  Траецкая катэдра
• 
  Мэмарыяльная царква Пратэстацыі
• 
  Старая брама

• Malleus Maleficarum

• Афіцыйны сайт гораду (ням.)

1. ^ ^{а б} https://gruenes-mikro.de/die-oberbuergermeisterin-der-stadt-speyer-stefanie-seiler-im-interview-ueber-kommunale-politik-und-klimaschutz-%EF%BF%BC (ням.)