James O'Brien

Si James J. O'Brien SJ (^[1]Sept 8, 1927 - Mayo 26, 1994)^[2] na bantog sa bansag na Fr. OB, sarong Amerikanong pading Heswita. Nagtukdo siya nin kinseng (15) taon, poon 1953 abot 1956, sa Ateneo de Naga na Unibersidad sa panahon kan saiyang regency, dangan naman poon 1961 sundo 1972 kan nagbalik siya haleng Maryland, Estados Unidos ta duman siya nagkua kan Teolohiya sa Woodstock College (1956-1960). Kan nabalyo siya sa Ateneo de Manila, nagtukdo siya igdi nin 22 na taon, poon 1972 sundo 1994.

Kan siya nadestino magtukdô sa Ateneo de Naga, an mga subject pinakapot saiya iyo an Relihiyon, Ingles, Latin asin Sosyo-Ekonomiks asin maigot man itinulod an isports urog na an basketbol sa mga estudyante. Partikularmente, nagin siyang Prefect of Discipline sa eskwelahan na ini (1961-1962), Director of Athletics (1961-64), paratukdo nin Religion sa haiskul (1961-66), paratukdo nin Ekonomiks (1962-69), paratukdo nin Ingles (1962-70), Lekturer sa haiskul asin kolehiyo kan subject na "Historical and Cultural Heritage of the Bikol People (1966-73), Moderator sa Bicol Culture Club (1968-69), asin Student counselor sa haiskul (1971-72) ^[3]

Sa destino niya sa syudad nin Naga, nagkainteres siyang mag-adal nin maigot manungod sa kulturang Bikolnon malâ ta nakanood siyang magtaram nin matalasay kan tataramon na Bikol asin patotoo kan saiyang mahigos na pag-adal igdi, nagsurat siya nin mga artikulong historikal sa sinabing tataramon.

Sa saiyang pagsasadol man, an haiskul kan Ateneo de Naga nagmuknâ nin publikasyon, An Maogmang Lugar kun sain tinàwan doon an pagsurat kan mga estudyante nin mga tukdang literaryo sa tataramon na Bikol dawa totoo may mga seksyon man para sa Ingles asin Filipino. Inaagyat niya man an mga estudyante na magtokda nin mga komedi skit sa Bikol na pinapasale sa mga boro-banwaan. Sa pagbabakasyon kan mga estudyante niya, an "assignment" na tinatao niya iyo an pagkotkot kan mga istorya nin mga gurang manongod kan saindang banwaan, anong mga nangyari kan panahon nin gera, asin pagrekord kan mga kanta, patood, asin ariwaga sa tuyong an mga siring dai na mapara sa kalingawan. An siring na aktibidad dakulang gayo an ibinunga ta nagrarom an pagkasabot kan mga estudyante kan sadiri nindang kinamundagan na lugar. Sa taon-taon na ginigibo ini ni Fr. OB, nakadamot nin mga istorya, mga osipon asin mga salaysay dapit sa pamanang kultura asin tataramon kan Bikol na nabilog sa sarong libro.

Sa lawig kan pagtokdo niya sa Ateneo de Naga, nagin siyang dakulang impluwensya sa mga nasakopan niya orog na sa liwat-liwat idinodoon niya na dai dapat malingawan an pagtabang sa pag'uswag kan ekonomiya kan Ronang Bicol. Siring man sinasabi niya an mga Bicolano dapat mamoot sa sadiring kultura asin tataramon. Huli sa padara niya, dakul na nagsurunod na mga Bikolano an nagsururat sa tataramon na Bikol asin pinag'adalan an kulturang Bikolnon nin hararom.

Kan taon 1972 siya nadestino sa Ateneo de Manila High School^[4]. Igdi kinaptan niyang subject Ingles, Religion, Socio-Economics man giraray asin nasibot man sa athletics, orog na sa pag'asikaso kan isports nin basketbol. Dangan nagmukna siya kan programang Tulong Dunong na an katuyohan makatabang sa pag'adal kan mga daing sukat. Sinasabing napo'nan an programa kan nabuksan an mata ni Padre OB ta inaalok niya an saiyang mga estudyante magbirisita sa mga lugar na yaon an sobrang nagtitirios na pamilya. Enot na mga taon kan programa, an mga estudyante niya sa haiskul inoobligar magtaong oras sa pagtukdo nin Ingles, Matematiks asin Religion sa mga estudyante sa mga eskwelahan publiko alagad guminantad an programa na pino'nan ni Padre OB. Ngonyan nagtatao na nin mga scholarship sa pag'adal sa kolehiyo kan mga tios na estudyante sa paagi nin tabang kan mga donasyon pinansyal hale sa iba-ibang nagigibong-herak. Hanggan ngunyan an programang ini pasige.

Si O'Brien ipinangaki sa Nueva York sa mga magurang na Irish: sinda Denis O'Brien asin Mary Elizabeth Lee. Siya nagtapos nin elementarya sa St. Andrew Avelino Parochial School sa Flushing, Nueba York, kan 1941. Kan 1945, nagtapos sya nin sekondarya sa Bishop Loughlin School, sa Brooklyn, Nueba York.

Siya halipot an pasensya asin madaling magburuka pero maigot sa mga kinamomo'tan niyang trabaho, asin ogmang gayo sa mga estudyanteng mahigos asin toltol sa pag'adal. Mala ta bantog siya sa ugale na nataong gradong sanggatos (100) sa report card na mismo. Padre OB sa gabos na Atenista, siya sinasabing iyo an Irish-Americanong Bicolano.

Sa mga kantang Bikol, pinakasuno' niya an Ano Daw Idtong Sa Gogon ta igdi daa, sabi niya, nahihiling an pagpadangat kan mga Bicolano ki Inang Santa Maria.^[5]

Nagadan si Padre O'Brien huli sa skin cancer.

Bilang pag-onra asin pagromdom saiya, ipinangaran an bàgong library kan Ateneo de Naga sa saiya asin ini inapod na James J. O'Brien S.J. Library.

Saro man na libro an nalagda tituladong A Jesuit Safari: Essays and Interviews on Fr. James J. O'Brien, S.J. an pinaluwas kan mga tapos nang iskolar kan Tulong Dunong Program sa pagpamidbid ki Fr. OB., paagi kan mga interbyu sa mga nagin estudyante niya igdi sa Ateneo de Naga asin kan Departamento nin High School kan Ateneo de Manila University na naglaladawan na gayo kan pagkatawo, pagkapadi, pagkaDiosnon asin pagkamamomo'ton-sa-kapwa niya sa tahaw kan komunidad nin Ateneo asin kan mas mahiwas na komunidad kan banwaan nalugaran niya. Pinublikar ini kan Ateneo de Manila University High School ngonyan taon 2014 asin pinangenotan kan tolong tagarinsay na sinda Emmanuel Quintos Velasco, Aries Belza Espinosa asin Noel Romero del Prado.

Kan ika-25 nin Oktobre, 2014, an Sumaro Bikolnon, naggawad nin sarong pagmidbid (Plaka nin PagpaDios Mabalos) ki Padre O'Brien huli sa saiyang mga naginibohan para sa Kabikolan, orog na an mga ambag niya sa kultura kaini.

An High School Batch '66 kan Ateneo de Naga nagmukna kan O'Bikoliana Section sa Ateneo de Naga University Library na pormal inaguraran kan Septyembre 20, 2016 kadungan kan Golden Jubilee kan batch. An Batch '66 nagdadamot para sa seksyon na ini nin "mga libro, publikasyon, CD, video asin anopaman na mga materyales na nag'aanduyog sa pagtalubo kan kulturang bikolnon", asin kun saen pwedeng tuyohon kan mga parasaligsig asin mga trabahador sa kultura sa pag'adal igdi.^[6]

Kan taon 1980, si Fr. OB nagin nang namamanwaan na Filiipno ta siya nagin naturalisadong Filipino, ^[7] asin siya tinawan-onra man kan Siyudad nin Naga huli ta piggawadan siyang plake na hayag na nagsasabi na siya tunay na "Aki kan siyudad nin Naga" ^[8]

• An mga osipon na soanoy na Bikolnon
• An tataramon na Bikol- halangkaw an halaga
• The Geographical Isolation of Bikol

• The Historical and Cultural Heritage of the Bikol People. Ateneo de Naga, 1993. Naga City. 3rd ed.

Pinopoonan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.