An Morrígan

An Morrígan o Mórrígan, na bisto man sa apod na Morrígu, sarong pigura gikan sa mitolohiyang Irish. An pangaran na Mór-ríoghan sa modernong Irish bago an nasyunal na reporma,^[1] asin ini pinagsalin na bilang "dakila na reyna" o "phantom na reyna".

An Morrígan pangenot na iinaasosyar sa Guerra asin kapaladan, nangorogna sa paghula nin kalaglagan, kagadanan, o kapangganahan sa ralaban. Sa papel na ini parate siang garo may dignos, an badb.^[2] Sinutsutan nia an mga parapakilaban na makilaban asin makatatabang sia sa kapangganahan laban sa saindang mga kaiwal. An Morrígan nagdadagka sa mga parapakilaban na gibuhon an kusog nin buot, natatakot sa saindang mga kaiwal, asin pinagladawan ini na hinanawan kan maating bado kan mga pinataba tanganing magadan.^[3] Siya parating hinihiling na diyosa nin laban asin gera saka nahihiling man bilang sarong kapahayagan kan daga- asin mga diyosg soberaniya, pangenot na minarepresentar sa papel kan diosa bilang tagagiya kan teritoryo asin kan banwaan kaini.^[4][5]

An Morrígan parating sinasabing trio nin mga indibidwal, gabos na tugang na babae, inaapod na "an tolong Morrígna".^[6][7] Sa mitolohiya an mga miyembro kan trinidad pinagtatao bilang Badb, Macha, asin sa Morrigan, na puwedeng pagngaran ki Anand.^[8] Tinutubod na ini gabos mga pangaran para sa parehong diyosa.^[9] Sa modernong mga reperensia si Nemain puede man na apodon bilang saro sa tolong Morrigan kaiba an Badb, Macha, minsan ngani bakong malinaw an saiyang pag - oolay. An tolong Morrígna man pinangaranan na mga tugang kan tulong diyosang daga Ériu, Banba, asin Fódla. An Morrígan sinasabing maara na agom kan The Dagda asin sarong diyosang nag'aabang, mantang si Badb asin Namain sinasabi na iyo an mga agom Si Neit..Kairiba siya sa mga pagbabawal kan huring panahon na istorya.

Igwang pirang dae pagkakasundo sa kahulugan nin pangaran nin Morrígan. An Mor na pwedeng hango sa sarong Indo-European na ugat na nagsasaad nin takot, kapangahasan, kaugnay kan Old Ingles maere (na nananatili sa modernong tataramon na Ingles na "bangungot") asin an Scandinavian mara asin an Old East Slavic na "mara" ("bangungot"); habang ang rígan na isinalin bilang "reyna". ^[10]An etymological sequence na ini na pwede ngirary buohon sa tataramon na Proto-Celtic bilang *Moro-rīganī-s. Alinsunod igdi,^[11][12] madalas na isinasalin an Morrígan bilang "Phantom Queen". Ini an derivation na karaniwang pinapaboran sa kasalukuyang scholarship.

Kan panahon nin Middle Irish, parating pigsasayod an pangaran na 'mór' na igwang pinalawig na diyakritiko sa ibabaw kan o, garo baga tuyong boot sabihon "Dakulang Reyna" (Daand French móler, "dakula", ini makukua sa sarong hipotetikong Proto-Celtic *Māra Rīganī-s).^[13] Pinagtubod ni Whitley Stokes an huring pagsasayod na ini huli sa sarong bakong tunay na etymolohiyang popular kan panahon na idto.^[14] Igwa man sya nin mga pagprobar kan modernong mga parasurat na ikonektar an mor sa personalidad literaryong Melsh na si Morgan le Fay gikan sa Matter kan Britanya, na kun saen may ngaran na mor puwedeng makakua hale sa Welsh na termino para sa "sea", alagad an mga pangaran hali sa iba-ibang kultura asin sanga kan Celtic linguistic tree.

• • Bean nighe
  • Clíodhna
  • Mongfind
  • Scáthach
  • Baba Yaga

• War Goddess: the Morrígan and her Germano-Celtic Counterparts thesis by Angelique Gulermovich Epstein (ZIP format)

1. ↑ Dinneen, Patrick S., ed. (1927). "mór, móir-". Foclóir Gaeḋilge agus Béarla: an Irish–English dictionary, being a thesaurus of the words, phrases and idioms of the modern Irish language (New edition, revised and greatly enlarged ed.). Dublin: Irish Texts Society. p. 761.
2. ↑ Aldhouse-Green, Miranda (2015). The Celtic Myths: A Guide to the Ancient Gods and Legends. New York: Thames & Hudson. p. 125. ISBN 978-0-500-25209-3.
3. ↑ . Sessle, Erica J. (1994). "Exploring the Limitations of the Sovereignty Goddess through the Role of Rhiannon". Proceedings of the Harvard Celtic Colloquium. 14: 9–13. ISSN 1545-0155. JSTOR 20557270.
4. ↑ Lysaght, Patricia (1996). "Traditions of the Banshee". In Green, Miranda; Billington, Sandra. The Concept of the Goddess. Psychology Press. pp. 157–163. 
5. ↑ Tymoczko, Maria (1994). The Irish Ulysses. University of California Press. pp. 98–101.
6. ↑ Sjoestedt, Marie-Louise (18 September 2000). Celtic Gods and Heroes. Dover Publications. pp. 31–32. ISBN 978-0-486-41441-6.
7. ↑ Davidson, Hilda Ellis (1988). Myths and symbols in pagan Europe: early Scandinavian and Celtic religions. Syracuse: Syracuse University Press. p. 97. ISBN 978-0-8156-2441-7. 
8. ↑ Lebor Gabála Érenn §62, 64: "Badb and Macha and Anand... were the three daughters of Ernmas the she-farmer." "Badb and Morrigu, whose name was Anand."
9. ↑ Mac Cana, Prionsias (1970). "The Goddesses of the Insular Celts". Celtic Mythology. Hamlyn. Archived from the original on 2019-05-06. Retrieved 2024-03-23. 
10. ↑ Jones Celtic Encyclopedia Entry: Morrigan
11. ↑ "Proto-Celtic – English wordlist" (PDF). Archived from the original (PDF) on 27 September 2007.
12. ↑ ""nightmare"". EtymologyOnline.
13. ↑ Alexander McBain, An Etymological Dictionary of the Gaelic Language, 1911: mór, ribhinn
14. ↑ Stokes, Whitley (1891). "Notes to "The Second Battle of Moytura"". Études Celtiques xii. p. 128. 

Sarong tamboan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.