Roza Lüksemburq

Roza Lüksemburq (alm. Rosa Luxemburg, 1871-1919) — polşalı yəhudi və alman marksizm nəzəriyyəçisi, sosial filosof, iqtisadçı, publisist, siyasi fəal və inqilabi Avropa sosial-demokratiyasının görkəmli nümayəndəsi. O, Oktyabr İnqilabını alqışladı, lakin zorakılığı, diktaturanın tətbiqini və təkpartiyalı sistemi kəskin tənqid etdi.

• Azad insan müxtəlif qərarlar qəbul edən insandır.
• Azadlıq yalnız hökumət tərəfdarları üçün, yalnız bir partiya üzvləri üçün - nə qədər çox olsalar da - azadlıq deyil. Azadlıq həmişə fərqli düşünənlərin azadlığıdır. "Ədalət" fanatizmə görə deyil, amma ibrətamiz və faydalı olan və siyasi azadlığın təmizləyicisi olan bu varlığa bağlıdır və "azadlıq" bir imtiyaz halına gəldikdə təsiri uğursuz olur.

• Başqalarına öyrətdiyiniz zaman daha sürətli və daha yaxşı öyrənirsiniz.
• Bu dünya tarixinin girdabına təsadüfən düşdüyümə və əslində qaz çobanı olmaq üçün doğulduğuma inanacaq birini tapmalıyam.

• Əsl azadlıq, başqaları kimi, ya da hər kəs kimi düşünməyə məcbur olmamaq azadlığıdır.

• Fridrix Engels bir dəfə demişdi: “Burjua cəmiyyəti ya sosializmə keçid, ya da barbarlığa geriləmə yolun kəsişməsində dayanır”. Bizim yüksək Avropa sivilizasiyamız üçün “barbarlığa geriləmə” nə deməkdir? İndiyə qədər yəqin ki, hamımız bu sözləri düşünmədən, qorxulu ciddiliyindən şübhələnmədən oxuyub təkrarlamışıq. Bu anda ətrafımıza nəzər salsaq, burjua cəmiyyətinin barbarlığa doğru geriləməsinin nə demək olduğunu göstərir. Bu dünya müharibəsi barbarlığa doğru geriləmədir. İmperializmin qələbəsi sivilizasiyanın məhvinə gətirib çıxarır.

• Hərəkət etməyənlər zəncirlərini fərq etmirlər.
• Hökumətin və partiyanın sadiq adamları üçün ayrılmış azadlıq azadlıq deyil. Azadlıq həmişə fikirləri fərqli olanın azadlığıdır, əks halda azadlıq zövqün lehinə olanda dəyərini itirir.

• İnsan hər iki tərəfindən yanan şam kimi olmalıdır.
• İnsanlar başqalarına öyrətməklə ən yaxşı və tez öyrənirlər.

• Kim demokratiyanın güclənməsini istəyirsə, sosialist hərəkatının zəifləməsini deyil, güclənməsini istəməlidir. Kim sosializm uğrunda mübarizədən əl çəkərsə, işçilərin səfərbərliyindən və demokratiyasından da imtina edər.
• Kim hərəkət etmirsə, zəncirləri hiss etmir.

• Namusuna toxunulmuş, şərəfi alçaldılmış və qan çanağına dönmüş toplum. Bax budur burjua toplumu.

• Ölkəmizin və Rusiyanın zəhmətkeşləri çar hökumətinə və kapitalist istismarçılarına qarşı mərdliklə mübarizə aparmağa başladığı andan biz getdikcə daha tez-tez müşahidə edirik ki, keşişlər öz moizələrində mübarizə aparan fəhlələrə qarşı çıxırlar. Din xadimləri sosialistlərə qarşı fövqəladə qüvvətlə mübarizə aparır və hər vasitə ilə onları fəhlələrin gözündə aşağılamağa çalışırlar. Bazar günləri və bayramlarda kilsəyə gedən dindarlar orada moizə dinləmək və dini təsəlli almaq əvəzinə, getdikcə daha çox zorakı siyasi çıxışa, sosializmin əsl ittihamına qulaq asmağa məcbur olurlar. Kahinlər qayğılarla dolu, ağır həyatlarından yorulan, xristianlığa inanaraq kilsəyə gedən xalqa təsəlli vermək əvəzinə, tətil edən fəhlələrə, hökumət əleyhdarlarına qarşı mübarizə aparır; daha sonra onları yoxsulluğa və zülmə təvazökarlıqla və səbirlə dözməyi tövsiyə edirlər. Onlar kilsəni və minbəri siyasi təbliğat yerinə çevirirlər.

• Polşa işçiləri lap əvvəldən 8 saatlıq işdən əlavə, mayın 1-də öz ikinci tələblərini qoydular: siyasi azadlıq! Siyasi azadlıq olmadan, tətil hüququ olmadan, həmkarlar ittifaqı və yığıncaqlar hüququ olmadan, hökumətə təsir olmadan - səkkiz saatlıq iş gününün ən vacib faydası bizim üçün itiriləcək. Səkkiz saatlıq iş şüarı istismarın məhdudlaşdırılması deməkdir. Biz ona ikinci bir şüar əlavə etməliyik: “İstismarla mübarizə azadlığı!”.

• Ümumi seçkilər olmadan, mətbuat azadlığı, söz azadlığı, sərbəst toplaşmaq azadlığı, azad fikir savaşı olmadan hər bir dövlət qurumunda həyat sönür, öz-özünə karikaturaya çevrilir, bürokratiya yeganə həlledici amil kimi yüksəlir.

• Vətənimiz bütün dünyadır.