Zatheria

Zatheria
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria
Beynəlxalq elmi adı
Zatheria
Şəkil axtarışı FW   155048

Zatheria — plasentalı (Eutheria) və kisəli (Metatheria) məməliləri, habelə onların nəsli kəsilmiş qohumlarını əhatə edən bir məməli kladıdır.^[1] Bu kladın adı qədim yunan dilindən tərcümədə "fərqli heyvanlar" mənasını verir və ilk dəfə 1975-ci ildə Malkolm McKenna tərəfindən təklif edilmişdir.^[2]

Zatheria kladının üzvləri bir sıra ortaq xüsusiyyətlərə malikdirlər:

• Tribosfenik azı dişləri: Zatheria'nın ən vacib xüsusiyyətlərindən biri, tribosfenik azı dişlərinə sahib olmasıdır. Bu dişlər, üç əsas hissədən ibarətdir: protokon, parakon və metakon. Bu diş quruluşu, qidanı daha səmərəli şəkildə çeynəməyə və həzm etməyə imkan verir.^[3]
• Dentary-squamosal çənə oynağı: Zatheria, dentary-squamosal çənə oynağına malikdir. Bu oynaq, daha güclü bir çeynəmə qüvvəsi təmin edir.
• Üç orta qulaq sümüyü: Zatheria, üç orta qulaq sümüyünə malikdir: çəkic, zindan və üzəngi. Bu sümüklər, səs dalğalarının daha səmərəli şəkildə daxili qulağa ötürülməsini təmin edir.

Zatheria kladı, iki əsas qrupa ayrılır:

• Tribosphenida: Bu qrup, müasir məməlilərin əksəriyyətini, o cümlədən kisəlilər (Metatheria) və plasentalılar (Eutheria) daxil olmaqla, əhatə edir.
• Peramuridae: Bu qrup, erkən Təbaşir dövründə yaşamış və nəsli kəsilmiş bir məməli fəsiləsidir. Peramuridlər, tribosfenik dişlərə sahib olmaları ilə xarakterizə olunurlar, lakin müasir terianlardan daha primitiv xüsusiyyətlərə malikdirlər.

Zatheria, təxminən 160 milyon il əvvəl, Yura dövründə ortaya çıxmışdır. Bu qrup, sürətlə şaxələnərək müxtəlif formalar yaratmışdır. Kretase dövrünün sonunda, dinozavrların məhvi ilə birlikdə, Zatheria məməliləri daha da müxtəlifləşmiş və Yer üzündə dominant onurğalı qrupu halına gəlmişdir.^[3]

1. ↑ Luo, Z.-X.; Kielan-Jaworowska, Z.; Cifelli, R.L. "In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals". Acta Palaeontologica Polonica. 47 (1). 2001: 1–78.
2. ↑ McKenna, M.C. Toward a phylogenetic classification of the Mammalia. In: Luckett, W.P. & Szalay, F.S. (eds.) Phylogeny of the primates: a multidisciplinary approach. New York: Plenum. 1975. 21–46.
3. ↑ ^{1 2} Luo, Z.-X.; Kielan-Jaworowska, Z.; Cifelli, R.L. "In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals". Acta Palaeontologica Polonica. 52 (1). 2007: 1–78.