Qrinviç saatı

Qrinviç saatı, Qrinviç vaxtı, Qrinviç zamanı, Orta Qrinviç zamanı (ing. Greenwich Mean Time) və ya qısaca GMT — Qrinviç meridianı üstündə yerləşən orta günəş vaxtıdır.^[1] GMT Britaniya adalarının standart saat qurşağı hesab olunur. Adını Londonun cənub-şərq hissəsində yerləşən Qrinviç ətrafından götürmüşdür. Burada yerləşən rəsədxananın üstündə olduğu olduğu qəbul edilmiş meridian əsas meridian (0°) hesab olunur.^[2]

Atom üsulu ilə hesablanan və GMT-dən daha dəqiq hesab olunan Ümumdünya vaxtı (qısaca: UTC) istifadə olunmazdan əvvəl Qrinviçdən keçən meridiana əsasən dünyadakı zaman tənzimləmələri həyata keçirilirdi.^[3] Buradakı hər uzunluq dərəcəsi arasında olan zaman 4 dəqiqə hesab olunur. Məhz buna görə də, hər 15 dərəcəlik meridian qurşağı bir saata bərabərdir. Beləliklə də, 12 saat şərqdə və 12 saat qərbdə olmaqla Yer kürəsi ümumilikdə 24 saat qurşağına bölünmüşdür. Qrinviç meridianından şərq istiqamətində hərəkət etdikcə saatlar irəli (+), qərb istiqamətində hərəkət etdikdə isə geriyə (-) gedir.

Osmanlı imperiyasındq isə saatları Ayasofiyanın günbəzindən keçdiyi hesab olunan və Ərz-i Xəlifə və ya Ərz-i İstanbul adlandırılan meridiana görə təyin edirdilər.1925-ci ildə qəbul edilmiş Günün İyirmi Dörd Saata Bölünməsi haqqında 697 saylı Qanunla saat qurşağında beynəlxalq standarta çevrilmiş GMT sistemi qəbul edilmişdir.^{[4][5][6][7][8]}