Gellər

Gellər — Strabon və Plininin qeyd etdiyi qədim skif^[1][2][3][4] tayfası, çox güman ki, etnik tərkibində heterojen olan Qafqaz albanlarının qəbilə birliyinin bir hissəsi idi.

Vasili Tatişevə görə Gili, Sarmat xalqı və ya slavyanlar, dəqiq məlum deyil, onlar indi Orel adlanan Uqla çayı boyunca yaşamışlar və çayın onların dilində Gilia adlandırılması diqqətəlayiqdir. ruslar tərcümədə Uql tərcümə etdilər, çünki sarmat dilində Gilia coal və guilio west. Bəzən ruslar onlara gel deyirlər, Melyanın gelon dediyi eyni; Ptolemey Litvada qalindalar, qalyonlar və gitonlar qoyur. Strykovsky, Qalindiya bölgəsinin adını saxladığı Prusslara qaliodalar qoyur. Pliniyə görə gelləri, yunanlar kadusilə kimi radlandırdılar.^[5]

Lüdmila Borovkova öz əsərlərində yazırdı:^[6]

Xonların və gellərin, Ammian Marsellinə görə, 356-358-ci illərdə birinci Şahanşah II Şapur ilə birlikdə vuruşmağlarını və ermənicə “xüsusilə döyüşkən tayfalar” adlandırılan xionitlərin və gelonların nəsilləri olduğuna şübhə etmək gərək yoxdur. Onlar 359-cu ildə albanlarla birlikdə Amida şəhəri yaxınlığında farslara romalılarla döyüşməkdə kömək etdilər. Birinci fəsilimizdə o da məlum oldu ki, Xionitlər və Gelonlar IV əsrin ortalarında artıq mövcud olmuş Alan tayfalarıdır.

Bölgənin Gilyan adı ilə Gels etnonimi arasındakı əlaqə Vasili Bartold tərəfindən ifadə edilmiş və Edvin Qrantovski^[rus.] əsərlərində işlənmişdir. Bu fərziyyənin bir hissəsi gellər və kadusilərin İran dillərinin əcdadlarından birini danışan bir xalq kimi müəyyən edilməsidir. Eyni fərziyyənin işlənməsində talış dili gel dilinin nəsli kimi qəbul edilir.^[7]

1. ↑ Strabo. The Geography of Strabo. — W. Heinemann, 1988. — С. 233. — 574 с. — ISBN 978-0-674-99233-7.
2. ↑ William Scott Shelley. The Origins of the Europeans: Classical Observations in Culture and Personality. — International Scholars Publications, 1998. — С. 183. — 328 с. — ISBN 978-1-57309-221-0.
3. ↑ Sundeep S. Jhutti. The Getes. — Department of East Asian Languages and Civilizations, University of Pennsylvania, 2003. — С. 53. — 156 с.
4. ↑ Simon Janašia. Šromebi. — Mecʻnierebataʻa, 1900. — С. 468. — 576 с.
5. ↑ Василий Никитич Татищев. Избранные произведения Arxivləşdirilib 2023-07-21 at the Wayback Machine. — Nauka, Leningradskoe otd-nie, 1979. — 470 с.
6. ↑ Боровкова Л. А. Народы Средней Азии III-VI веков (по древним китайским и западным источникам). — Москва: Рос. акад. наук, Ин-т востоковедения, 2008. — С. 128. — 359 с. — ISBN 978-5-89282-304-3.
7. ↑ Аликберов А. К. К источникам и историческим основаниям коранического рассказа о Йл'джудже, Ма'джудже и Зу-л-Карнаине // Ars Islamica: в честь Станислава Михайловича Прозорова. — М.: Наука, 2016. — С. 350. — ISBN 9785020397767.