[go: up one dir, main page]
Перейти к содержанию

Къавуда

РегӀелал хисизаризе
Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
Къавуда ☣
Цогидал цӀаралХолера, азиялъулаб холера, эпидемикияб холера[1]
Холераялъул вибрион электронияб микроскопалъукь
СпециаллъиИнфекционияб унти
СимптомалГӀемераб къадар лъимхӀалаб диареялъул, лагӀиялъул, чччорбазул спазмазул[2][3]
КомпликацияДегьидротация, электролитияб дисбаланс[2]
ГӀадатаб байбихьи2 сагӀаталдаса 5 къоялде инфектиналдаса хадуб[3]
ХалацинЧанго къо[2]
ГӀиллабиХолераялъул вибрионал фекал-аралияб нухалдалъун тӀиритӀи[2][4]
Рискалъул факторалКвешаб санитация, бацӀцӀадаб гьекъолеб лъел гӀунгутӀи, мискинлъи[2]
Диагностикияб методСтулалъул тест[2]
ПревенцияСанитация лъикӀлъи, бацӀцӀадаб лъим, кверал чури, холераялде данде вакцинаби[2][5]
АгъазПероралияб регьидратационияб терапия, тутиялъул суплементация, интравенозияб лъамалъиял, антибиотикал[2][6]
ХӀаллъи3–5 миллион чи лъагӀалида[2]
Хвеял28,800 (2015)[7]

Къавуда ялъуни Холера (н.-грек χολή «ццин» ва ῥέω «чвахула» рагӀабаздаса) — Vibrio cholerae абруб бактериялъул цо-цо штаммаз лӀугьинабулеб тӀеренбакьалъул загьаб, антропонозияб инфекционияб унти.[4][3] Симптомал батӀайиса хис-хисизе бегьула тӀубанго гьечӀолъиялдаса гьоркьохъеб ва захӀматаб формаялде.[3] Классикияб симптом буго лъимхӀалаб диареялъул цӀикӀкӀараб къадар, жиб чанго къоялъ букӀунеб.[2] Гьединго рукӀине бегьула лагӀи ва ччорбазул спазм.[3] Диарея букӀине бегьула цӀакъ къуватаб, жиндица чанго сагӀаталда жаниб черхалъул иш цӀикӀкӀараб лъадакълъиялдеги электролитазул дисбалансалдеги ккезабулеб.[8] Гьелдалъун лӀугьине бегьула берал жанире рорт-рорти, тӀомалъул цӀорой, гьелъул эластиклъи гӀодобеккей, кверазда ва хӀатӀазда рукӀкӀ-рукӀкӀинал.[5] Лъадакълъи букӀине бегьула гӀиллалъун тӀом хъахӀиллъиялъеги.[9] Симптомал байбихьула кӀиго инфектун кӀиго сагӀаталдаса щуго къоялде щун заманалда жанир.[10]

Къавуда бахинабулаб холараялъул вибрионалъул цо-цо штаммаз, цо-цо тайпабаз лӀугьинабизе бегьула дагьабги захӀматаб унти, цогиязде дандеккун.[8] Аслияб къагӀидаялъ гьеб тӀибитӀула лъикӀал гурел лъедасаги кванидасаги, жал гъорлӀ бактериял ругел инсанасул фекалияз гъизинарурал.[8] РелъинаричӀел ралъдал продуктал ккола унтӀи тӀибитӀизаялъул иццлъун.[11] ГӀадамал ккола цохӀо жал рукӀин лъалел бактериязул белегьанлъун.[8] Унтиялъул рискалъул факторазде гъорлӀе ккола квешаб санитация, гӀезегӀан бацӀадаб гьечӀеб гьекъолеб лъим ва мискинлъи.[8] Холераялъе диагностика гьабула стулалъул тесталдалъун.[8] Хехаб кващалъул тестги жола, амма гьеб гьедигӀан мухӀканаб гьечӀо.[12]

Холераялде данде профилактикалъул методаз гъорлӀе рачуна санитация лъикӀлъиабиги бацӀцӀадаб лъеде рес щвейги.[5] Жал пероралго гъорлӀе риччалел холераялде данде вакцинабаз гӀураб къадаралда цӀунула гӀ.-ш. анлӀго моцӀица.[8] Гьезул буго тӀадеги тӀокӀлъи: жиб E. coli бактериялъ лӀугьинабулеб диареялдасаги цӀунула.[8] Сах гьабиялъул аслияб метод буго пероралияб регьидротационияб терапия — лъамалъи хиси дагьалъ гьуинал яги цӀамгӀалал рилъунжалаздалъун.[8] ЛъикӀаллъун ккола пиринчӀалъул лъим.[8] Тутия тӀадежубай лъикӀаблъун буго лъималазе.[6] ЦӀакъго захӀматаб хӀал бугони къваригӀине бегьула Рингерил лактат гӀадал интравенозиял лъамалъиял, антибиотикалги рукӀине бегьула пайдаяллъун.[8] Кинаб антибиотикалде сенситивияб холера бугебали лъазабиялъул тесталъ кумек гьабизе бегьула дару тӀаса бищизе.[10]

Халера, кьураб къиматалда рекъон, сабаблъун тӀолго дунялалда лъагӀалида жанив унтулев вуго 3–5 миилион чи, гьелъул гӀиллаялда лӀугьунеб буго 28 800–130 000 хвел.[8][7] 2010 соналде бугеб ахӀвал-хӀалалда рекъон гьеб пандемия хӀисабалда классификатинабун бугониги, хайиразул цӀикӀкӀараб мартабат бугел пачалихъазда гьеб дандчӀвала къанагӀат.[8] ГӀемерисел унтула лъимал.[8][13] Къавуда данчӀвала эпидемия багъари гӀадинги, кидаго букӀунеб гӀадинги цо хасал икълимазда.[8] Кидаго риск бугел районаз гъорлӀе рачуна Африка ва Жанубиябгин Бакъбаккул Азия.[8] Унтаразда гьоркьоб хвеялъул риск букӀуна 5%-алдаса дагь, амма гьеб бахине бегьула 50%-алдеги.[8] Сахлъизариялде рес щвечӀолъиялъул хӀасилалда хвеялъул мартабат дагьабги цӀикӀкӀуна.[8] Къавуда рехсей дандчӀвалеб буго н. щ. V гӀасруялдаго, санскрит мацӀалда.[5] Ингилисалда Джон Сновица 1849 ва 1854 соназда гьоркьоб холераялъул цӀех-рехел гьабиялъ эпидемиологиялъул рахъалда кӀвар бугел цебетӀелал лӀугьана.[5][14] Ахирисеб 200 соналда жаниб лӀугьана анкьго цӀикӀкӀараб унти багъарин хвеязул къадар миллионазда букӀараб.[15]

ГӀаламатал ва симптомал

[хисизабизе | код хисизабизе]

ГӀилла

[хисизабизе | код хисизабизе]

Бахин

[хисизабизе | код хисизабизе]

Хехбоси

[хисизабизе | код хисизабизе]

Механизм

[хисизабизе | код хисизабизе]

Генетикияб структура

[хисизабизе | код хисизабизе]

Антибиотиказдехун щулачӀей

[хисизабизе | код хисизабизе]

Диагностика

[хисизабизе | код хисизабизе]

Профилактика

[хисизабизе | код хисизабизе]

Лъим, санитация, гьигиена

[хисизабизе | код хисизабизе]

Халкквей

[хисизабизе | код хисизабизе]

Вакцинация

[хисизабизе | код хисизабизе]

Салил фильтрация

[хисизабизе | код хисизабизе]

Сахлъизаби

[хисизабизе | код хисизабизе]

Лъамалъиял

[хисизабизе | код хисизабизе]

Электролитал

[хисизабизе | код хисизабизе]

Антибиотикал

[хисизабизе | код хисизабизе]

Тутия хӀалтӀизаби

[хисизабизе | код хисизабизе]

Прогноз

[хисизабизе | код хисизабизе]

Эпидемиология

[хисизабизе | код хисизабизе]

Багъариналъул тарих

[хисизабизе | код хисизабизе]

ЦӀех-рехел

[хисизабизе | код хисизабизе]

Глобалияб стратегия

[хисизабизе | код хисизабизе]

ЖамгӀият ва маданият

[хисизабизе | код хисизабизе]

СахлъицӀуниялъул рахъалъул сиясат

[хисизабизе | код хисизабизе]

КӀварккарал лӀугьенал

[хисизабизе | код хисизабизе]

Популарияб маданияталда

[хисизабизе | код хисизабизе]

Пачалихъазул мисал

[хисизабизе | код хисизабизе]

Замбия

[хисизабизе | код хисизабизе]

Гьиндустан

[хисизабизе | код хисизабизе]

Конгоялъул Демократияб Республика

[хисизабизе | код хисизабизе]

Баянкьелал

[хисизабизе | код хисизабизе]

РегӀелал

[хисизабизе | код хисизабизе]
  1. ^ Цитатинабиялъул гъалатӀ: Мекъаб тег <ref>; мурад баян гьабун хъвалеб textbook -лъе текст бихьизабун гьечІо
  2. ^ a b c d e f g h i j Цитатинабиялъул гъалатӀ: Мекъаб тег <ref>; мурад баян гьабун хъвалеб WHO2010 -лъе текст бихьизабун гьечІо
  3. ^ a b c d e "Cholera – Vibrio cholerae infection Information for Public Health & Medical Professionals". Centers for Disease Control and Prevention. January 6, 2015. Архивация оригиналалдаса 20 March 2015. Щвей 17 March 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, ва|archive-date= (help)
  4. ^ a b Finkelstein, Richard A. (1996). "Cholera, Vibrio cholerae O1 and O139, and Other Pathogenic Vibrios". Гъоркь: Baron, Samuel (ред.). Medical Microbiology (4th ред.). University of Texas Medical Branch at Galveston. ISBN 978-0-9631172-1-2. PMID 21413330. Халип:NCBIBook2.
  5. ^ a b c d e Harris JB, LaRocque RC, Qadri F, Ryan ET, Calderwood SB (June 2012). "Cholera". Lancet. 379 (9835): 2466–2476. doi:10.1016/s0140-6736(12)60436-x. PMC 3761070. PMID 22748592. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  6. ^ a b "Cholera – Vibrio cholerae infection Treatment". Centers for Disease Control and Prevention. November 7, 2014. Архивация оригиналалдаса 11 March 2015. Щвей 17 March 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, ва|archive-date= (help)
  7. ^ a b Wang, Haidong; Naghavi, Mohsen; Allen, Christine; Barber, Ryan M.; Bhutta, Zulfiqar A.; Carter, Austin; Casey, Daniel C.; Charlson, Fiona J.; Chen, Alan Zian; Coates, Matthew M.; Coggeshall, Megan; Dandona, Lalit; Dicker, Daniel J.; Erskine, Holly E.; Ferrari, Alize J.; Fitzmaurice, Christina; Foreman, Kyle; Forouzanfar, Mohammad H.; Fraser, Maya S.; Fullman, Nancy; Gething, Peter W.; Goldberg, Ellen M.; Graetz, Nicholas; Haagsma, Juanita A.; Hay, Simon I.; Huynh, Chantal; Johnson, Catherine O.; Kassebaum, Nicholas J.; Kinfu, Yohannes; ва цгл. (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  8. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r "Cholera vaccines: WHO position paper" (PDF). Weekly Epidemiological Record. 85 (13): 117–28. March 2010. PMID 20349546. Архивация (PDF) оригиналалдаса April 13, 2015. {{cite journal}}: Check date values in: |date= ва|archive-date= (help)
  9. ^ Bailey D (2011). Cholera (1st ред.). New York: Rosen Pub. гь. 7. ISBN 978-1-4358-9437-2. Архивация оригиналалдаса 2016-12-03.
  10. ^ a b "Cholera – Vibrio cholerae infection Information for Public Health & Medical Professionals". Centers for Disease Control and Prevention. January 6, 2015. Архивация оригиналалдаса 20 March 2015. Щвей 17 March 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, ва|archive-date= (help)
  11. ^ "Sources of Infection & Risk Factors". Centers for Disease Control and Prevention. November 7, 2014. Архивация оригиналалдаса 12 March 2015. Щвей 17 March 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, ва|archive-date= (help)
  12. ^ "Diagnosis and Detection". Centers for Disease Control and Prevention. February 10, 2015. Архивация оригиналалдаса 15 March 2015. Щвей 17 March 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, ва|archive-date= (help)
  13. ^ "Cholera – Vibrio cholerae infection". Centers for Disease Control and Prevention. October 27, 2014. Архивация оригиналалдаса 17 March 2015. Щвей 17 March 2015. {{cite web}}: Check date values in: |access-date=, |date=, ва|archive-date= (help)
  14. ^ Timmreck TC (2002). An introduction to epidemiology (3. ред.). Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers. гь. 77. ISBN 978-0-7637-0060-7. Архивация оригиналалдаса 2016-12-03.
  15. ^ Cholera's seven pandemics, CBC (9 May 2008).

ТӀадеги цӀалиялъе

[хисизабизе | код хисизабизе]

КъватӀисел регӀелал

[хисизабизе | код хисизабизе]
Викимедиялда буго Холера темаялда хурхараб медиа.

Халип:Wiktionary

Халип:Medical condition classification and resources Халип:Холера Халип:Мискинлъиялъул унтаби Халип:Бактериалиял унтаби

Босараб бакӀ — «https://av.wikipedia.org/w/index.php?title=Къавуда&oldid=84256»