গোপাল কৃষ্ণ গোখলে

এই প্ৰবন্ধটোৰ সত্যাপনযোগ্যতা প্ৰমাণ কৰিবলৈ অধিক তথ্য-উৎসৰ প্ৰয়োজন। অনুগ্ৰহ কৰি বিশ্বাসযোগ্য উৎসৰ উল্লেখ কৰি প্ৰবন্ধটো উন্নত কৰাত সহায় কৰক। কিয়নো তথ্যৰ উৎসৰ উল্লেখ নকৰা প্ৰবন্ধক লৈ প্ৰশ্ন উঠিব পাৰে। অনুগ্ৰহ কৰি আলোচনা পৃষ্ঠাতো এই সম্পৰ্কীয় কিবা তথ্যৰ বাবে চক ফুৰাব। অধিক সহায়ৰ বাবে কাষৰ "[দেখুৱাওক]" লিংকটোত ক্লিক কৰক। উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজনীয়তা এইবাবেই যে ৱিকিপিডিয়াত ব্যক্তিগত গৱেষণালব্ধ তথ্য গ্ৰহণযোগ্য নহয়, যদিহে ই কোনো নিৰ্ভৰযোগ্য উৎসৰ পৰা আহৰণ কৰা নহয়। মনত ৰাখিব যে ভুল তথ্যৰ বাবে পঢ়ুৱৈৰ ক্ষতিসাধন হ'ব পাৰে। তথাপিতো অসমীয়া ৱিকিপিডিয়া সৰু বাবে অনেক ক্ষেত্ৰত ঢিলাই দিয়া হয় বা কেতিয়াবা কেতিয়াবা দায়িত্বশীল সম্পাদকসকলৰ চকুৰ পৰা সাৰি যায় - তেতিয়া আপুনিয়েই প্ৰথম শাৰীত {{Reimprove}} বা {{Verify}} বুলি লিখি দিয়ে যেন। আনহাতে (অফলাইন) আলোচনীৰ বা বাতৰি কাকতৰ পৰা সহায় লৈ লিখা এটা প্ৰবন্ধৰ উত্‍সৰ সত্যতা নিৰূপন কৰিবৰ বাবে গৰিষ্ঠ সংখ্যক পাঠকৰ উপায় নাথাকে। তদুপৰি এই প্ৰক্ৰিয়াৰে কিছুমান দুষ্টলোকে ভুল ৰেফাৰেঞ্চৰেও পাঠকক দিগভ্ৰান্ত কৰি তুলিব পাৰে। অনলাইন উত্‍সৰ পৰা উদ্ধৃতিবোৰ দিলে এনে অসুবিধা নহয়। তেনে ক্ষেত্ৰত কোনোবাই আপত্তি কৰিলেও সত্যতা নিৰূপন কৰিবলৈ একো অসুবিধা নহয়। উল্লেখযোগ্য যে ব্যক্তিগত ব্লগৰ পৰা ৱিকিত উদ্ধৃতি দিয়া নিষেধ।

গোপাল কৃষ্ণ গোখলে
জন্ম	০৯ মে', ১৮৬৬ কথলুক, ৰত্নগিৰি জিলা, মহাৰাষ্ট্ৰ, ভাৰত
মৃত্যু	১৯ ফেব্ৰুৱাৰী, ১৯১৫ (৪৮ বছৰ) মুম্বাই, ভাৰত
সংস্থা	ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ, দেক্কান শিক্ষা সমাজ
ৰাজনৈতিক আন্দোলন	ভাৰতৰ স্বাঘিণতা আন্দোলন

গোপাল কৃষ্ণ গোখলে (মাৰাঠী: गोपाळ कृष्ण गोखले, ইংৰাজী: Gopal Krishna Gokhale) ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ আদিযুগৰ এক স্বনামধন্য ৰাজনৈতিক নেতা আৰু এজন বিশিষ্ট সমাজ সংস্কাৰক আছিল। গোখলে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ এজন প্ৰবীণ নেতা আৰু "চাৰভেণ্টছ অফ ইণ্ডিয়া চছাইটি"ৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। তেখেত গান্ধীজীৰ দৃষ্টিত এজন আদৰ্শ ৰাজনীতিবিদ আছিল। ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰত গোখলেৰ নিষ্ঠা, সততা, সাহস আৰু বিনম্ৰতা এই সকলোবোৰ গুণৰ উল্লেখ কৰি গান্ধীজীয়ে প্ৰশংসা কৰিছিল-

Political worker- pure as a crystal, gentle as a lamb, brave as a lion and chivalrous to a fault. It does not matter to me that he may not have been any of these things. It was enough for me that I could discover no fault in him to civil at. He was and remains for me, the most perfect man.

গান্ধীজীয়ে তেওঁক ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰত নিজ গুৰু হিছাপেও বৰণ কৰিছিল^[1]।

গোপাল কৃষ্ণৰ ১৮৬৬ চনৰ ৯ মে তাৰিখে ভাৰতৰ বোম্বাইত (বৰ্তমান মুম্বাই) অৱস্থিত ৰত্নগিৰী জিলাৰ কথলুক নামে গাঁও এখনৰ এটা অতি দুখীয়া ব্ৰাহ্মণ পৰিয়ালত জন্ম হয়। গোখলেৰ দেউতাক কৃষ্ণ ৰাও শ্ৰীধৰৰ ঘৰুৱা অৱস্থা ইমানেই শোচনীয় আছিল যে পৰিয়ালৰ সকলোৰে বাবে সমানে দুসাজ ভাতৰ যোগাৰ সদায় নহৈছিল। এই অসহনীয় দৰিদ্ৰতাৰ মাজতে পুত্ৰ কন্যা সকলোকে এৰি এদিন কৃষ্ণ ৰাও শ্ৰীধৰেও চকু মুদিলে। গোখলে সেই সময়ত এটি অকণমান শিশু^[1]।

গোখলেৰ ককায়েকে নিজৰ পঢ়া-শুনা বাদ দি সংসাৰৰ সকলো দায়িত্ব মূৰ পাতি লোৱাৰ লগতে গোপাল কৃষ্ণ গোখলেকো বিদ্যালয়ত নাম লগাই দিলে। সংসাৰৰ অভাৱনীয় দৰিদ্ৰতাই গোখলেৰ ছাত্ৰ জীৱনত বিশেষ বাধাৰ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰিলে। বৰং অৱস্থাৰ প্ৰভাৱে তেওঁক জুয়ে পুৰা সোণৰ দৰে আৰু উজলাই তুলিলে। শিশু অৱস্থাতে তেওঁৰ চিন্তা জগতৰ প্ৰসাৰ ঘটিল। জীৱন সংগ্ৰামে জুৰুলা কৰা এখন বস্তুহাৰা সমাজৰ অভিজ্ঞতাই তেওঁক সঁচা হ’বলৈ, সহনশীল অথচ সাহসী হ’বলৈ, সাহসী হৈও বিনম্ৰ হ’বলৈ শিকালে। ১৯ শতিকাৰ ভাৰতীয় ব্ৰাক্ষণ কুলৰ সন্তান হিছাপে আধ্যাত্মিক চিন্তাতো সমানেই আগবাঢ়ি গৈছিল তেওঁ। আৰু এই চৰ্চ্চাৰ মাজত গঢ় লৈছিল তেওঁৰ নৈতিক চৰিত্ৰই। ১৮৮১ চনত গোখলেই কোলাপুৰৰ পৰা মেট্ৰিক পৰীক্ষা পাছ কৰি কোলাপুৰৰ ৰাজাৰাম কলেজত নাম ভৰ্তি কৰে। এই কলেজৰ পৰা তেওঁ পুনাৰ দেক্কান কলেজলৈ যায় আৰু চূড়ান্ত ভাৱে বম্বেৰ এল্‌ফিনষ্টন কলেজৰ পৰা ১৮৮৪ চনত বি.এ. ডিগ্ৰী লাভ কৰি বম্বেৰ আইন কলেজত নাম ভৰ্তি কৰে। অৱশ্যে আইনৰ শিক্ষা সম্পূৰ্ণ নকৰাকৈয়ে তেওঁ এই কলেজৰ পৰা ওলাই আহে। এই সময়তে গোখলেৰ জীৱনত দাদাভাই নৰৌজী, ফিৰোজ চাহ মেহ্তা, জি.ভি. যোশী আৰু ৰাণাদে আদিৰ দৰে ব্যক্তি সকলৰ প্ৰভাৱ পৰে^[1]।

কলেজীয়া শিক্ষা শেষ কৰিয়েই গোখলেই পুনাৰ দেক্কান এডুকেছন ছ’চাইটিৰ এজন আজীৱন সদস্য হিছাপে এই সন্থাত যোগ দিয়ে। ইয়াৰ পিছত ১৮৮৫ চনত যেতিয়া ফাৰ্ডচন কলেজৰ প্ৰতিষ্ঠা হয় তেতিয়া গোখলেক সেই কলেজৰ ইংৰাজী বিভাগৰ অধ্যাপকৰ পদত নিযুক্তি দিয়া হয়। ১৯০২ চনলৈকে ১৭ বছৰ কাল এই কলেজত অধ্যাপনা কৰি গোখলেই ইয়াৰ পৰা অৱসৰ গ্ৰহণ কৰে। বয়সৰ ফালৰ পৰা তেওঁৰ তেতিয়াও আৰু বহুকাল অধ্যাপনা কৰাৰ সময় আছিল যদিও তেওঁ অৱসৰ লয় কেৱল সামাজিক কামত আত্মনিয়োগ কৰিবৰ বাবে। অৱশ্যে ইতিমধ্যে তেওঁ গণিতৰ এখন স্কুলীয়া পাঠ্যপুথিও লেখি উলিয়ায়। ইয়াৰ কিছুকাল আগতেই ১৮৮৯ চনত গোপাল কৃষ্ণ গোখলে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ সদস্যভুক্ত হয়। অধ্যাপনা কৰি থকা কালতেই তেওঁ ভালেমান ৰাজহুৱা অনুষ্ঠানৰ সৈতে জড়িত হৈ পৰিছিল আৰু পিছলৈ ৰাজহুৱা কামত সম্পূৰ্ণৰূপে আত্মনিয়োগ কৰাৰ পিছত তেওঁ এই অনুষ্ঠানসমূহৰ সৈতে জড়িত অন্যান্য বিখ্যাত ব্যক্তি সকল যেনে- ৰাণাদে, বাল গঙ্গাধৰ তিলক আদিৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্কলৈ আহে। ১৮৯৭ চনত গোখলেই ’ওৱেলবী কমিচান’ নামে জনাজাত ’ৰয়েল কমিচন’ অৰ্থাত্‌ ৰাজকীয় আয়োগত ’দেক্কান’ৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ইয়াৰ পিছত ১৮৯৯ চনত গোখলে বোম্বে লেজিচ্‌লেটিভ কাউন্‌ন্সিললৈ আৰু ১৯০২ চনত ইম্পেৰিয়েল লেজিচ্‌লেটিভ কাউন্সিললৈ নিৰ্বাচিত হয়। ১৯০৮ চনত গোখলেক সেই সময়ৰ ভাৰতস্থ ব্ৰিটিছ চৰকাৰৰ সৰ্বোচ্চ সন্মান চি.আই.ই (Companion of the Indian Empire) প্ৰদান কৰা হয়। ইয়াৰ এবছৰৰ পিছত ১৯০৫ চনত গোখলে পুনা পৌৰ সভাৰ সভাপতি নিৰ্বাচিত হয়। ১৯১২ চনত তেওঁক ভাৰতীয় লোকসেৱা অয়োগৰ সদস্য মনোনীত কৰা হয়। ১৯১৪ চনত তেওঁলৈ কে.চি.আই.ই সন্মান (Knight Commander of the Indian Empire) আগবঢ়োৱা হয়। অৱশ্যে গোখলেই ব্ৰিটিছ শাসকে প্ৰদান কৰা এই সন্মান প্ৰত্যাখ্যান কৰে^[1]।

গোখলেই ভাৰতীয় জনসাধাৰণৰ মনত জাতীয়তা বোধ জগাই তোলাৰ মানসেৰে ১৯০৫ চনত ’ছাৰ্ভেণ্টচ অব ইণ্ডিয়া ছ’চাইটি’ৰ স্থাপন কৰে। গোখলেৰ জীৱন দৰ্শন প্ৰতিষ্ঠিত হৈছিল গভীৰ আধ্যাত্মিকতাবাদৰ ওপৰত। আৰু আধ্যাত্মিকতাবাদৰ আদৰ্শয়েই নিয়ন্ত্ৰিত কৰিছিল তেওঁৰ ঘৰুৱা আৰু সমাজ জীৱনৰ সকলোবোৰ দিশ। আনকি ৰাজনীতিৰ ক্ষেত্ৰতো তেওঁ আধ্যাত্মিকতাবাদৰ পোষকতা কৰিছিল। এজন আগশাৰীৰ সমাজ সংস্কাৰকৰ ভূমিকাত গোখলেই জাতিভেদ প্ৰথা আৰু অস্পৃশ্যতা আঁতৰাবলৈ চেষ্টা কৰাৰ লগতে ভাৰতীয় সমাজখনক সামগ্ৰিক ভাৱে গ্ৰাস কৰি ৰখা অন্যান্য কু-সংস্কাৰ সমূহৰ বিলোপ সাধনৰ বাবেও অক্লান্ত পৰিশ্ৰম কৰি গৈছিল। ব্ৰিটিছ শাসনৰ ফলত ভাৰতত উদ্ভৱ হোৱা বিষম অৰ্থনৈতিক পৰিণতিৰ কথা উল্লেখ কৰি গোখলেই কৈছিল যে-’ব্ৰিটিছৰ শোষণমূলক শাসনেই ভাৰতৰ অৰ্থনৈতিক দুৰৱস্থাৰ মূল কাৰণ’। সেই সময়ত ইংল্ণ্ডৰ দ্বাৰা ভাৰতত প্ৰৱৰ্তিত ’মুকলি বজাৰৰ’ ঘোৰ বিৰোধিতা কৰি গোখলেই কৈছিল যে-’ইয়াৰ ফলত ভাৰতৰ ক্ষুদ্ৰ উদ্যোগ সমূহৰ বিলোপ সাধন হ’ব’ আৰু তেওঁ ব্ৰিটিছ চৰকাৰৰ ওচৰত ইয়াৰ বিৰুদ্ধে তীব্ৰ প্ৰতিবাদ জনোৱাৰ লগতে ’মুকলি বজাৰ’ বন্ধ কৰাৰ বাবে দাবী জনাইছিল। কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰগতি আনিবৰ বাবে গোখলেই নতুন কৃষি পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰাৰ ওপৰত জোৰ দিছিল। আৰু লগতে ঋণগ্ৰস্ত দুখীয়া কৃষক সকলক দেনাৰ দায়ৰ পৰা মুক্ত কৰিবলৈ সমবায় বেংক স্থাপনৰ ওপৰত সৰ্বাধিক গুৰুত্ব দিছিল। বস্ত্ৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত হস্তশিল্পৰ বাহিৰেও আধুনিক কল-কাৰখানা স্থাপনৰ পোষকতা কৰি তেওঁ কৈছিল যে এই ক্ষেত্ৰত আধুনিক কল-কাৰখানা স্থাপন নহ’লে ভাৰত বস্ত্ৰ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত কোনোকালে বাহিৰা পৃথিৱীখনৰ সন্মুখীন হ’ব নোৱাৰিব^[1]।

ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক সংস্কাৰৰ ক্ষেত্ৰত থকা তেওঁৰ চিন্তাধাৰা জনসমাজত সদৰি কৰাৰ উদ্দেশ্যে তেওঁ সততে ৰাজহুৱা মঞ্চত উপবিষ্ট হৈছিল। মাত্ৰ কুৰি বছৰ বয়সতেই তেওঁ জীৱনৰ প্ৰথম ৰাজহুৱা ভাষণটি দিয়ে। তেওঁৰ এই ভাষণ আছিল ভাৰতত ব্ৰিটিছ শাসন সম্পৰ্কে। ইয়াৰ পিছত তেওঁ দিয়া ভাষণ সমূহ হ’ল-১৮৯০ চনৰ কলিকতাত কংগ্ৰেছৰ ’লোণ কৰ হ্ৰাস’, ১৮৯২ চনত এলাহাবাদ অধিবেশনত, ১৯০৫ চনত বেনাৰস অধিবেশনত দিয়া সভাপতিৰ অভিভাষণ, ১৯০৮ চনত ধাৰৱাৰ ছ’চিয়েল কনফাৰেন্সত দিয়া ভাষণ আৰু ১৯০৭ চনৰ ৯ ফেব্ৰুৱাৰীত লক্ষ্ণৌত দান কৰা স্বদেশী আন্দোলন সম্পৰ্কীয় ভাষণ। গোখলেই জীৱনৰ প্ৰথম অৱস্থাত সাংবাদিকতাও কৰিছিল। ১৮৮৬ চনৰ পৰা ১৮৮৮ চনৰ ভিতৰত তেওঁ তিলকৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠিত আৰু সম্পাদিত সাপ্তাহিক কাকত ’মহাৰাট্টা’ত নিয়মিত ভাৱে লিখা মেলা কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত গোখলেই ১৮৮৮ চনত ’সুধাৰক’ নামে এখন ইংগ মাৰাঠী কাকতৰ সম্পাদনাৰ দায়িত্ব গ্ৰহণেৰে ১৮৯৫ চনলৈকে সাংবাদিকতাৰ কাম অব্যাহত ৰাখে আৰু তাৰ পিছত ’ৰাষ্ট্ৰসভা সামাচাৰ’ নামে এখন কাকত নিজে প্ৰকাশ কৰিবলৈ লয়। ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ প্ৰথম পৰ্য্যায়ত ইয়াক নেতৃত্ব দিয়া ব্যক্তিসকলৰ ভিতৰত গোপাল কৃষ্ণ গোখলে অন্যতম প্ৰধান ব্যক্তি। এই দিশত গোখলে ভাৰতীয় জনসাধাৰণৰ বাবে এজন অতি প্ৰিয় নেতা আৰু ব্ৰিটিছ শাসকৰ বাবে ভয় আৰু শঙ্কাৰ কাৰণ হৈ পৰিছিল। ১৮৯৭ চনৰ পৰা ১৯১৪ চনত ভিতৰত তেওঁ মুঠ সাতবাৰ ইংলণ্ড ভ্ৰমণলৈ যায়। প্ৰতিটো ভ্ৰমণ কালত গোখলেই ভাৰতৰ স্বাৰ্থৰ প্ৰতি সেই দেশত জনমত গঠন কৰাৰ উদ্দেশ্যে কেতবোৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাষণ দান কৰে^[1]।

প্ৰায় তিনিটা দশক জুৰি নি:স্বাৰ্থ দেশ সেৱাৰ এক বিৰাট নিদৰ্শন ৰাষ্ট্ৰৰ সমুখত থৈ এই মহান ব্যক্তি জনা ১৯১৫ চনত পৰলোকগামী হয়^[1]।

• M.K. Gandhi: My Autobiography, or The Story of My Experiments With Truth, (1929) ISBN 81-7229-008-X; also, ISBN 0-8070-5909-9.
• M. K. Gandhi, "Gokhale, My Political Guru," (February 19, 1918) in Collected Works of Mahatma Gandhi, v. XIV. Also, on line. Archived April 30, 2009, at the Wayback Machine
• Stanley Wolpert, Jinnah of Pakistan, Oxford University Press (1984); (2006). ISBN 0-19-577389-6
• D. B. Mathur, Gokhale: A Political Biography: A Study of His Services and Political Ideas, Bombay, Manaktalas (1966)
• John S. Hoyland, Gopal Krishna Gokhale: His Life and Speeches, Calcutta (1933); Rupa (2003) ISBN 81-291-0202-1
• B. R. Nanda, Gokhale: The Indian Moderates and the British Raj, Princeton (1977); Oxford (1998) ISBN 0-19-564751-3

প্ৰ • আ • স ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন ইতিহাস ঔপনিবেশিক ভাৰত ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানী পলাশীৰ যুদ্ধ বক্সাৰৰ যুদ্ধ চিপাহী বিদ্ৰোহ ১৮৫৭ ইঙ্গ-মহিসুৰ যুদ্ধ ইঙ্গ-মাৰাঠা যুদ্ধ প্ৰথম দ্বিতীয় তৃতীয় প্ৰথম ইঙ্গ-শিখ যুদ্ধ দ্বিতীয় ইঙ্গ-শিখ যুদ্ধ ব্ৰিটিছ ভাৰত ফৰাচী ভাৰত পৰ্তুগীজ ভাৰত দৰ্শন আৰু ভাবাদৰ্শ ভাৰতীয় জাতীয়তাবাদ স্বদেশী গান্ধীবাদ সত্যাগ্ৰহ আন্দোলন হিন্দু জাতীয়তাবাদ ভাৰতীয় মুছলিম জাতীয়তাবাদ সমাজতন্ত্ৰ খিলাফত আন্দোলন ঘটনা আৰু আন্দোলন মহাবিদ্ৰোহ ১৮৫৭ বঙ্গভংগ বঙ্গভংগ আন্দোলন ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ বিপ্লবী আন্দোলন দিল্লী-লাহোৰ ষড়যন্ত্ৰ দ্যা ইণ্ডিয়ান ছোচিঅলজিষ্ট হিন্দু-জাৰ্মানী ষড়যন্ত্ৰ চম্পাৰণ আৰু খেদা সত্যাগ্ৰহ জালিয়ানৱালাবাগৰ হত্যাকাণ্ড অসহযোগ আন্দোলন বাৰদোলি সত্যাগ্ৰহ ছাইমন কমিশ্যন নেহেৰু ৰিপোৰ্ট পূৰ্ণ স্বৰাজ লৱণ সত্যাগ্ৰহ গোল মেজ বৈঠক ভাৰত শাসন আইন ১৯৩৫ ক্ৰিপছ মিশ্যন ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন আজাদ হিন্দ ফৌজ বোম্বাই নৌবিদ্ৰোহ আজাদ হিন্দ সংগঠন স্বাধীনতা আন্দোলন কংগ্ৰেছ অনুশীলন সমিতি যুগান্তৰ বাৰ্লিন কমিটি গদৰ পাৰ্টি হোমৰুল আন্দোলন খুদাই খিদমতগাৰ হিন্দুস্তান ৰিপাব্লিকান এছচিয়েশ্যন স্বৰাজ্য দল ইণ্ডিয়ান ইণ্ডিপেণ্ডেন্স লীগ আজাদ হিন্দ ভাৰতীয় নেতৃবৃন্দ আৰু বিপ্লৱীসকল আল্লুৰি সিতাৰামাৰাজু গোপাল কৃষ্ণ গোখলে চন্দ্ৰশেখৰ আজাদ চিত্তৰঞ্জন দাস ছাংগোলি ৰানা জৱাহৰলাল নেহৰু দাদাভাই নৌৰজী পুৰুষোত্তম দাস টেণ্ডন চৰ্দাৰ বল্লভভাই পেটেল বাদশাহ খান বাল গঙ্গাধৰ তিলক বিপিন বিহাৰী পাল ভগৎ সিং ভিখাজী কামা মঙ্গল পাণ্ডে মহম্মদ আলী জিন্নাহ মহাত্মা গান্ধী মৌলানা আবুল কালাম আজাদ যষবন্ত ৰাও হোল্কাৰ ৰাজাজী ৰাণী লক্ষ্মীবাই ৰায় আহ্মেদ নোৱাজ খান খাৰাই ৰাসবিহাৰী বসু লালা লাজপত ৰায় লালা হৰ দয়াল শ্যামজী কৃষ্ণ বৰ্মা সুভাষ চন্দ্ৰ বসু সৰোজনী নাইডু অসমৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামী অমিয় কুমাৰ দাস অম্বিকাগিৰি ৰায়চৌধুৰী কনকলতা বৰুৱা কমলা মিৰি কলাই কোঁচ কুশল কোঁৱৰ কৃষ্ণানন্দ ব্ৰহ্মচাৰী খগেন্দ্ৰনাথ নাথ গোপীনাথ বৰদলৈ গোমধৰ কোঁৱৰ চন্দ্ৰপ্ৰভা শইকীয়ানী চন্দ্ৰপ্ৰসাদ শইকীয়া চৈয়দ মহম্মদ ছাদুল্লা তৰুণ ৰাম ফুকন নবীন চন্দ্ৰ বৰদলৈ পদ্মধৰ চলিহা পিয়লি ফুকন পিয়লি বৰুৱা পুষ্পলতা দাস ফখৰুদ্দিন আলি আহমেদ বাহাদুৰ গাঁওবুঢ়া বিষ্ণুপ্ৰসাদ ৰাভা বীৰেণ বৰকটকী বেণুধৰ শৰ্মা ভোগেশ্বৰী ফুকননী মণিৰাম দেৱান লক্ষ্যধৰ চৌধুৰী ষ্টেন বৰুৱা সীতানাথ ব্ৰহ্মচৌধুৰী সোণাৰাম চুতীয়া স্বৰ্ণলতা বৰুৱা হেম বৰুৱা হেমৰাম বৰা ব্ৰিটিছ ৰাজ লৰ্ড ৰবাৰ্ট ক্লাইভ ছাৰ জেমছ অট্ৰাম লৰ্ড ডেলহাউছি লৰ্ড আৰউইন লৰ্ড লিনথিনথ‌গো লৰ্ড ৱেভেল ষ্টাফৰ্ড ক্ৰিপছ লৰ্ড লুই মাউণ্টবেটেন ভাৰতৰ স্বাধীনতা কেবিনেট মিশ্যন ১৯৪৬ ভাৰতৰ স্বাধীনতা আইন, ১৯৪৭ ভাৰত বিভাগ ভাৰতৰ ৰাজনৈতিক একত্ৰীকৰণ ভাৰতৰ সংবিধান স্বাধীন ভাৰতৰ ইতিহাস