Passer domesticus

Passer domesticus pardal
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Subfilu:	Vertebrata
Clas:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familia:	Passeridae
Xéneru:	Passer
Especie:	P. domesticus (Linnaeus, 1758)
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El pardal^[1], gurrión^[2] o gurriapu^[3] (Passer domesticus) ye un páxaru fácil d'atopar en toa Europa, na Península Ibérica ta perpresente so la subespecie Passer hispanolensis o gurrión, ya que ye la especie que nós más conocemos y cola que nos rellacionamos.

Ye de pequeñu tamañu, con 15 cm de llonxitú y semeyáu al raitán. Esisten diferencies nel color ente machos y femes, asina aquellos presenten llombu de color prietu, la nucla castaña y la gorxa prieta, por embargu elles son de color más uniforme y fálta-yos el color prietu del plumaxe. Como curiosidá señalar que los tonos del color nel plumaxe camuden cuando'l páxaru nun s'atopa en llibertá.

Esta especie ye conocida nel dominiu llingüísticu asturlleonés colos siguientes nomes comunes: pardal^[1], gurrión^[2] y gurriapu^[3].

Ye enforma versátil y dende Europa, a traviés de les colonizaciones, espardióse pa tolos continentes habitaos. Ta presente nes urbes dao que busca abellugu nes construcciones humanes, amás nun ye migratoria polu que la so presencia ye continua y habitual.

Ye omnívoru yá que s'alimenta por igual de granu, frutes ya inseutos. Dao la so facilidá d'adautación y la rapidez cola que se multiplica en dalgunos países, ta consideráu como una plaga mientres que n'otros la caza abusiva como frenu pal so desendolcu llevó a que tea perdiendo presencia d'una manera preocupante. En sieglos anteriores el gurrión introdúxose nos otros continentes como mediu de parar les plagues insectívores qu'asolaben les colleches.

El gurrión ye ovíparu y tien una puesta continua, sacante los meses más duros del iviernu; tien de 4 a 6 güevos por puesta. Si nos decatamos de que tienen una vida permediu d' 8 años entederemos qu'en dalgunos llugares seya consideráu una verdadera plaga.

Acostumen baxar a tierra pa catar comida, dando bracaes, a diferencia de les palombes que faenlu a ablagos. Xinta inseutos y semientes, magar que tamién xinta borrayes del home, pola mor de la so allegancia con elli. En primavera tamién xinta caparines y flores.

Protexen con enfotu l'área alredor del ñeru, tantu d'otres tribes comu de la so mesma. Los machos arremeten escontra otros machos y les femes faen lo mesmu con otres femes.

En xeitos urbanos, tienen más enfotu col home que nes aldees. Siempre s'afaya próximu de xeitos anigaos; cais, parques, xardinos, praos, huertos o faciendes.

Ye un páxaru sedentariu.

Wikispecies tien un artículu sobre Passer domesticus.

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Passer domesticus.