Infracción de derechos d'autor

Una infraición de derechos d'autor, infraición de copyright o violación de copyright ye un usu ensin autorizar o prohibíu d'obres cubiertes poles lleis de derechos d'autor, como'l derechu de copia, de reproducción o'l de faer obres derivaes.

Tamién ye habitual l'usu del términu piratería, de cutiu de forma peyorativa, pa referise a les copies d'obres ensin el consentimientu del titular de los derechos d'autor. L'informáticu Richard Stallman y l'espertu en propiedá intelectual, Eduardo Samán, ente otros,^[1][2][3] argumenten que l'usu de la espresión "piratería" pa referir a les copies ensin autorizar ye una desaxeración que pretende oldear l'actu de compartir cola violencia de los pirates de barcos, criminalizando a los usuarios. La Free Software Foundation inclúi esta acepción del términu na so nómina d'espresiones a evitar en materia de derechos d'autor.^[4]

Los algames de la proteición de les obres a nivel internacional tán rexíos pol Conveniu de Berna, qu'establez un plazu mínimu de 50 años a partir de la muerte del autor. La forma en que tien de tratar la llexislación estes infraiciones ye una tema que xenera discutiniu en munchos países del mundu.

A un añu d'ingresar a la Organización de Cooperación y Desenvolvimientu Económicu (OCDE), y según señaló Business Software Alliance (BSA, asociación qu'arrexunta a les principales empreses de software en Chile y el restu del mundu), Chile sigue como'l miembru cola tasa más alta de copies ensin autorizar de software. Sicasí, dichu estudiu ye criticáu tocantes a la exactitú de les sos midíes, apelando a la rigurosidad y metodoloxíes aplicaes al Global Software Piracy Study.^[5]

Según un estudiu de la consultora International Data Corporation (IDC), la tasa d'infraición en materia de software en Chile algama'l 64%. Según l'estudiu, namái'l 25% de les empreses chilenes tienen una política formal pal usu de softwares con llicencia, lo que correspuende al porcentaxe más baxu ente los países encuestaos. Esto oldea colo que dicen les compañíes, onde'l 56% diz tener dalgún tipu de protocolu básicu, d'alcuerdu a la información apurrida polos xerentes de teunoloxía de les firmes consultaes.

Tocantes a llexislaciones, Chile cunta cola Llei Nᵘ17.336, sobre Propiedá Intelectual, de 2 d'ochobre de 1970, y los sos cambeos posteriores que regulen el derechu d'autor.

Esta llei ampara los derechos de los autores chilenos y estranxeros domiciliados en Chile. Establez, coles mesmes, que los autores estranxeros non domiciliados nel país gocien de la proteición que-yos seya reconocida poles convenciones internacionales que Chile suscribió y ratificó.

Chile tamién integra con regularidá la Priority Watch List estauxunidense, por cuenta del encamientu qu'efectuó la IIPA (International Intelectual Property Alliance), frente al que consideren un altu índiz d'infraiciones que caltién el país. Por cuenta de obligaciones de calter llegal, adquiríes voluntariamente por aciu el Tratáu de Llibre Comerciu con Estaos Xuníos (TLC). L'impautu de pertenecer a esta llista, significa sufrir nel so prestíu comercial; perda d'oportunidaes de negociu con Estaos Xuníos y con otres naciones desenvueltes; y qu'empreses esportadores chilenes podríen tresformase en potenciales target de les nueves lleis norteamericanes de competencia deslleal, qu'apunten primordialmente a les empreses foranes qu'esporten a Estaos Xuníos y que nun tienen llicenciáu'l software qu'utilicen nos sos procesos granibles.^[6]

A pesar de la necesidá de riquir l'autorización del autor o del titular de los derechos d'autor pa la esplotación de la obra, esisten esceiciones contemplaes na Llei de Propiedá Intelectual ecuatoriana. Les mesmes atópense especificaes nel Art. 83.

La llei española que regula los derechos d'autor^[7] contempla como esceición la copia privada,^[8] esto ye, autoriza a los particulares la copia o reproducción d'una obra protexida pa faer un usu priváu de la mesma, siempres que tuviera accesu llexítimu al orixinal copiáu. Bastante ye que, la Constitución, norma xerárquicamente cimera, establez el derechu de toos a la cultura.^[9]

Según datos estrayíos del informe añal del Institutu de Cinematografía y de les Artes Audiovisuales del Ministeriu de Cultura, en 2008 vendiéronse en redol a nueve millones d'entraes menos, 39 sales de cine fueron cerraes, causando la desapaición de 156 pantalles de cine^{[ensin referencies]}.

La situación camudó frente al bache de los años 2005-2008, y los espectadores empezaron a allegar con más frecuencia a les sales. Acordies cola consultora Nielsen EDI, n'España, en 2009 los cines españoles batieron récores de recaldación, superando al rexistru más altu anterior, del añu 2004. Como causes indicáronse lo curioso de los estrenos y a les innovaciones téuniques; l'informe nun rellacionó la evolución de la taquilla nin de los espectadores cola evolución de la infraición de copyright.^[10]

Mientres años socesivos, España sigue integrando la Llista 301 o Priority Watchlist. Esti informe dedica a España 17 páxines nes qu'indica una serie de requerimientos y suxerencies a les autoridaes españoles pa correxir les infraiciones, que califiquen como "fora de control".^{[ensin referencies]} Coles mesmes allaba l'anteproyectu de Llei d'Economía Sostenible (la conocida como Llei Sinde pola qu'un órganu alministrativu va poder ordenar el zarru o bloque sitio web d'enllaces, previa autorización expréss d'un xuez de l'Audiencia). Ente les suxerencies recoyíes na Llista 301 pueden vese distintos actos, tales como aumentar el personal pa investigar les actividaes d'Internet, nel Ministeriu d'Interior, la Guardia Civil y la Policía Nacional, dexar que los dueños de los derechos puedan llograr la información necesaria pa entamar aiciones civiles, tomar les aiciones necesaries p'asegurase que los modchips (chips utilizaos pa lliberar diverses consoles por que sían capaces d'executar copies ensin autorizar y homebrew) y dispositivos similares sían illegales, desenvolver una campaña de publicidá efectivo, ente munches otres.

Estaos Xuníos ye'l principal país tocantes a la persecución a los infractores de derechos d'autor, con una llexislación bien agresiva al respeutu. Ellí ellabórase añalmente la Priority Watchlist, un informe redactáu poles principales asociaciones de productores y editores y que se remite al Departamentu de Comerciu de EE. XX. pa primir a los países que, so la so óptica, nun respeten lo suficiente el derechu d'autor nesi país. Los productos rellacionaos direuta o indireutamente cola propiedá intelectual representen alredor del 35% del PIB d'EEXX.

^[11] Méxicu atopar ente los once países onde les infraiciones a dereches d'autor dar con mayor fuercia, afectando a la economía d'Estaos Xuníos. Esta afirmación yá fuera plantegada muncho primero, polo que so presión d'organismos internacionales y de los Estaos Xuníos, el presidente Vicente Fox llanzó'l programa más ambiciosu contra la venta de música y películes reproducíos ensin autorización en Méxicu, llamada la guerra contra la piratería,^[12] el so primer movimientu foi L'Alcuerdu Nacional contra la Piratería, que non solo s'esmolecía poles infraiciones rellacionaes col cine y la música; si non tamién del vistíu, el software y autores polo xeneral. Esti alcuerdu plantegaba que pal so ésitu teníen de participar los trés órdenes de gobiernu (Federal, Estatal y Municipal), los poderes que sofiten al Estáu (Llexislativu, Executivu y Xudicial) y de xacíu, les Organizaciones Proteutores de Derechos d'autor interesaes na solución qu'esti nuevu alcuerdu prometía cumplir.

^[13] Esti alcuerdu basar n'estratexes: Llinies Estratéxiques Específiques pal Sector Públicu, Llinia Estratéxica Específica pal Sector Granible y una Llinia Estratéxica Educativa, caúna con un oxetivu y forma d'actuar distintes, pero qu'actúen xuntes.

El derechu penal mexicanu namái trata les violaciones más graves del ordenamientu xurídicu, y nel marcu del derechu d'autor, xeneralmente namái se sancionen penalmente les conductes que supongan la copia o'l plaxu de les obres protexíes, onde alleguen dos circunstancies: el ánimu d'arriquecimientu y el perxuiciu a terceros, onde'l beneficiu llográu tenga especial trescendencia económica. Esto últimu, en munchos casos, supón una actividá altamente especializada, que busca la comercialización de los productos copiaos o plaxaos, y defínese n'actos tales como la esposición de les copies en comercios, catálogos de venta, y otros. Considerar estos derechos como una forma de propiedá (y non como un derechu d'usu) facilita la criminalización de la copia ensin autorizar. Dexa amás a les grandes multinacionales que controlen estos derechos una equiparación con otros delitos de mayor gravedá como'l robu, ye por esto, qu'El Alcuerdu Nacional Contra la Piratería fai cambeos a les penes llegales pa quien nun cumplan la llei tocantes a les infraiciones de derechu d'autor.^[14] La llei establez qu'a quien incumpla nes lleis, la privación de la llibertá va ser de 3 a 10 años, y una sanción que va de 2.000 a 20.000 díes de multa, tou esto cola cuenta d'amenorgar los usuarios infractores. Mientres l'últimu añu de l'alministración de Fox, más de 8,700 operativos fueron realizaos nel país pa prindar mercancía y detener presuntos vendedores de copies ensin autorizar^[15] A la fin del sexeniu de Felipe Calderón rexistraríense alredor de 123.440.367 artículos n'infraición; per otru llau, Enrique Peña Nieto tuvo'l sexeniu con más baxu resguardu según l'Informe Especial 301 d'EU.^[16] Sicasí, según l'antropólogu José Carlos G. Aguiar estes polítiques paeceríen ser más efectives pa criminalizar el comerciu informal, que pal control efectivu de venta de copies ensin autorizar nos mercaos populares y espaciu públicu.

En rellación a la industria musical, pa la mayoría de músicos la so verdadera fonte d'ingresos ta na actuación en vivu, non na venta de discos.^[17] Por tanto, pa dalgunos, la disponibilidad del material de los músicos favorez l'arribación de públicu a los sos conciertos. Unu de los medios que favorez esa disponibilidad del material anguaño ye l'usu de software P2P que dexa a los sos usuarios compartir ficheros al traviés d'Internet, magar munchos esperen que los músicos empiecen a abandonar el conceutu de discu grabáu pa ufiertar el so material de formes alternatives (como, por casu, descargues al traviés de FTP o similares), pudiendo afitar precios per pieza/cantar o grupu de pieces muncho más baxos que los actuales precios de CD.

Sicasí, la mayoría de les grandes compañíes, y asociaciones d'autores, ya intérpretes best-sellers, nun tán acordies con esti puntu de vista y aluden a la perda de puestos de trabayos que se va producir na industria del sector por cuenta de esta actividá. Amás defenden el derechu de los autores a recibir compensación económica pol usu de la so obra, por un tiempu indetermináu, criticando les actuales llimitaciones temporales, acotando que "el dineru, les propiedaes, les cases, los negocios, les empreses, los cuadros, los muebles y les zapateríes heredar hasta l'infinitu, xeneración tres xeneración, y eso naide aldericar nin a naide paez-y mal (...). Namái los herederos de los artistes “viven del cuentu”, cuando xustamente éstos nin siquier mercaron lo que tienen, sinón que lo crearon ya inventaron."^[18]

Anque les cifres sobre copies ensin autorizar son cuestionaes pola so validez,^[19] conglomeraos d'empreses del sector realizaron estudios qu'afirmen que la media mundial de falsificación pal añu 2006 asítiase en 35%,^[20] Sicasí, esisten grandes variaciones d'esti guarismu dependiendo de la rexón. Vietnam ye'l país coles cifres más altes: el 97% del software utilizáu ye illegal, ente qu'en China caltener nun 94%.^[21]

N'Arxentina dalgunos afirmen qu'alredor del 70% de los DVD que se vienden son copies illegales,^[22] ente que el 75% del software n'usu ye falsificado. Ente qu'en toa Llatinoamérica calcular nun 66%.^[23]

Según un estudiu ellaboráu por International Data Corporation publicáu pola Business Software Alliance, les infraiciones de derechos d'autor xeneren perdes, y les mesmes xubiríen a 58 700 millones USD pal añu 2010, un 14,2% más qu'en 2009. N'Arxentina, afírmase qu'estes supuestes perdes llegaron a los 681 millones USD pal periodu 2005-2010.^[24]

La Motion Pictures Association of America (MPAA) publicó un detalláu informe tituláu El costu de la piratería (The Cost of Movie Piracy), onde s'afirmaba que mientres l'añu 2005 les descargues y ventes illegales de películes provocaron una perda teórica de 18 000 millones USD a la industria del cine. Tamién se señala que los principales afeutaos por estes práutica son les grandes productores. Según estos datos, estes perderíen alredor de 6 100 millones USD. El restu de les presuntes perdes, unos 11 900 millones, corresponderíen al treme de distribuidores, exhibidores y otres pequeñes productores.

Per otra parte, un estudiu realizáu pol gobierno suizu concluyó que la infraición de derechos d'autor nun xenera perdes nin menores ingresos a la industria, amás de considerar llegal la descarga de material protexíu.^[25]

Los derechos d'autor son un sistema que data del sieglu XVIII, sicasí muncho primero d'esto y dende los oríxenes de la humanidá esistió La cultura llibre, que ye una corriente de pensamientu que promueve la llibertá na distribución y cambéu de trabayos creativos basándose nel principiu del conteníu llibre pa distribuyir o modificar trabayos y obres creatives, usando Internet según otros medios. Pa esto comparten y distribúin obres en dominiu públicu, amás de crear obres artístiques con llicencies copyleft y creative commons y en redolaes de programes de computo utilicen llicencies llibres como GPL o apache.

D'esta forma muncha de la información, llibros, música, películes y programes de computo que se comparte na rede yá seya en redes de pares o archivos agospiaos na rede son dafechu llegales y foméntase la so distribución y redistribución en forma llibre y gratuita una y bones esi ye'l so oxetivu y nestos intercambios nun se viola nengún derechu d'autor porque nun esisten.

Al utilizar obres en dominiu públicu ye imposible infrigir derechos d'autor porque nun esisten, una y bones estes pueden ser utilizaes llibremente y pueden faese obres derivaes o lucrarse con estes, tal ye'l casu de les películes que fai Disney basaes n'obres so dominiu públicu que produz y viende con llicencia de derechos d'autor, pasando a ganar billones de dólares basándose n'obres que orixinalmente pertenecen al dominiu públicu.

• Bootleg
• Canon dixital
• Cultura llibre
• Derechu de copia privada
• Partíu Pirata
• Plaxu
• SGAE
• The Pirate Bay
• Top cobertor

• [1] - Portal de la UNESCO: ¿Qué ye la Piratería?
• industria-discografica Plan d'Ayuda a la Música, testu de Juan C. Calvi, Documentu oficial sobre la Industria Discográfico n'España, la piratería y la Música n'Internet (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• Páxina de David Bravo, abogáu especializáu en derechos d'autor (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• Entrevista a David Bravo, en Wikinoticies
• La falsificación discográfica según la SGAE Archiváu 2017-01-06 en Wayback Machine
• NoSoyPirata.Com - Plataforma alternativa que trata, dende la llegalidá, de desmitificar la copia na rede.
• Piratería, en Delles pallabres y frases confuses que val la pena evitar según GNU
• Conveniu Antipiratería - Alianza d'entidaes de Colombia pa la proteición de los derechos d'autor.