Hans-Georg Gadamer

Hans-Georg Gadamer
Miembru de l'Academia d'Atenes
Vida
Nacimientu	Marburg[1], 11 de febreru de 1900[2]
Nacionalidá	Alemaña
Residencia	Alemaña
Llingua materna	alemán
Muerte	Heidelberg[3], 13 de marzu de 2002[4] (102 años)
Sepultura	Heidelberg
Familia
Padre	Johannes Gadamer
Casáu con	Käte Gadamer (en)
Estudios
Estudios	Universidá de Marburgu Universidá de Wrocław (1918 - 1919) Universidá de Marburgu (1919 - 1922) doctoráu
Nivel d'estudios	doctoráu
Tesis	Das Wesen der Lust nach den Platonischen Dialogen
Direutor de tesis	Paul Natorp Nicolai Hartmann Martin Heidegger Paul Friedländer
Direutor de tesis de	Rüdiger Bubner Jorge Rivera Cruchaga
Llingües falaes	alemán[5]
Alumnu de	Martin Heidegger Richard Hönigswald Paul Natorp Nicolai Hartmann
Oficiu	filósofu, profesor universitariu
Llugares de trabayu	Heidelberg, Leipzig y Marburg
Emplegadores	Universidá de Marburgu  (1928 –  1938) Universidá de Leipzig  (1938 –  1948) Universidá Johann Wolfgang Goethe  (1r xunetu 1948 –  1949) Universidá de Heidelberg  (1949 –  2002)
Trabayos destacaos	Verdad y método (es) The Relevance of the Beautiful and Other Essays (en)
Premios	ver Orde del Méritu de les Ciencies y les Artes honorary doctor of the University of Warsaw doctor honoris causa pola Universidá d'Ottawa honorary doctor of the University of Bamberg Reuchlin Award  (1971) Orden al mérito de Baden-Wurtemberg  (1976) Premio Sigmund Freud  (1979) [6] Premio Hegel  (1979) Premio Karl Jaspers  (1986) Premio Hanns Martin Schleyer  (1987) Cruz federal de la República d'Alemaña al méritu  (1993) Doctor honoris causa por la Universidad de Breslavia  (1995) Doctor honoris causa por la Universidad de Leipzig  (1996) doctor honoris causa pola Universidá Carolina de Praga  (1997) honorary doctor of the University of Marburg  (1999) honorary citizen of Palermo  (2000)
Influyencies	Martin Heidegger, Platón, Aristóteles, Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Søren Kierkegaard, Friedrich Schleiermacher, Wilhelm Dilthey y Edmund Husserl
Miembru de	Academia Sajona de Ciencias (es) Academia Nacional de los Linces (es) Academia Alemana de Lengua y Literatura (es) Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos Academia de Ciencies d'Hungría Academia de Ciencies y Humanidaes de Heidelberg Academia Sajona de Ciencias (es) Academia Sajona de Ciencias (es) Accademia delle Scienze di Torino
IMDb	nm1237747

Hans-Georg Gadamer (11 de febreru de 1900, Marburg – 13 de marzu de 2002, Heidelberg) foi un filósofu alemán especialmente conocíu pola so obra Verdá y métodu (Wahrheit und Methode) y pola so renovación de la Hermenéutica. El fenómenu del llinguaxe ye misteriosu y curiosu coles mesmes, pos nun ye una cosa aisllada, sinón que refier a la nuesa condición nel mundu, que ye un "vivir en diálogu", "habitamos na pallabra".^[9]

El padre de Gadamer yera químicu farmacéuticu, darréu tamién foi rector de la universidá de Marburgu. Magar los deseos del so padre, Gadamer fixo casu omiso a los sos encamientos que-y insitaban a estudiar ciencies naturales y optó poles humanidaes. Asina que realizó estudios en Wrocław so los auspicios de Richard Hönigswald, pero llueu volvió a Marburgu pa estudiar colos filósofos neokantianos Paul Natorp y Nicolai Hartmann, so que la so direición doctorar nel añu 1922 con un trabayu sobre Platón (Das Wesen der Lust nach dean platonischen Dialogen, La esencia del prestar nos diálogos platónicos).

Poco dempués Gadamer visitó Friburgu de Brisgovia y empezó a estudiar con Martin Heidegger, quien entá nun yera profesor titular pero sí un brillosu profesor asistente. Al traviés de Heidegger inxertar nun grupu d'estudiantes que depués destacaríen intelectualmente, ente ellos atopábense: Leo Strauss, Karl Löwith y Hannah Arendt. L'amistá ente Gadamer y Heidegger fíxose tan estrecha que cuando Heidegger recibió una plaza en Marburgu, Gadamer optó por siguir -y hasta ellí. Ye posiblemente la fuerte influencia de Heidegger lo que fizo del pensamientu de Gadamer daqué particularmente característicu y lo que, en gran midida, moldió'l so pensar, amás, la influencia de Heidegger foi la que dixebró a Gadamer de les corrientes neokantianas nes que, tiempu tras, formárase.

Gadamer fixo'l so habilitación académica nel añu 1929, y empezó a enseñar en Marburgu mientres los primeros años de la década de los 30. A diferencia de Heidegger, Gadamer siempres refugó visceralmente el Nazismu, de tala forma que puédese-y considerar abiertamente anti-nazi. Enxamás recibió un puestu remunerado mientres los años de gobiernu nazi y enxamás entró a formar parte del partíu; tan solo escontra'l final de la guerra recibió un puestu en Leipzig. En 1946, tres la guerra, foi consideráu «non malváu» pol réxime nazi y pudo ocupar el so puestu de rector de la universidá de Leipzig. Gadamer non yá amosó oposición al nazismu sinón que, cola nacencia de la República Democrática Alemana, tamién amosó la so ferrial oposición al comunismu. Esto fíxo-y treslladase escontra la República Federal Alemana, aceptando primero una posición en Frankfurt del Main y dempués el puestu en sustitución de Karl Jaspers en Heidelberg en 1949. Ésta sería la posición qu'ocuparía'l restu de la so vida, hasta la so muerte nel añu 2002.

A lo llargo d'esta etapa completó la so gran obra Verdá y métodu, publicada en 1960 y ampliada con un segundu volume en 1986, y comprometióse nel famosu alderique que caltuvo con Jürgen Habermas alrodiu de la posibilidá de trescendencia histórica y cultural en busca d'una situación social moldiada pol pensamientu críticu. L'alderique enxamás concluyó pero marcó l'empiezu d'una calorosa amistá ente Gadamer y Habermas, inclusive Gadamer facilitó la posibilidá d'entrada de Habermas nel mundu académicu ayudar a llograr una plaza de profesor en Heidelberg. Otru intentu similar d'alderique foi intentáu con Jacques Derrida pero ésti foi menos instructivu porque dambos pensadores teníen pensamientu con bien pocos puntos de mancomún. Derrida consideró'l so error al nun buscar un fondu común con Gadamer la mayor debacle de la so vida intelectual y, nel obituariu que dedicó a Gadamer, espresa la so almiración y el so respetu filosóficu pol pensador alemán.

Ye'l fundador de la Escuela Hermenéutica. Sostenía que la interpretación tien d'evitar l'arbitrariedá y les llimitaciones surdíes de los vezos mentales, centrando la so mirada nes coses mesmes, nos testos. Afirma que siempres qu'averamos a un testu, facer a partir d'un proyeutu, con dalguna idea previa de lo qu'ellí se diz. A midida que afondamos la llectura, esti proyeutu va variando y vase reformulando según la llectura nos vaya confirmando o alteriando nuesa precomprensión. Como esti procesu puede enllargase al infinitu, nunca podemos afirmar que dimos la interpretación último y definitivo.

El proyeutu filosóficu gadameriano, tal como queda definíu en Verdá y métodu, foi ellaboráu en rellación direuta cola hermenéutica filosófica, proyeutu empecipiáu pero ensin terminar por Heidegger. L'oxetivu de Gadamer yera afayar la naturaleza de la comprensión humana. Nel llibru, Gadamer sostuvo que la "verdá" y el "métodu" taben en desalcuerdu l'unu col otru. Gadamer foi bien críticu colos dos enfoques metodolóxicos que s'empleguen nel estudiu de les ciencies humanes (Geisteswissenschaften). Per un sitiu, foi críticu colos enfoques modernos que busquen modelar el métodu de les ciencies humanes al métodu científicu. Y por otru, col métodu tradicional de les humanidaes que'l so enfoque facer esplícitu na obra de Wilhelm Dilthey, quien creía que pa llograr una interpretación correuta d'un testu yera necesariu desentrañar la intención orixinal que remanaba l'autor cuando lu escribió. Gadamer, en contraposición, creía que'l significáu d'un testu nun ye reducible a les intenciones del autor, sinón que ye dependiente del contestu d'interpretación.

En contraste con estos dos asities, Gadamer sostién que l'individuu tien una conciencia históricamente moldiada, esto ye, que la conciencia ye un efeutu de la historia y que tamos insertos dafechu na cultura y historia del nuesu tiempu y llugar y, por ello, dafechu formaos por elles. Asina, interpretó qu'un testu entiende una fusión d'horizontes» onde l'estudiosu atopa la vía que la historia del testu articula en rellación cola nuesa propia fonderada cultural y históricu. Al contrariu que munches de les obres canóniques de la hermenéutica filosófica, la obra de Gadamer, Verdá y métodu, nun pretende ser una declaración programática d'un nuevu métodu hermenéuticu d'interpretación de testos. Verdá y métodu pretende ser una descripción de lo que faemos permanentemente cuando interpretamos coses, inclusive desconociendo que dichu procesu d'interpretación ta produciéndose.

Tanto la versión orixinal de la obra n'alemán, titulada Wahrheit und Methode, como la versión inglesa Truth and Method, fueron revisaes por el mesmu autor y considérense igualmente válides. La edición alemana de la obra contién un compendiu de trabayos posteriores onde Gadamer ellabora dalgunos de los sos argumentos y alderica les idees centrales de Verdá y métodu. Finalmente, un ensayu de Gadamer sobre Paul Celan, tituláu ¿Quién soi yo, quién yes tu?, ye consideráu por munchos autores, incluyíu Heidegger y Gadamer, como la continuación de los argumentos afilvanaos en Verdá y métodu.

Tocantes a la hermenéutica, él foi quien treslladó l'oxetu tradicional d'estudiu, que yeren los testos sagraos, a los fechos sociales.

Gadamer non yá ye conocíu polos sos estudios de hermenéutica, sinón que tamién se dedicó con intensidá a estudios rellacionaos cola cultura de la Grecia clásica. Los sos entamos intelectuales tán íntimamente amestaos al estudiu de la obra de los clásicos griegos, ente ellos, destaca con particular intensidá'l so llabor dedicáu a la obra de Platón. Dichu interés pola filosofía griega foi atayada en 1933 por "prudencia política", pos tales estudios diben referíos a la teoría sofística y platónica del Estáu: Gadamer nun quería tener nengún tipu d'enriedu coles autoridaes nazis por trabayos explícitamente de calter políticu. Asina, publicáronse namái aspeutos parciales sol nome de Platos Staat der Erziehung (L'Estáu como educador en Platón) (1942) y Platu und die Dichter (Platón y los poetes) (1943). Estos trabayos son pa dalgunos de mayor importancia que les sos incursiones nel campu de la hermenéutica. Morrió a la edá avanzada de 102 años.

Tou individuu pertenez a una sociedá y polo tanto ta somorguiáu dientro d'una tradición, esta tradición al empar configura nél una serie de prexuicios que-y dexen entender se nel so contestu y el so momentu históricu, d'ellí que l'individuu tenga la so realidá histórica nos sos prexuicios.

Pa Gadamer tou acercamientu a un testu significa dir al alcuentru d'otru, d'un "tu", y esti alcuentru tien de ser un momentu d'apertura pa poder entrar en diálogu nel que tanto'l "yo" como'l "tu" entren en rellación. Frente al testu non cabo neutralidá nin autocancelación, “sinón qu'inclúi una matizada incorporación de les mesmes opiniones previes y prexuicios”.

Pa la Ilustración, tou prexuiciu significa un xuiciu ensin fundamentu dalgunu. La Ilustración propón l'usu de la razón pa poder lliberar de la tiranía de l'autoridá, hai qu'atrevese a pensar por sigo mesmu. La Ilustración busca dicilo tou dende la razón. La tradición conviértese entós pa la Ilustración no que pa la ciencia son los sentíos, causa d'error al momentu d'entender les coses talo como son. La Ilustración tien un prexuiciu y ye “el prexuiciu contra tou prexuiciu y con ello la desvirtuación de toa tradición” . Na Ilustración alemana los únicos prexuicios que s'acepten son los de la tradición cristiana.

Gadamer recupera'l sentíu constructivu del términu prexuiciu y asitiar como parte importante de too l'armazón cognitivu del individuu, pa él “prexuiciu quier dicir un xuiciu que se forma enantes de la convalidación definitiva de tolos momentos que son oxetivamente determinantes”.

"La ciencia histórica del sieglu XIX ye'l frutu más sobeyosu de la Ilustración y por ello supón una rotura cola continuidá de sentíu de la tradición", pero tenemos de buscar entender el procesu históricu sobreponiéndonos inclusive al prexuiciu de la Ilustración y asina entender la finitud del nuesu ser y de la nuesa conciencia histórica. Pa Gadamer la razón ye real ya histórica, ta dada non de manera bonal sinón qu'apaez “siempres referida a lo dao no cual exerzse”, tou individuu densedólcase dientro de la historia a la cual pertenez y de la cual nun puede escapar por cuenta de les rellaciones de configuración de la so ser en función a ella. L'individuu ye un ser históricu-espaciu-temporal.

Esti individuu históricu por tanto nun puede entendese dende'l paradigma de la Ilustración, ante él actúa tamién l'autoridá que ye aceptada nun actu racional y de llibertá. L'autoridá ye llexítima en cuanto l'individuu acepta'l so llindáu ser y confía nun TU que conoz meyor y más qu'él. Una forma d'autoridá que subyace y manifiéstase anónimamente ye la tradición, que determina en gran midida les nueses aiciones y comportamientu. Esta recibir nel procesu educativo y llegao el maduror unificar colos mesmos criterios y decisiones. Esta autoridá, la de la tradición, faise aición nes costumes, que adóptense llibremente y “determinen llargamente les nueses instituciones y comportamientos”.

D'esta miente l'individuu que pertenez a cualquier forma institucional, ta delimitado nel so comportamientu por una tradición, que confier a ésti un conxuntu de prexuicios colos cualos entiende y entiéndese a sigo mesmu dientro del procesu históricu que vive, los prexuicios son componentes a la realidá histórica de too individuu y confiéren-y categoríes a priori pa entender, esti entender ye una integración del pasáu y del presente que s'espresa en munches formes culturales y que son indesligables del procesu históricu, d'esta miente los prexuicios, nel individuu, son la realidá histórica de la so ser.

Pa Gadamer, interpretar un testu arreya una fusión d'horizontes (Horizontverschmelzung). Interpretar un testu nun ye entrar na constitución psíquica del autor, sinón que lo que s'intenta faer ye treslladanos escontra la perspeutiva so la cual l'otru ganó la so opinión”.

L'ideal propiu de les ciencies naturales lleva a arrenunciar a la concreción de la conciencia histórica dientro de la hermenéutica llevando asina a Schleiermacher a concluyir cola so “teoría del actu adivinatorio, por aciu el cual l'intérprete entra de llenu nel autor y resuelve lo estraño y extrañante del testu” . Per otru llau, Heidegger considera que la comprensión del testu alcuéntrase determinada pol so precomprensión de manera antemanada, “el círculu del tou y les partes nun s'anulen na comprensión total, sinón qu'algama nella la so realización más auténtica” .

Esta precomprensión realizar dende la realidá histórica del individuu: en cada momentu históricu los testos producir de manera distinta y faciendo usu de la historia efectual d'esi momentu; d'esta manera'l verdaderu sentíu del testu ta referíu al momentu del autor, pero tamién y en gran midida, ta suxetu a la situación histórica del llector. La historia efectual ye lo que determina a priori la manera en que vamos entender un testu.

L'individuu ta nel mundu con una determinada historia efectual que-y confier de la mesma una manera d'entender el mundu, asina se fai espresa'l so finitud y evidencia les sos llendes, que determinen el so horizonte, que “ye l'ámbitu de visión que toma y zarra tou lo que ye visible dende un determináu puntu” . Dichu horizonte tien la posibilidá de ser ampliáu y al empar la conciencia puede atopar nuevos horizontes. La xera de la comprensión histórica resolver na consecución d'un horizonte históricu pa entender lo qu'unu quier ensin qu'eso signifique que l'intérprete adquiera l'horizonte del autor, l'horizonte históricu gánase moviéndose a una situación histórica, esto significa reconocer al otru y entendelo.

Poro, la comprensión realízase nel momentu que l'horizonte del interprete, al rellacionase col del autor, vese ampliáu y al empar incorpora al otru; formando un nuevu horizonte “entender ye siempres el procesu de fusión d'estos presuntos horizontes pa sigo mesmos” . Dende la hermenéutica esto significa que la comprensión dar nun horizonte comprensivu nel presente que ye la superación del horizonte históricu. Pa Gadamer les categoríes fundamentales de la so propuesta son: comprensión-interpretación-confluencia d'horizontes-prexuicios. Referir a horizontes de tiempu (pasáu y presente-tradición).

La filosofía estética de H-G. Gadamer sirve de pórticu preliminar a la fundamentación de la hermenéutica filosófica nel senu de la so obra Verdá y Métodu I. La so pretensión fundamental ye amosar hasta qué puntu ante la esperiencia estética les ciencies naturales y el so métodu particular atopen con una barrera infranquiable. Unu de los motivos fundamentales ye que na esperiencia estética, según Gadamer, produzse una disolución del suxetu perceptor y l'oxetu, esto ye, la obra d'arte. Una esperiencia tal, capaz de romper la dicotomía suxetu-oxetu ruempe cola tradición de les ciencies naturales pa les cualos tou motivu d'estudiu ye yá siempres un oxetu dispuestu pal estudiu per parte d'un suxetu o grupu de suxetos. La esperiencia estética faise, llevar a cabu, por aciu un movimientu de vaivén nel cual transiten nun mesmu sentíu la obra y el suxetu que lu esfruta, asina por casu, na contemplación d'una obra d'arte l'espectador vese sometíu, él mesmu, a los avatares de la trama y, con ello, introducir na mesma obra al empar que la obra opera sobre él. A esta noción englobante denominar Gadamer xuegu, posiblemente siguiendo, anque n'otru sentíu, el cercu del conceutu de xuegu que taba presente en Schiller.

Al empar que se produz la disolución de suxetu y oxetu sol xuegu, tamién se produz una variación con al respective de la temporalidá de la esperiencia estética. L'escurrir cotidianu preséntasenos como una temporalidá homoxénea y casi llinial, sicasí, na esperiencia estética, el suxetu perder pa sigo mesmu y la perceición de la temporalidá varia. Gadamer va intentar dar cuenta d'esta nueva temporalidá, d'esti "trate absorbíu", por aciu el conceutu de "fiesta". La temporalidá de la esperiencia estética asemeyar a la festividá, esto ye, ye una rotura dientro de la noción cotidiana de la temporalidá.

Per otra parte, siguiendo'l cercu heideggeriana, Gadamer reivindica'l valor de verdá inherente a la esperiencia estética. Na obra d'arte dásenos una suerte de verdá y esiste una ganancia cognitiva evidente; la mesma esperiencia yá moldió'l nuesu ser y sumemos aprendizaxes qu'antes de la esperiencia estética singular nun taben presentes. De la mesma, la obra d'arte y la esperiencia qu'apuerta de la so esfrute, tamién puede dar llugar a conocencies d'orde moral. Nesti sentíu, Gadamer reivindica'l valor artísticu de l'alegoría frente a l'habitual reivindicación del valor simbólicu del arte. L'alegoría tien, ente otres, una función moral: pretende indireutamente conducir a una determinada noción alrodiu de lo bono. Gadamer, al igual que'l so mentor Heidegger, prioriza la capacidá que tien la poesía como ferramienta pa "traer la verdá", pa "desocultar", amás del so innegable valor pa recrear nuevos mundos y fabricar llinguaxe. Nesti sentíu, va considerar que la poesía, nel orde de les artes, xuega un papel primordial. El mesmu Gadamer abre'l so Opus magnum Verdá y métodu con un poema de Rilke que, según el so propiu criteriu, vendría resumir, sucintamente, el nucleu de la hermenéutica filosófica.

• Verdá y Métodu I. Fundamentos d'una hermenéutica filosófica, Salamanca, Síguime, 1977; 12ª reimpr. 2012. Tr.: Ana Agud Aparicio y Rafael de Agapito.
• Verdá y Métodu II, Salamanca, Síguime, 2002; 8ª reimpr. 2010. Tr.: Manuel Olasagasti.
• La dialéutica de Hegel. Cinco ensayos hermenéuticos, Madrid, Cátedra, 1988. Tr.: Manu
• Hermenéutica, estética y historia. Antoloxía, Salamanca, Síguime, 2013. Tr.: Constantino Ruiz-Garrido y Manuel Olasagasti.

• Hermenéutica de la modernidá: conversaciones con Silvio Vietta, Madrid, Trotta, 2004.
• 'Les promeses del arte' (conversación con Ger Groot), en Alantre, ¡contradígame!, Madrid, Sequitur, 2008.
• 'Entrevista con H.-G. Gadamer', en M. Jalón y F. Llomba, Pasáu y presente. Diálogos, Valladolid, Cuatro. ediciones, 2001.

En 1999 foi-y conferíu'l Sigmund-Freud-Preis für wissenschaftliche Prosa.

• Martin Heidegger
• Wilhelm Dilthey
• Hermenéutica

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Hans-Georg Gadamer.
• "Hans-Georg Gadamer.Ontoloxía Estética y Hermenéutica", por Olga Gómez Millón
• Hans-Georg Gadamer Homepage Archiváu 2006-06-15 en Wayback Machine (n'alemán)
• Gadamer, Derrida y la política del sentíu por Horacio Potel.
• Curtia biografía
• Entrevista a H. G. Gadamer sobre ética nel llibru "La ética na encruciyada"
• "On Hermeneutical Ethics and Education", un artículu de Miguel Ángel Quintana Paz sobre la importancia de la hermenéutica de Gadamer pa la nuesa comprensión de la música, la ética y la educación en dambes (n'inglés)
• "Gadamer y la noción d'autoridá", un artículu de Miguel Ángel Quintana Paz.
• Julián Marías referir a Gadamer
• Heidegger's Early Years - 4:49 (videu, n'inglés)
• "Calter hermenéuticu del testu lliterariu", por Reynner Franco.
• "Sobre los costazos de los xigantes: Gadamer y Foucault" Archiváu 2016-03-04 en Wayback Machine, por Mariano Vilar.
• "GADAMER: HERMENÉUTICA Y FILOSOFIA" Archiváu 2006-08-18 en Wayback Machine, por Luis E. de Santiago Guervós.