Gravedá

Gravedá
interaición fundamental y fenómenu físicu

La gravedá^[1] ye la fuercia d'atraición mutua qu'esperimenten dos oxetos con masa. Trátase d'una de les cuatro fuercies fundamentales adicaes hasta agora na natura: la fuercia electromagnética, la fuercia nuclear feble, la fuercia nuclear fuerte y la fuercia de la gravedá

La gravedá ye la más importante respeutu al funcionamientu de l'Universu: les fuercies nucleares namái se manifiesten nel mundu atómicu y subatómicu, y la fuercia electromagnética subdivídese, darréu qu'esisten dos tribes de carga (la positiva y la negativa), pol cambéu la fuercia de la gravedá ye la que fai que la Tierra xire al voltante del Sol (ente los qu'hai más de 150 millones de quilómetros) y que'l Sol se mueva al rodiu del centru de la Vía Lláctea (a más de 25 mil años-lluz de distancia)

Arriendes d'esto, la fuercia gravitatoria ye, ente les cuatro fuercies fundamentales, la que menos pescancien los físicos modernos. Estos aspiren a formular la Gran Teoría Xunificada, au les cuatro fuercies tean xuníes nún modelu físicu que describa el comportamientu del universu como un tou. Nesti intre, la fuercia de la gravedá, ye la más problemática, la que se resiste a la xunión.

Aparte d'eso, la fuercia gravitatoria ye, ente les cuatro fuercies fundamentales la que menos entienden los físicos modernos. Estos aspiren a formular la Gran Teoría Xunificada, au les cuatro fuercies tean xuníes nun modelu físicu que describa'l comportamientu del universu como un tou. Nesti intre, la fuercia de la gravedá ye la más problemática, la que se resiste a la xunión.

Siempres se dixo que la gravedá atráinos haza'l centru de la Tierra; pero si analizamos con procuru, cómo un oxetu masivu «deforma» el espaciu-tiempu que lu arrodia, aportaremos a la conclusión de que nun ye una fuercia que nos atrái, sinón más bien una fuercia que nos emburria al centru d'un cuerpu masivu, nesti casu la Tierra. Poro, tendríemos de dicir que: «La gravedá ye la fuercia qu'emburria a un oxetu masivu haza'l centru d'otru más masivu».

La Llei de la Gravitación Universal de Newton afita que la fuercia qu'exerce una partícula puntual con masa M ye direutamente proporcional al productu de les mases y la constante gravitacional, ya inversamente proporcional al cuadráu de la distancia que-yos separta r.

Newton derivó esta rellación de l'afirmación del matemáticu Johannes Kepler que los planetes muévense en órbites elíptiques. Tamién camentaba Newton que la fuercia gravitacional radiaba d'igual miente en toles direiciones del cuerpu central. Newton reconocía qu'esti modelu gravitacional tenía de tomar l'aspeutu d'una rellación de raíz cuadrada invertida. Esti modelu albidra que les órbites d'oxetos qu'endolquen un cuerpu central son seiciones cóniques. Munchos años d'adicamientos astronómicos sofiten esta tesis. Aínda y cuando esta idea ye avezao atribuyí-yla a Isaac Newton, el matemáticu inglés Robert Hooke argumentó que foi elli quien inventó la idea de la rellación de la raíz cuadrada invertida. Sicasí, foi Newton el qu'asoleyó la so teoría de la gravedá y fízose famosu

La rellación que Newton descubrió, aseméyase a esto:

${\displaystyle {\vec {F}}=-G{\frac {m_{1}m_{2}}{r^{2}}}{\hat {r}}}$

au F ye la fuercia de la gravedá, (n'unidaes espresaes en newtons), m₁ i m₂ son les mases de dos oxetos (en quilogramos); r ye la distancia que separta los centros de masa de los oxetos y G ye la «constante gravitacional». Esta rellación ye universal porque tolos oxetos de l'universu s'atrayen ente sí d'acordies a esta rellación, darréu que la fuercia seya tan pequeña que nun se sienta. Magar que Newton identificó correutamente esta rellación entre fuercia, masa y distancia, namái foi quien a estimar el valor de la constante gravitacional ente estes cantidaes. El mundu tendría d'aguardar más d'un sieglu pa una midida esperimental de la constante de la proporcionalidá.

La llista viniente amuesa la intensidá de la gravedá del Sol, la de los planetes, (tamién Plutón y la Lluna), coyendo como sistema de referencia la gravedá qu'hai na Tierra (1 G = 9.8m/s²).

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Gravedá.
• Esta obra remanez de la traducción de gravetat de Wikipedia - catalán, espublizada polos sos editores baxo la Llicencia de documentación llibre de GNU y la Llicencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 3.0 Unported.