Estadista

Estadista, tamién home d'Estáu, estrema ente tolos responsables políticos d'un país, aquellos que dirixen el Estáu y controlen en forma significativa al Poder Executivu o al Poder Llexislativu, xunto al Xefe d'Estáu (entá cuando esi cargu axunte poques funciones tocantes más bien a representación y a imaxe pública, como por casu les que s'atopen implementaes nes monarquíes constitucionales), según xunto al Xefe del gobiernu y a los sos ministros.

El citáu términu tamién puede designar a personalidaes polítiques, anque nun s'encarguen direutamente de dalguna función del Estáu, pero reputaos como con capacidá abonda en casu d'aportar al poder, y/o con abondos contactos ya influencies polítiques (por casu, presidentes o secretarios de partíos políticos que s'atopen na oposición).

Esti calificativu engloba o entiende coles mesmes a les persones que tán percima de les divisiones partidaries y de los sectores, n'inquieta y creativa busca del bien común y asumiendo dafechu les sos propies responsabilidáes. Remembrando a Charles de Gaulle, René Rémond esplica asina les sos cualidaes más nobles:

Charles de Gaulle tamién bazcuyó ente l'aspiración a la unanimidá nacional y l'obligación de ser el Xefe d'una fraición engarrada a otra. Solos, ensin dulda, los políticos que tienen talla d'home d'Estáu, conocen por cierto esta ambivalencia. Pero pal políticu común tou ye simple, pos él nun se plantega tantes interrogantes. «Lui aussi a oscillé ente l'aspiration à l'unanimité nationale et l'obligation d'aportar -y chef d'une fraction contre une autre. Seuls, sans doute, Les politiques qui ont l'étoffe d'un homme d'État connaissent ce partage. Au politicien tout est simple, et il ne pósese pas tant de question. »^[1]

Platón, como Sócrates, ye bien críticu en rellación a los homes d'Estáu. Por casu, esti pensador griegu, refiriéndose a Gorgias, compara a los homes d'Estáu de la so dómina con malos cocineros.^[2]  

La crítica de Platón sobre esti asuntu reposa sobre la idea que

esos homes d'Estáu tan gallinos y arguyosos fueron incapaces d'enseñar los mesmos valores políticos de les funciones que cumplen^[3]

y arriendes d'ello, ellos mesmos nun ilustren dichos valores. Y escontra el fin del diálogu Menón, nun s'esclúi que puedan apaecer dalgún día homes d'Estáu verdaderamente pervalibles, que

sían capaces de comunicar la so ciencia, en vista que dicha ciencia realmente esiste.^[4]

Según Aristóteles,

si'l primera deber d'un home d'Estáu ye de conocer la constitución y d'aplicala. Tamién ye necesariu dicir que, con frecuencia, los escritores políticos, dando pruebes d'un gran talentu, equivocáronse al interpretar les cuestiones capitales; nun ye abondu con imaxinar un gobiernu perfectu ya ideal, pos lo que se precisa sobremanera ye un gobiernu practicable, qu'impulse midíes de senciella y segura implementación.^[5]

Richard Ruderman sostién que nos países democráticos modernos, la mesma idea de qu'entá puedan esistir estadistes en tol sentíu d'esti términu, ye de por sí una idea cuestionable.^[6]

En 1927, José Ortega y Gasset escribió "Mirabeau o'l políticu".^[7] Ellí clasifica a los gobernantes n'estadistes, escrupulosos y coimbres; el "home d'Estáu" tien de tener lo qu'Ortega llama "virtúes magnánimas" y escarecer de les "coimbres". Mirabeau ye tomáu como arquetipu del políticu, anque Ortega alvierte qu'un arquetipu ("lo que ye") nun tien de ser confundíu con un ideal (lo que tien de ser). Asina porque'l tracamundiu ente arquetipu ya ideal llevaría a pensar que'l políticu, amás de bon estadista, ten de ser virtuosu, lo cual según Ortega constitúi un equívocu. Tampoco tienen de confundise un políticu y un intelectual: el políticu "ocúpase", l'intelectual "esmolezse". Venir al mundu a faer política o a ellaborar definiciones, pero non dambes coses, porque la política ye clara no que fai y lo que consigue, pero contradictoria na so definición:

La definición ye la idea clara, estricta, ensin contradicciones; pero los actos qu'inspira son confusos, imposibles, contradictorios. La política, sicasí, ye clara no que fai, no que llogra, y ye contradictoria cuando la define.

Según Ortega, de normal asocede al estadista ser incomprendido, porque s'ocupa coles cuestiones de llargu plazu y toma decisiones impopulares al curtiu plazu, en cuantes que la mayoría de los políticos esmolecer de los resultaos inmediates de les sos aiciones. L'individuu con una misión creadora,el magnánimo, ye radicalmente distintu del individuu ensin misión creadora, el coimbre. Virtúes convencionales como la honradez, la veracidá, los escupulicios, nun son típiques del políticu, que suel ser propensu a ciertos vicios como la desfachatez, la hipocresía o la venalidad. Poro, nun se debe midir al gran home políticu pola escala de les virtúes avezaes, porque la grandez vien, inevitablemente, acompañada de la so propies miseries.

Cabo nun deseyar la esistencia de grandes homes, y preferir una Humanidá llana como la palma de la mano; pero si quiérense grandes homes, nun se-yos pidan virtúes cotidianes.

Mirabeau ye venal, mentirosu, cínicu, inescrupuloso, pero eso nun-y torga ser, según Ortega, unu de los grandes políticos de la Historia pola so visión política certera, elementu "qu'estrema al políticu del simple [...] gobernante", pola so intuición, pola habilidá en xunir intereses contrarios y pola so perspeutiva política central, que ye la de faer del Estáu un preséu al serviciu de la Nación.

Na política contemporánea, el perfil públicu d'un Ministru (de Xusticia, de Defensa, ...), según el de Presidente d'un partíu políticu, con frecuencia coinciden abondo bien colo que correspuende entender por home d'Estáu o por Estadista.

• Nicolás Maquiavelo, the fox, trad. por V. Périès, Mille et une nuits, Paris, 2003.
• Nicolo Donato, L'homme d'État, Liege, C. Plomteux, 1767.

• Esta obra remanez de la traducción parcial de Homme d'État de Wikipedia - francés, espublizada polos sos editores baxo la Llicencia de documentación llibre de GNU y la Llicencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 3.0 Unported.