Emiratu de Yabal Shammar

Emiratu de Yabal Shammar (de 1836 a 2 payares 1921)
estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Hail (es)
Forma de gobiernu	teocracia Monarquía absoluta
Llingües oficiales	árabe
Relixón oficial	sunismu
Xeografía
Coordenaes	27°31′00″N 41°41′00″E / 27.516667°N 41.683333°E / 27.516667; 41.683333

L'Emiratu de Yabal Shammar (árabe: إمارة جبل شمر 'imārat ŷabal šammar), tamién conocíu como'l Emiratu de Haíl (إمارة حائل) o'l Emiratu de la Dinastía Rashīd (إمارة آل رشيد), foi un estáu na rexón de Nechd d'Arabia, esistente dende mediaos del sieglu XIX hasta 1921.^[1] Yabal Shammar traduzse como'l "Monte del Shammar". La so capital yera Haíl.^[1] Foi dirixíu por una monarquía de la dinastía Rashīd. Tomaba territorios que güei formen parte d'Arabia Saudita, Iraq y Xordania.

L'Emiratu de Yabal Shammar establecer en 1836 y mientres la mayor parte de la so esistencia tuvo en disputa cola Casa de Saúd sobre'l control de Nechd. Los Rashīdis, gobernantes de Yabal Shammar, llograren derrocar a los saudinos de Riad en 1891 siguiendo la batalla de Mulayda. Esto dio llugar a l'abolición del segundu tao saudín, el Emiratu de Nechd, ya incorporación del so territoriu a Yabal Shammar.

Cuando los saudinos fueron espulsaos del cuadru, exiliaos en Kuwait, la dinastía Rashīd buscó rellaciones amistoses col Imperiu otomanu allugáu al norte del so dominiu. Esta alianza fíxose cada vez menos provechosa mientres el cursu del sieglu XIX cuando los otomanos perdíen influencia y llexitimidá.

En 1902, Abdulaziz ibn Saúd tuvo ésitu en recapturar Riad pa la Casa de Saúd, y empezó una campaña pa reconquistar la rexón —campaña que resultó ser un gran ésitu pa los saudinos—. Dempués de dellos enfrentamientos, los Rashīdis y los saudinos engardir nuna guerra a gran escala sobre la rexón de Qassim, que resultó nuna humillante derrota pa los Rashīdis y la muerte del emir rashīdi Abdul Aziz ibn Mitaab al-Rashīd.

Tres la muerte del emir, Yabal Shammar gradualmente foi en decadencia, siendo trataos darréu pol Frente del Oriente Mediu na Primer Guerra Mundial. Ibn Saúd, aliáu col Imperiu británicu como un contrapesu al sofitu de los otomanos pa Yabal Shammar, surdió muncho más fuerte na Primer Guerra Mundial.

L'Emiratu de Yabal Shammar cayó definitivamente cola campaña saudina a finales de 1921. L'emiratu rindió ante los saudinos el 2 de payares de 1921, y foi darréu incorporáu al Sultanatu de Nechd. Güei munchos de los Yebalíes del Shammar viven en Siria ya Iraq debíu al exiliu mandáu polos saudinos y los británicos.

1. ʿAbdullah (I) bin Rashīd (árabe: عبدالله بن رشيد: عبدالله بن رشيد‎‎; 1836-48). Abdulá llegó al poder dempués de dirixir una revuelta (xunto col so hermanu, el príncipe ʿUbayd al-Rashīd) contra'l gobernante de Haíl, Muhámmad ibn Alí, quien yera un compañeru miembru del llinaxe Yaáfar al-Shammari. Como dirixente, Abdulá foi allabáu por traer la paz y la estabilidá tanto a Haíl y a la rexón circundante. Abdulá reclamó al so hermanu, el príncipe ʿUbayd, un ahd (pactu) según el cual la socesión del puestu d'emir quedaría na llinia de Abdulá.
2. Ṭa elāl bin ʿAbdullah (طلال بن عبدالله; 1848–68). El fíu de Abdul·lah, Talal ye recordáu pol so lliberalismu relativu ya interés en proyeutos d'obres públiques. Mientres el so gobiernu, el palaciu de Barzan en Haíl foi rematáu. Estableció conexones de comerciu regular con Iraq y espandió la esfera d'influencia rashīdi:

   "Los habitantes de Kaseem, cansaos de la tiranía de los Wahhabíes, xiraron los sos güeyos escontra Telal, quien yá diera un asilu arrogante y inviolable a los numberosos exiliaos políticos d'aquel distritu. Les negociaciones secretes llevar a cabu, y nun momentu favorable nes tierres altes d'aquella provincia —en ciertu mou non peculiar a Arabia— los anexonó al reinu de Shammar por sufraxu universal y unánime." (William Gifford Palgrave, 1865: 129.)

   Talal foi consideráu relativamente tolerante escontra los estranxeros, incluyendo a los comerciantes en Haíl:

   "Munchos d'estos comerciantes pertenecieron a la secta xiina, odiada por dalgunos sunnitas y doblemente odiaos polos Wahabíes. Pero Telal [sic] afeutáu a nun percibir la so discrepancia relixosa, y calló tolos rumores por marques de favor especial escontra los disidentes, y tamién poles ventayes que la so presencia nun foi enforma tiempu en procurar pa la ciudá". (William Gifford Palgrave 1865: 130.)

   Na década de 1860, les disputes internes na Casa de Saúd dexaron una alianza Rashīd/Otomanos pa derroca-yos. El Rashīd ocupó la capital saudina de Riyad en 1865 y forzó a los dirixentes de la Casa de Saúd al exiliu. Más tarde Talal finó nun incidente de tirotéu'l cual foi catalogáu como "misteriosu". Charles Doughty, nel so llibru Viaxes nel desiertu d'Arabia, escribió que Talal suicidóse. Talal dexó siete fíos, pero'l fíu mayor, Bandar, tenía ente 18 y 20 años cuando'l so padre morrió.
3. Mutʿib (I) bin ʿAbdullah (متعب بن عبدالله;1868–69). Hermanu menor de Talal, que foi sofitáu polos miembros mayores de la familia Rashīd y los xeques de los sectores de Shammar. Dempués d'un añu, foi asesináu a disparos nel Palaciu de Barzan pol so sobrín y siguiente emir, Bandar. Según la versión de Doughty de los fechos, Bandar y Badr, el segundu fíu mayor, disparó una bala de plata pa matar al so tíu porque supieron llevaba un amuleto que lo protexía del plomu.

   

4. Bandar bin Ṭa elāl (بندر بن طلال; 1869). Gobernó mientres un curtiu periodu primero que fuera asesináu pol so tíu, Muhámmed, hermanu de Mutʿib. Según dizse, Bandar casóse cola vilba del so tíu y tuvo un fíu con ella.
5. Muḥámmad (I) bin ʿAbdullah (محمد بن عبدالله; 1869–97). Una confrontación fora de Haíl col so sobrín, el mozu emir Bandar, Muhámmad terminó asesinando a Bandar. Muhámmad entós siguió'l so viaxe a Haíl y proclamóse como'l nuevu emir. Pa torgar la posibilidá de vengación, Muhámmad ordenó executar a tolos hermanos de Bandar (los fíos de Talal), los primos d'esti (los fíos de la hermana de Talal), y a los sos esclavos y criaos. Solo unu de los fíos de Talal, Naif, sobrevivió. A pesar del so auspicioso empiezu, el so mandatu aportó a el más llargu na hestoria de la dinastía rashīdi. El so gobiernu convertir en "un periodu d'estabilidá, espansión y prosperidá" (ref.: p. 61, Al Rashīd). La so espansión llogró anexonar Sekaka y Palmira nel norte y Taima y Khaybar nel oeste. En 1891, dempués d'una rebelión, Abdulrahman ibn Faisal dexó Riad. La Casa de Saúd, incluyendo'l Abdul Aziz al-Saúd de diez años, fueron al exiliu en Kuwait.
6. ʿAbd al-ʿAzīz bin Mutʿib (عبدالعزيز بن متعب; 1897–1906). Fíu de Mutʿib, el tercer emir, foi adoptáu pol so tíu Muhámmad, el quintu emir, y creció pa ser el so herederu. Dempués de que Muhámmad finara por causes naturales, Abd al-ʿAziz asocedió-y ensin oposición dalguna. Sicasí, el so gobiernu taba inseguru cuando los sos aliaos otomanos yeren impopulares y cada vez más débiles. En 1904, el mozu Ibn Saúd, el fundador futuru de l'Arabia Saudita, tornó del exiliu con un pequeñu exércitu y reconquistó Riad. Abd al-ʿAziz morrió na batalla de Rawdat Muhanna por Ibn Saúd en 1906.
7. Mutʿib (II) bin ʿAbd al-ʿAzīz (متعب بن عبدالعزيز; 1906–07). Asocedió al so padre como emir. Sicasí, nun foi capaz de ganar sofitu de la familia entera y, dientro d'un añu, foi asesináu por Sultán bin Hammud.
8. Sultān bin Ḥammūd (سلطان بن حمود; 1907–08). Nieto de Ubayd (l'hermanu del primer emir), foi criticáu porque ignoró'l ahd (pactu) ente'l so güelu y el primer emir. Fracasó na llucha contra Ibn Saúd, y foi asesináu polos sos propios hermanos.

   

9. Saʿūd (I) bin Ḥammūd (سعود بن حمود; 1908–10). Otru nietu de Ubayd. Saʿud foi asesináu polos parientes maternales de Saʿud bin ʿAbd al-ʿAziz, el décimu emir.
10. Saʿūd (II) bin ʿAbd al-ʿAzīz (سعود بن عبدالعزيز; 1910–20). Un mozu de 10 años cuando foi fechu emir, los sos parientes maternos de la familia Al-Sabhan gobernaron como rexentes nel so nome hasta que tuvo la mayoría d'edá, basáu na constitución de Emara. En 1920, foi asesináu pol so primu, Abdul·lah bin Talal (un hermanu del 12º emir). Dos de la so vilbes volvieron casase: Norah bint Hammud al-Sabhan convertir na octava esposa de Ibn Saúd y Fahda bint Asi Al-Shuraim del Abde seición del Shammar convertir na novena esposa d'Ibn Saúd y la madre del rei Abdulá d'Arabia Saudina.
11. ʿAbdullah (II) bin Mutʿib (عبدالله بن متعب; 1920–21; muertu en 1947). Un fíu del 7º emir, rindióse ante Ibn Saúd en 1921, dempués d'haber llegáu al tronu l'añu anterior, a la edá de trece años.
12. Muḥámmad (II) bin Ṭa elāl (محمد بن طلال; 1921; muertu en 1954). Un nietu de Naif, l'únicu fíu sobreviviente de Talal, el 2º emir. La esposa de Muhámmad bin Talal, Nura bint Sibban casóse col rei Abdulaziz dempués de que fuera encarceláu por él.^[2] Rindíu ante Ibn Saúd. Unu de les fíes de Muhámmad bin Talal, Watfa, casóse col príncipe Musa'id bin Abdul Aziz, el decimoquintu fíu de Ibn Saúd. El príncipe Musa'id y Watfa convirtieron los padres del príncipe Fáisal bin Musa'id, nel asesín del rei Fáisal.^[2]

Históricamente, l'emiratu producía alfalfa.^[3]

• Georg Wallin (1854): Narrativa d'un Viaxe d'El Cairu a Medina y La Meca, por Suez, Arabia, Tawila, Al-Yauf, Jublae, Hail y Negd en 1845, Revista de la Real Sociedá Xeográfica, vol 24: 115-201. (Reeditáu en Viaxes en Arabia, Nueva York: Oleander Press, 1979.)
• William Gifford Palgrave (1865): Narrativa Personal del Viaxe d'un Añu al traviés d'Arabia Central y Oriental (1862-1863), vol. I, Macmillan & Co., Londres,
• Señora Anne Embota (1881): Un Pelegrinaxe a Nechd, el Trubiecu de la Raza árabe: una Visita a la Corte del Emir árabe y ‘la nuesa Campaña persa’ (reeditáu en 1968)
• Charles Montagu Coraxudu (1888): Viaxes en Arabia Desierta. (Reimpreso munches vegaes)
• Gertrude Bell (1907): El Desiertu y el Sown (reeditáu en 1987)
• David George Hogarth (1905): La Penetración d'Arabia: un Rexistru de Conocencia Occidental Respectu de la Península Árabe.
• Zahra Freeth Y H. V. F. Winstone: Esploradores d'Arabia dende la Renacencia hasta'l Final de la Era Victoriana, Allen & Unwin, Londres, 1978.