Corno inglés

Corno inglés
[editar datos en Wikidata]

El corno inglés ye un instrumentu musical de madera, deriváu del oboe pola so construcción (tien doble llingüeta y tubu llixeramente cónicu) y consecuentemente pol so timbre.

Anque verdaderamente desconozse l'orixe del so nome, paez ser qu'ésti tien un orixe bastante peculiar; a pesar de llamase "corno inglés", el so orixe nun tien nada que ver con Inglaterra. Créese que s'anició en Francia, col nome de cor anglé, esto ye, ‘cuernu angulosu’, pos va dellos sieglos construyir en forma llixeramente curvada.

L'apellativu anglais o anglois (‘inglés’) sería una deformación de anglé (angulado, curvado). En tolos idiomes perpetúa esa tracamundiu: English horn n'inglés, corno inglese n'italianu, Englisch Horn n'alemán, etc. El ejecutante d'esti instrumentu llámase de normal el cornista, anque tamién almite una forma correuta, pero menos usada, el anglocornista (nótese que'l ejecutante d'una trompa llámase, amás de trompista, francocornista, términu bien arcaicu). N'España denominar dacuando Cuernu, términu correutu según la RAE.^{[ensin referencies]}

Suena una quinta xusta debaxo del oboe. Ye un instrumentu trespositor: lo que suena nun ye lo mesmo que lo que ta escritu.

Dizse que «ta en fa», vale dicir qu'un do escritu suena fa (una quinta más grave). Esto ye, que cuando'l ejecutante (xeneralmente un oboísta) prime la combinación de tecles que nun oboe produciría un do₃, nel corno inglés produz un fa₂. Esto ye: el corno inglés suena una quinta xusta más grave que lo que ta escritu.

Les posiciones de los deos nes llaves al tocar son cuasi iguales a les posiciones del oboe, por ello nun ye bien difícil pa un oboísta.

La so estensión va dende'l mi₃ hasta al si bemol ₅ (dos octaves y media). Anque según la orquestación de Ravel de Cuadros d'una esposición de Músorgski, tendría de llegar al mi bemol grave.

La so campana con forma de pera da-y un timbre un tanto más nasal y cubiertu que'l del oboe. La so cualidá de tonu ta más cercana a la del oboe d'amore. L'oboe ye'l instrumentu sopranu de la familia, el corno inglés ye consideráu'l contraltu, ente que l'oboe d'amore ye'l mezzosopranu.

Considérase que'l corno inglés tien un timbre más melosu y plañideru que l'oboe. La so apariencia difier de la del oboe en que la llingüeta ta xuntada a un tubu de metal llixeramente curvado, llamáu bocal, y que la campana tien forma bulbosa.

Procede del oboe da caccia, instrumentu más bien antiguu que s'atopa frecuentemente nes Cantates de Bach.

N'Inglaterra ye conocíu pol so nome francés: cor anglais, ente que n'EE. UU. conocer anguaño como English horn.

Yera bien pocu usáu antes del romanticismu, pero depués foi un instrumentu común na orquesta. Sicasí, ye raru na música de cámara (onde ye reemplazáu pola trompeta o'l fagó). Anque ta ganando una gran popularidá anguaño, sigue siendo bien desconocíu y pocu usáu.

• William Alwyn, Autumn Legend for English horn and string orchestra (1954)
• Martín Niñerola, Raúl, "Concertijo" for English horn and Band (2015)
• Emmanuel Chabrier, Llamentu for English horn and orchestra (1875)
• Aaron Copland, Quiet City for trumpet, English horn, and string orchestra (1940) †
• Gaetano Donizetti, Concertino in G major (1816)
• Arthur Honegger, Concerto da camera, for flute, English horn & string orchestra (1948)
• Gordon Jacob, Rhapsody for English Horn and Strings (1948)
• Aaron Jay Kernis, Colored Field (2000)
• James MacMillan, The World's Ransoming (1997) †
• Walter Piston, Fantasy for English horn, harp and string orchestra (1952)
• Ned Rorem, Concerto for English Horn and Orchestra (1992)
• Jean Sibelius, Swan of Tuonela (1893) †
• Pēteris Vasks, Concerto for English horn and orchestra (1989)
• Ermanno Wolf-Ferrari, Concertino in A-flat, op. 34 (1947)
• Teresa Borràs i Fornell, "Concerto for solo English horn and string orchestra" op.116 (1994)
• Joseph Haydn, Conciertu pa corno y orquesta Nᵘ1 en Re mayor

• Joseph Haydn: Sinfonía Nᵘ22 (El filósofu).
• Richard Wagner: Tristan und Isolde (actu 3, escena 1).
• Piótr Ilich Tshaikovski: Romeo y Julieta (tema d'amor, esposición).
• Piótr Ilich Tshaikovski: Caprichu italianu
• Antonín Dvořák: Sinfonía Nᵘ9 del Nuevu Mundu.
• César Franck: Sinfonía en re menor (segundu movimientu).
• Gioacchino Rossini: obertura de William Tell.
• Hector Berlioz: obertura del Antroxu Romanu.
• Dmitri Shostakóvich: Sinfonía Nᵘ11 (cuartu movimientu) y la Sinfonía Nᵘ8 (primer movimientu).
• Jean Sibelius: El cisne de Tuonela (de les Lleendes de Lemminkäinen)
• Maurice Ravel: Conciertu pa pianu en sol.
• Joaquín Rodrigo: Conciertu d'Aranjuez (segundu movimientu).
• Aaron Copland: Quiet City (ciudá sele).
• Miguel Oblitas Bustamante: Cuartetu pa Oboe, Corno Inglés, Heckelfon y Fagó de la serie de cuartetos.

Nes bandes sonores de les películes de cine, el corno inglés apaez tanto o más que l'oboe, por cuenta del so timbre más «redondu».

Amás d'en la música clásica, el corno inglés foi tamién usáu por dellos músicos de jazz o pop:

• Paul McCandless
• Sonny Simmons
• Vinny Golia
• Nancy Rumbel (usar nel cantar ganador del premiu Grammy Tingstad and Rumbel)
• The Carpenters (el C. I. apaez n'arreglos instrumentales de dellos cantares d'estos dos hermanos, siendo la más notable For All We Know, de 1971).

Michael Finkelman, "Oboe: III. Larger and Smaller European Oboes, 4. Tenor Oboes, (iv) English Horn", The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition, edited by Stanley Sadie and John Tyrrell (London: Macmillan Publishers, 2001)

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Corno inglés.