Capella
Coordenaes: 
Capella (Alfa Aurigae / α Aur / 13 Aurigae) ye'l nome de la estrella más brillosa de la constelación d'Auriga, («El Cocheru»), y la sesta más brillosa del cielu. Ye la estrella de primer magnitú más cercana al Polu Norte Celeste. Alcuéntrase a 42,2 años lluz de distancia del Sol.
Nome
[editar | editar la fonte]El so nome remanez del llatín capella, «cabra pequeña», y ye l'orixe del mitu romanu de la cabra Amaltea que-y dio de mamar a Zeus. Tamién recibe los nomes árabes d'Alhajoth, qu'igualmente significa «La Cabra», y Al Rakib, «El Conductor», porque nos atapeceres y nes lluces crepusculares yera la primer estrella que se vía ente toles que l'arrodiaben. Nel antiguu acadiu recibía'l nome de Dil-gan I-ku, la Mensaxera de la Lluz», según Dil-gan Babill, la Estrella honorífica de Babilonia». Afayáronse dellos templos celtes que s'atopaben empobinaos de tala forma que recibíen el primer rayu de Capella al salir ésta. Los antiguos observadores atribuyéron-y una coloración acoloratada, del tou inesplicable.
Na mitoloxía hindú, Capella yera Brahma Ridaya, simbolizando'l corazón de Brahmā.
Sistema estelar
[editar | editar la fonte]Anque Capella ye una estrella cuádruple, primero reconocióse la so condición d'estrella doble al traviés d'estudios espectroscópicos y depués (en 1919) con interferometría. La separtación visual d'estes componentes, A y B, nun supera los 0,05 segundos d'arcu, correspondiendo a una separtación real de 0,73 unidaes astronómiques (ua). Muévese a lo llargo d'una órbita práuticamente circular con un periodu orbital de 104 díes.
A 12 minutos d'arcu d'A+B hai dos compañeres más febles, denominaes C y D, que s'atopen a 11.000 ua (0,17 años lluz) del par principal, describiendo una órbita tan enorme qu'inda nun se pudo completar per mediu de les observaciones; un cálculu de primer aproximamientu pa esta órbita refundia un periodu d'unos 400 años. La separtación media ente C y D ye d'unes 48,1 ua.
El modelu qu'ufierta Capella pue asemeyase a dos esferes de 35 y 20 cm de diámetru separtaes 3 m ente sigo; a 40 km de la pareya principal asitiaríense dos esferines de 2 cm, dixebraes ente sí 120 m.
El sistema forma parte de la corriente de les Híades.
Carauterístiques físiques
[editar | editar la fonte]Los dos astros principales del sistema, Capella A y Capella B, son estrelles xigantes marielles con temperatures superficiales asemeyaes a la del Sol; los sos tamaños, sicasí, son enforma mayores que'l d'ésti. La lluz combinao d'esti par ye la qu'anicia, cuando la repara a güeyu na nueche, l'intensu color mariellu de Capella.
Capella A, de tipu espectral G8IIIe, tien un radiu 12,2 vegaes mayor que'l radiu solar y una masa de 2,7 mases solares. Con una lluminosidá 78,5 vegaes mayor que la del Sol, la so edá envalórase nunos 525 millones d'años. La baxa bayura de litiu na so superficie indica que nel so nucleu empezó la fusión nuclear d'heliu en carbonu. Coles mesmes, ye una estrella variable de tipu RS Canum Venaticorum.
Capella B, de tipu espectral G1III, tien un radiu de 9 radios solares, una masa de 2,6 mases solares y una lluminosidá 77,6 vegaes mayor que la del Sol. La so velocidá de rotación ye enforma mayor que la de Capella A, polo que la so actividá cromosférica ye mayor. Piénsase que ta menos evolucionada que la so compañera y que nel so nucleu nun empezó entá'l tresformamientu d'heliu en carbonu. Sía comoquier, dambes estrelles tán agora nel procesu d'espandise y esfrecese nel so camín de tresformamientu a xigantes coloraes, lo que-yos tomará dellos millones d'años.
Capella C y Capella D son dos nanes coloraes de magnitúes 10 y 12 respeutivamente. Capella C tien tipu espectral M1V y, con un radiu del 58% del radiu solar, la so lluminosidá ye tan solo el 1,3% de la del Sol. Capella D, de tipu M4-5V, ye entá más pequeña y feble, con una lluminosidá qu'apenes algama'l 0,05% de la del Sol.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Peter Philip Eggleton (setiembre 2008). «A catalogue of multiplicity among bright stellar systems» (n'inglés). Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (2): páxs. 869–879. doi:.
- ↑ URL de la referencia: https://thenauticalalmanac.com/TNARegular/1981_Nautical_Almanac.pdf.
- ↑ 3,0 3,1 Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2): páxs. 653–664. doi:.
- ↑ 4,0 4,1 «Accurate masses and radii of normal stars: modern results and applications» (n'inglés). The Astronomy and Astrophysics Review (1-2): páxs. 67-126. 7 ochobre 2009. doi:.
- ↑ «UBVRIJKL photometry of the bright stars». Communications of the Lunar and Planetary Laboratory: páxs. 99. 1966.
- ↑ Katia Cunha (14 mayu 2004). «S⁴N: A spectroscopic survey of stars in the solar neighborhood» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (1): páxs. 183-205. doi:.
- ↑ Eva Grebel (11 febreru 2016). «SP_Ace: a new code to derive stellar parameters and elemental abundances» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics: páxs. 2–2. doi:.
- ↑ «The Perkins catalog of revised MK types for the cooler stars» (n'inglés). The Astrophysical Journal Supplement Series: páxs. 245–266. ochobre 1989. doi:.
