Sentmenat

Sentmenat ta formada por cuatro distritos o entidaes.

Llista de población por entidaes:

La hestoria del pueblu como tal empieza nel sieglu X, cola apaición de topónimos del términu municipal nos documentos de la dómina: valle de Canyameres (961), Sancti Minati (972), ilesia de Sancti Minati (983)...

Pero les tierres de Sentmenat fueron poblaes pol home dende muncho primero: el dolmen de la Sierra Caballera, el pobláu ibéricu de la Torre Colorada, juntamente con pieces de dómina romana, visigoda, árabe y otros afayos son testimoniu d'esta ocupación.

Nel añu 1012 establecer na parte del monte, cola recuperación del territoriu en manes de los musulmanes, el castiellu de Guanta, que llueu foi abandonáu, y que foi sustituyíu pol actual castiellu de Sentmenat (1065), que tuvo so l'alministración del senescal del conde de Barcelona Guillén Ramón. Unos castellanos ("castlans"), los Sentmenat, en nome de los Montcada primeru y los Centelles dempués, alministraron el castiellu hasta l'añu 1380, cuando Pere VI de Sentmenat, pola compra del castiellu y de los derechos feudales al barón Eimeric de Centelles, convertir en señor de Sentmenat.

Dende'l primer momentu, coesistieron dos poderes relixosos: la parroquia de Sant Menna y la parroquia de Santa María de Caldas de Montbuy, que tenía dominiu d'una amplia zona llamada'l Condal. Esto foi causa de numberosos conflictos ente les parroquies polos derechos de cobros de censos ya impuestos.

Dempués de la espulsión de los musulmanes del territoriu, les tierres recuperaes fueron partíes pal establecimientu de les masías. Asina atopamos que nos sieglos XII-XIV apaecen la mayoría de los nomes de les masías actuales. El nucleu urbanu nun apaeció hasta muncho más tarde (sieglu XV).

A finales del sieglu XVIII les tierres taben dedicaes al cultivu de secanu, viña, olivar y ceberes, básicamente. Foi la viña, a finales del sieglu pasáu, la que dio gran prosperidá al pueblu. Los grandes propietarios arrendaron les tierres a partes, con contratu de "rabassa morta". Estos propietarios fixeron enforma dineru y munchos d'ellos introducieron masoveros na propiedá y pasaron a vivir nel pueblu o nes ciudaes.

Los conflictos "rabassaires", por causa de estos contratos, llegaron tamién al pueblu. La destrucción de les viñes pola filoxera acabó colos conflictos y cola riqueza. El pueblu perdió habitantes y los propietarios arruináronse.

Foi nestos momentos, a finales del sieglu pasáu, cuando s'estableció la primer industria nel pueblu. Una industria testil qu'abasnó a otres tamién testiles. Magar esta implantación, el pueblu nun abandonó'l so calter agrícola hasta'l principiu de la segunda metá del sieglu XX, cuando cola implantación de nueves industries arrincó, con fuercia, la verdadera industrialización.

Los sentmenatenses participaron nos avatares políticos y militares de toles dómines. Mientres la Guerra "dels Remences", el castiellu de Sentmenat foi atacáu y asediado poles tropes sublevaes de Pere Joan Sala. Na Guerra de Socesión, en 1714, les tropes felipistas comandadas pol conde de Montemar entraron na población y infligieron dellos atropellos. Mientres la Guerra de la Independencia producieron enfrentamientos armaos y delles masías del términu fueron quemaes poles tropes franceses. Mientres la Tercer Guerra Carlista, el 20 de xunetu de 1873, 40 sentmenatenses armaos fueron a ayudar a los defensores de la villa de Caldes, que taba sitiada poles tropes carlistes.

En 1989 el Plenu del Conceyu aprobó'l nuevu escudu municipal iguáu pol heraldista Armand de Fluvià, basáu nel escudu del marquesáu.

Apocayá fueron afayaes dos sepultures: un vertideru domésticu y una torre funeraria del sieglu IV d. C.

L'escudu de Sentmenat definir pol siguiente blasón: «Escudu embaldosado: de gules, 3 billetes de argén d'un mediu vuelu baxáu d'azur. Por timbre, una corona de marqués.»^[3][4]

Foi publicáu nel DOGC el 28 d'abril de 1989. Les ales son les armes de los Sentmenat, señores del castiellu de la población (orixinariu del sieglu XII), barones y, dende'l 1691, marqueses de Sentmenat (tal que proclama la corona del escudu).

La bandera de Sentmenat ye una bandera apaisada de proporciones dos d'altu por trés de llargu, colorada con tres billetes blancos, cada unu cargáu d'una ala azul, los trés na mesma disposición que nel escudu, esto ye, dos enriba y una embaxo, asitiaes nel centru ópticu del pañu, esto ye, que la exa del conxuntu asitiar a 4/9 del estil.^[5]

Foi publicada nel DOGC el 19 d'ochobre del 1990.

El Castiellu de Sentmenat: Trátase d'un edificiu que cumple al empar funciones militares y de casa señorial. Dende rir la monumental muralla, colos sos fenomenales contrafuertes, indica'l calter militar del castiellu; vista dende'l camín, sicasí, amosaba hasta apocayá una masía entamanada nes xeres diaries de los llabradores.

Delantre del portal atopa la "Capella de San Jaime", el monumentu funerariu en que'l so interior reposen los restos de los miembros del llinaxe Sentmenat.

El Campanariu románicu: El Campanariu románicu ye la xoya arquitectónica de Sentmenat. Apocayá restauráu, llevántase sobre les antigües estructures de la primitiva ilesia de "Sant Menna" - supónse que taba dedicada al mesmu santu - nel edificiu de l'antigua vicaría de la Parroquia, onde anguaño s'atopa allugada la biblioteca municipal. Trátase d'una torre de cuatro plantes, cuadrangular, coles carauterístiques más clásiques de l'arquiteutura románica: los arcos de media vuelta, los arcos lombardos baxu teyáu, tamién típicamente de madera.

Ilesia de "San Mena": Construyida nel añu 1744, d'estilu bizantín, col ábside rehecho nel sieglu XX. Cuenta con pintures interiores que describen el martiriu de san Menna y con baxos relieves obra de Camil Fàbregues. La ilesia ta dedicada a San Mena, soldáu romanu d'orixe exipciu que morrió martirizáu y degolláu l'añu 309 d. C.

"Castellet de Guanta": Nel visu del cuetu del Corb atópase'l castiellu de Guanta o de los Moros. Esti castiellu, anguaño en ruines, foi, según la lleenda, abellugu del conde Borrell.

Ermita de "Can Fruitós": Ermita románica asitiada dientro de la corralada de la masía de "Can Fruitós". El so ábside ye visible dende l'esterior y la bóveda de piedra que la cubre forma un arcu apuntáu.

Ermita de "San Miguel del Arno": Ermita románica parcialmente en ruines dedicada al santu y asitiada nun antiguu encruz de caminos, na llende del términu con Caldes de Montbuí y so la Torre Colorada. Apaez citada nel añu 1027.

El Nuevu Campusantu: Construyíu con elementos modernistes pol arquiteutu Antoni Falguera nel añu 1905. Asitiáu na sierra de "Can Clapers", xunto a la carretera de "Caldes".

La Torre Colorada: Monte fortificáu conocíu d'antiguo col nome del "Monte Castellar". Hai restos d'un pobláu ibéricu del sieglu V-I e. C. Tamién s'atopa la base d'una torre de vixilancia de dómina medieval.

El Dolmen de la "Serra Cavallera": Esti sepulcru megalíticu del Neolíticu atópase na sierra Cavallera, denomada d'antiguo Sierra-Llosa o sierra de la Llosa. Los topónimos Serrallosa, Clapers y Arca indicaben, na Edá Media, llugares onde había restos de monumentos megalíticos. Na sierra Cavallera, antigua Sierra-Llosa, atopamos el dolmen, primer muerte conocida d'un pobláu humanu en Sentmenat.

El modernismu: El modernismu manifestar con cobardura en delles cases del pueblu, na carretera y na cai de Caldes, onde cabo destacar los esgrafiados de la casa Ramoneda.

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Sentmenat.
• Páxina web del Conceyu
• Radio Sentmenat Archiváu 2008-12-21 en Wayback Machine
• Información de la Xeneralidá de Cataluña (en catalán)
• Información del Institutu d'Estadística de Cataluña (en catalán)