Hrvatski Nogometni Klub Hajduk Split

 

El club foi fundáu nel históricu pub O Fleků de Praga —entós parte del Imperiu austrohúngaru— por Fabijan Kaliterna, Lucijan Stella, Ivan Šakić y Vjekoslav Ivanišević, un grupu d'estudiantes de Split.^[1] Tres asisitir a un partíu ente l'AC Sparta y el Slavia SK fueron al pub y decidieron que na so llocalidá natal tenía d'esistir un club profesional.

El club foi oficialmente rexistráu ante les autoridaes el 13 de febreru de 1911.^[2] Al tratar de dar un nome al club, los estudiantes fueron al profesor Josip Barač pa ser aconseyaos y decidieron que'l nome "Hajduk" simbolizaba "lo meyor del nuesu pueblu: valentía, humanidá, amistá, amor a la llibertá, el desafíu al poder y proteición de los débiles. Sé dignu d'esi gran nome".^[3]

Los Hajduks fueron bandíos románticos que llucharon contra l'imperiu de los turcos otomanos. Especúlase que'l famosu hajduk Andrija Šimić, quien llegó triunfante a Split en 1902 vitoreado poles mases (dempués d'una llarga temporada nuna prisión d'Austria), foi seique la inspiración pal nome.^[3] Los fundadores darréu diseñaron l'escudu del club y un grupu de monxes católiques d'un monesteriu de Split crearon y partieron les copies a los aficionaos.^[4]

 

El club cuntó cola simpatía de los ciudadanos del partíu pro-croata de Split, sindicalistes croates o puntari. Ye por eso que'l club tien en concretu'l nome de "Hrvatski nogometni Klub" (n'asturianu: Club de fútbol Croata) y tien l'escudu de Croacia nel so emblema. El club en sí taba en contra de la política del gobiernu austrohúngaru de nun dexar la unificación de les provincies croates y caltenelos separaos (el gobiernu y l'emperador nun dexó la xunta de Dalmacia col restu de Croacia). El primer rival del Hajduk foi'l Calcio Spalato, el club d'un partíu autonomista que vivía en Split, nun partíu que terminó en victoria, 9-0, pal Hajduk.^[2][5] El primer gol foi de Šime Raunig.^[2]

En 1912, el Hajduk xugó'l so primer partíu en Zagreb contra l'HAIŠK y perdió 3-2. El primer partíu internacional contra un rival destacáu foi en 1913 contra'l Slavia de Praga checu, qu'humildó al acabante formar conxuntu croata por 1-13.^[6] Dempués de la formación del Reinu de los Serbios, Croates y Eslovenos, el Hajduk xugó per primer vegada nuna Lliga yugoslava en 1923, ensin demasiao ésitu.

El Hajduk algamó'l so primer periodu de gloria a finales de los años venti, cuando ganó dos campeonatos de Yugoslavia (1927 y 1929),^[2] y clasificóse p'apostar la Copa d'Europa central.^[7] Dalgunos de los meyores xugadores mientres esti tiempu fueron Leo Lemešić y Vladimir Kragić. Mientres la Dictadura del 6 de xineru l'axetivu "croata" nel "Club de Fútbol de Croacia" foi reemplazáu por fuercia pol axetivu "yugoslavu". Per otra parte, la década de 1930 foi bien probe tocantes a resultaos deportives pal club.^[8] El so próximu títulu foi mientres la era de la Banovina de Croacia en 1940-41.^[8]

El 12 de febreru de 2011, el Hajduk conmemoró'l so centenariu con una serie de celebraciones en Split y Dalmacia na que participaron xugadores y aficionaos. Asina mesmu, el club apostó un partíu amistosu contra'l Slavia Praga y celebróse un conciertu tres l'alcuentru.^[9]

N'abril de 1941, mientres la Segunda Guerra Mundial, Yugoslavia foi invadida, ocupada y partida poles potencies de la Exa, y Split pasó direutamente a Italia. Los residentes y los xugadores oponer a l'asimilación italiana, polo que'l club dexó de competir como muestra de protesta a lo llargo de la ocupación de Split, al refugar una ufierta pa xunise al campeonatu italianu col nome de "AC Spalato".^[10] Dempués de la capitulación d'Italia en 1943, los partisanos temporalmente lliberaron Split y desarmaron a la guarnición italiana, pero los alemanes volvieron ocupar la ciudá ya impunxo el gobiernu títere fascista del Estáu Independiente de Croacia (NDH) qu'instalaren en Zagreb en 1941. L'actitú del club nun camudó cuando les autoridaes del NDH intentaron incluyir al Hajduk na Copa del Estáu Independiente de Croacia, el NDH ganóse la rensía en Split por aliase y amestase a Italia. Colos aliaos ocupando'l sur d'Italia y controlando el Mediterraneu, les islles del Adriáticu convertir n'abellugu pa la resistencia (provocando que'l Hajduk instalárase ellí en 1944).^[10]

Los xugadores del club xunir al cuartel xeneral partisanu na isla de Vis nel mar Adriáticu. El 7 de mayu de 1944 na Fiesta de San Duje, patronu de Split, el Hajduk empezó a xugar de nuevu como l'equipu de fútbol oficial de la resistencia yugoslava.^[10] Compitieron colos equipos de fútbol aliaos del otru llau del Adriáticu, n'Italia, onde ganaron a los británicos nun partíu amistosu.^[11] Nesti momentu, la direición del club adoptó la estrella colorada de los partisanos como la insinia del club nel so uniforme blanco y azul. Mientres 1945, el Hajduk embarcar nun tornéu al traviés d'Exiptu, Mandatu británicu de Palestina Palestina, El Líbanu, Siria y Malta.^[12] N'El Líbanu, Charles de Gaulle dio al Hajduk el títulu del equipu d'honor de la Francia llibre.^[10][11]

Cola so habilidá y "únicu espíritu de Dalmacia", el club impresionó a Tito, qu'asistía con frecuencia a los partíos. Dempués de la guerra convidó al Hajduk a treslladase a la ciudá de Belgráu, la capital yugoslava, y convertise nel equipu oficial del Exércitu Popular Yugoslavu (JNA), pero'l Hajduk negar a abandonar la so ciudá natal de Split.^[11] El club, sicasí, siguió esfrutando de la reputación de "equipu favoritu de Tito" enforma tiempu, inclusive dempués de la guerra, por cuenta de la rellación d'amistá cola resistencia de la que se benefició'l Hajduk de munches maneres. Ente otres coses, foi unu de los pocos clubes de fútbol de Yugoslavia (y l'únicu importante), que nun foi eslleíu dempués del conflictu pol gobiernu comunista (como foi'l casu d'otros munchos clubes, como'l BSK, Građanski, Jugoslavija, Concordia, HAIŠK y el Slavija).^[10][13]

Dempués de la Segunda Guerra Mundial, el Hajduk siguió xugando nel campeonatu y la Copa de Yugoslavia. En 1946, ganaron el campeonatu croata y fundó la revista Hajdukov Vjesnik ("El Diariu de Hajduk"). En 1948-1949, el Hajduk viaxó a Australia y convirtióse nel primer equipu de Yugoslavia que xugaba en tolos continentes.^[10] El club ganó'l campeonatu yugoslavu de 1950 ensin una sola derrota^[11] y estableció un récor que naide llograra inda. El 28 d'ochobre de 1950, un día antes d'un decisivu partíu contra'l Estrella Colorada (saldáu con victoria por 2-1), foi fundáu Torcida Split, l'agrupación de siguidores del Hajduk,^[14] pol estudiante d'inxeniería Vjenceslav Žuvela, qu'escoyó'l nome pola famosa y entusiasta Torcida brasilana y, asina, l'asociación convertir nel primer grupu entamáu de siguidores n'Europa.^[15] Al añu siguiente reconstruyóse l'estadiu Stari Plac.

 

 

Les temporaes siguientes amosaron la supremacía del Hajduk nel campeonatu domésticu, pero tamién les manipulaciones polítiques pa evitar el so ésitu. Per un sitiu, la Torcida foi vistu como un grupu contrariu per parte de les autoridaes comunistes, pos representaba un riesgu pa la conciencia nacional del nuevu Estáu yugoslavu.^[14] La direición del Hajduk foi sancionada, el capitán del equipu espulsáu del Partíu Comunista, y Vjenceslav Žuvela foi encarceláu.^[14] Amás, nes vacaciones d'iviernu de la temporada 1952-53, el Hajduk dir de xira a Suramérica tres una invitación de Juan Perón.^[16] Esto provocó un retrasu nel regresu del club a Yugoslavia, pero'l campeonatu nun se detuvo y l'equipu xuvenil del Hajduk apostó los partíos contra'l BSK y el Spartak Subotica qu'acabaron dambos en derrota.^[16] A pesar de que'l Hajduk, darréu, venció al Estrella Colorada de Belgráu por 4-1, la Estrella Colorada convertir nel campeón. La temporada siguiente hubo polémiques similares, esta vegada, colos futbolistes Vladimir Beara y Bernard Vukas, que s'incorporaron tarde a los entrenamientos del equipu nacional, lo que resultó nuna suspensión d'un mes. Ensin estos futbolistes, esenciales pal Hajduk, el club perdió partíos importantes y el Dinamo Zagreb ganó'l campeonatu. Tou esto llevó a que la lleenda del club, Frane Matošić, apruxera nuna xunta de l'Asociación Yugoslava de Fútbol bromiando: "¿Tienen, a lo menos, un gramu d'integridá?".^[17] El 3 d'abril de 1955 en Zagreb, el Hajduk Split ganó al Dinamo por 6-0, la mayor victoria nel derbi ente los dos mayores clubes croates. En 1955, el Hajduk ganó'l campeonatu y l'Asociación de Fútbol de Yugoslavia unvió al Hajduk como los campeones de la Copa Mitropa, ente que el Partizan foi escoyíu pa participar na primer edición de la Copa d'Europa.^[17]

Ente 1970-1980 el Hajduk tuvo dalgunos de los sos meyores años en RFS de Yugoslavia. La "Xeneración d'Oru" ganó cinco Copes consecutives y tres campeonatos dende 1972 a 1979.^[18][19] Foi'l tercer club más esitosu de Yugoslavia, bien percima del restu, incluyendo'l NK Dinamo.

El Hajduk Split conquistó la Lliga yugoslava 1970–71 aventayando en cuatro puntos al FK Željezničar Sarajevo, subcampeón. Sicasí, aquella temporada foi más recordada polos graves incidentes asocedíos contra'l OFK Belgráu. Nel estadiu Stari plac na seronda de 1970 el partíu ante'l OFK atopábase empatáu a dos goles, cuando l'árbitru del partíu, el señor Ristić, cayó inconsciente dempués de ser cutíu na cabeza con un oxetu llanzáu dende les graes.^[18] El partíu detúvose y la Federación Yugoslava decidió conceder la victoria por 0-3 al OFK Belgráu.^[18] La midida disciplinaria desencadenó un enorme discutiniu con violentes protestes en Split, que rápido asumieron un marcáu calter anti-Belgráu y anti-serbiu. La Torcida empezó a buscar coches aparcaos en Split cola matrícula de Belgráu y llanzándolos al mar dende los muelles mientres les protestes.^[18] La Federación, ante la gravedá de los incidentes y tres la presión política, decidió restaurar l'empate a dos orixinal.^[18]

Nesi momentu l'equipu cuntaba con Petar Nadoveza (que terminó la so carrera a principios de la década), el porteru Ivan Katalinić (más tarde, entrenador del equipu), Draguen Holcer, Jurica Jerković, Luka Peruzović, Vilson Džoni, Brane Oblak, Dražen Mužinić, Ivica Šurjak, Ivan Buljan, Slaviša Žungul y les estrelles emerxentes Zoran Vujović y Zlatko Vujović.^[18] L'entrenador yera Tomislav Ivić, que ganó tres campeonatos y cuatro Copes. Con gran ésitu nes competiciones nacionales (nueve trofeo en diez años) ya internacionales, el Hajduk cayó nes semifinales de la Recopa d'Europa ante'l Leeds United en 1973.^[18] L'equipu de Split facer con cinco Copes consecutives ente 1972-1977, y mientres la final de 1976, ganó al Partizán 6-1.

En 1979, el Hajduk treslladar al nuevu estadiu Poljud. Sicasí, la década de 1980 foi notablemente menos esitosa anque l'equipu esfrutó de mayor ésitu en competiciones europees que nos torneos domésticos, y mientres esa década'l Hajduk ganó a equipos como'l Valencia CF, FC Bordeaux, FC Metz, VfB Stuttgart, FC Torino, Olympique de Marseille y Manchester United. Xugadores destacaos fueron Blaž Slišković, popularmente conocíu como "güela", Zoran Vulić, Aljoša Asanović y Ivan Gudelj.

El 8 de mayu de 1991, el Hajduk ganó la final de la Copa Yugoslava, ganando a los campeones d'Europa de la Estrella Colorada 1-0 col únicu gol anotáu por Alen Bokšić. Foi mientres esti tiempu que Croacia declaró la so independencia de Yugoslavia. El Hajduk finalmente foi capaz de recuperar el so emblema tradicional axedrezáu de Croacia, pero ensin la estrella colorada.^[20]

Nos primeros cuatro años de la Prva HNL (la lliga de fútbol de Croacia), el Hajduk apoderó'l campeonatu nacional percima de los sos rivales de Zagreb, ganando tres títulos de lliga (1992, 1994 y 1995), amás de llegar a los cuartos de final de la Lliga de Campeones de 1994—95, onde foi esaniciáu pol campeón, l'Ajax de Louis van Gaal. Nel Stadion Poljud, el Hajduk llogró empatar a cero, pero n'Ámsterdam, el Ajax golió por trés goles a cero a los croates con dos goles de Frank de Boer y Kanu. Naquella histórica temporada, el Hajduk cuntaba nes sos files con futbolistes como Mirsad Hibic, Nenad Pralija, Aljoša Asanović, Milan Rapaić o Ivica Mornar. Sicasí, pese al gran momentu deportivu del club, la direición empezó a esperimentar problemes financieros con una cuenta bloquiada, lo que supunxo una enorme carga. Cuando l'equipu nacional de Croacia llogró la histórica tercer plaza na Copa del Mundu de 1998 en Francia, nel once inicial había cinco xugadores formaos nel Hajduk.

Los próximos cinco años el Hajduk Split tuvo a la solombra de la so encarnizado rival del Dinamo Zagreb y la Lliga de Campeones yá nun taba al so algame. Tres el fracasu de la escena nacional ya internacional, los siguidores empezaron a buscar la destitución de funcionarios de l'alministración, y circularon rumores sobre la posible privatización del club que, nesi momentu, nun asocedió. Ente que el Croatia Zagreb ganaba títulos, el Hajduk tenía problemes pa fichar xugadores pa la Lliga. El descontentu ente los aficionaos creció tanto que dalgunos aprucieron nes instalaciones del club. Sicasí, el club llogró proclamase campeón de Copa en 2000 y de Lliga en 2001, pero les condiciones financieres del club yeren tarrecibles y la entidá taba en cantu de la bancarrota.

 

Antes de la temporada 2003-04, Igor Štimac convertir nel direutor deportivu mientres el club trespasó dellos xugadores importantes y mercó otros más modestos, argumentando que'l club precisaba los fondos pa reconstruyise a sigo mesmu. En 2005 fichó al capitán del Dinamo Niko Kranjčar y al so ex entrenador Miroslav Blažević. Con estos cambeos d'altu perfil el Hajduk ameyoró notablemente y llogró ganar les lligues de 2004 y 2005 de manera autoritaria. Sicasí, en 2006 el Hajduk acabó quintu, ensin clasificase p'apostar competiciones europees al añu siguiente. Tres entrenadores fueron contrataos y despidíos y Štimac abandonó'l so puestu como direutor deportivu. En 2007 el club fichó xugadores veteranos y oldeaos como los internacionales Igor Tudor y Florin Cernat cola esperanza d'impulsar el club, pero esta estratexa nun funcionar y llueu l'entrenador Ivan Pudar foi despidíu. Dos años más tarde el Hajduk volvió ser quintu nel campeonatu.

En xunu de 2008, Mate Peroš foi escoyíu presidente del Hajduk. Camudó'l personal profesional completu, reorganizó l'alministración y los resultaos fueron notables. El Hajduk tuvo la so primer victoria contra'l Dinamo nel estadiu Maksimir (0-2) dempués de cinco años y mediu y el primeru con más d'un gol de diferencia en 48 años. Magar ello, el Hajduk acabó la temporada en segundu llugar detrás de Dinamo Zagreb y xugó la final de la Copa de Croacia.

 

El Hajduk convertir nuna sociedá anónima con Joško Svaguša como'l nuevu presidente en 2009. Ivica Kalinić llegó al Hajduk, pero arrenunció por cuenta de un ataque al corazón. Edoardo Rexa sustituyir nel banquín, pero en febreru foi contratáu pol Lazio y el Hajduk robló a Stanko Poklepović y terminó la temporada de segundes, una vegada más detrás de Dinamo, pero ganó la Copa de Croacia na final contra'l Šibenik.

El 12 de febreru de 2011, el Hajduk conmemoró'l so centenariu con una serie de celebraciones en Split y Dalmacia na que participaron xugadores y aficionaos. Asina mesmu, el club apostó un partíu amistosu contra'l Slavia Praga y celebróse un conciertu tres l'alcuentru.^[9]

 

L'estadiu onde apuesta'l Hajduk los sos partíos como llocal ye'l Gradski stadion o Poljudu de Split, que cunta con capacidá pa 35.000 espectadores y atópase cerca del puertu de la ciudá. L'estadiu foi construyíu pa los Xuegos del Mediterraneu de 1979 y foi sede, tamién, del Campeonatu Européu d'Atletismu de 1990 y la Copa del Mundu d'Atletismu 2010. L'estadiu ye conocíu cariñosamente polos paisanos como'l "Poljudska ljepotica". El so arquiteutu Boris Magaš, foi escoyíu ente otros venti persones nun concursu de 1975. La mayor asistencia rexistrada foi en 1980 nun partíu contra'l Hamburger SV ante 52.000 persones. Dos años más tarde, dempués de que l'estadiu foi remocicáu dafechu y la so capacidá amontar a 62.000 espectadores pal derbi contra'l Dinamo Zagreb.

Ente 1911 y 1979 el Hajduk xugó nel estadiu Kod stare Plinare, que ye utilizáu anguaño pol club de rugby RK Nada. El nome del estadiu foi Krajeva njiva y desque se camudó'l Hajduk a Poljud, l'estadiu pasó a llamase Stari Plac.

L'estadiu tamién foi sede d'un partíu ente Yugoslavia y Holanda de la fase de clasificación de la UEFA Euro 1972. Los aficionaos que más tarde restablecieron el nome una vegada prohibíu de Torcida, atopar nes graes del este. En Poljud apostáronse dende la so inauguración 3.148 partíos, con 9.542 goles a favor, 11 campeonatos y seis copes ganaes.

 

Los aficionaos del Hajduk Split, la Torcida Split, formáronse'l 28 d'ochobre de 1950. Tomaron el so nome del grupu d'aficionaos brasilanos qu'idolatraben, nome que vien del portugués torcer que significa "animar a". Torcida Split ye'l grupu entamáu d'aficionaos de fútbol más antiguo d'Europa. Los aficionaos llamen Bili a los xugadores del Hajduk, que nel dialeutu llocal dalmáticu significa "Los Blancos". "Hajduk vive pa siempres" ye'l eslogan de los sos siguidores.

Los miembros de la Torcida y otros fervosos siguidores axuntar na grada norte del estadiu Poljud, dende onde sofiten al so club. El "Corazón de Hajduk" (en croata: Hajdučko srce) ye un premiu añal de fútbol que se creó en 1994 y ta oficialmente dau pola Torcida Split al xugador del Hajduk del añu, esto ye, al futbolista de meyor rendimientu mientres la temporada.

El mayor rival del Hajduk tradicionalmente foi, tantu por títulos como por tratase del club de la capital, el GNK Dinamo Zagreb, que los sos partíos ente los dos equipos conócense como'l Derbi Eternu de Croacia. Amás, el Hajduk tamién caltién una rivalidá rexonal col Rijeka, que los sos partíos conócense como'l clásicu del Adriáticu. Tamién esisten rivalidaes importantes colos anteriores grandes clubes de la ex Yugoslavia y agora Serbia, el Estrella Colorada de Belgráu y el Partizan, que xunto col Hajduk y el Dinamo fueron parte de los conocíos como "Los cuatro grandes de Yugoslavia", los clubes más grandes y de mayor ésitu del estinguíu país.

• 12 - Aficionaos del club.

• Primer Lliga de Yugoslavia (9):

1927, 1929, 1950, 1952, 1955, 1971, 1974, 1975, 1979

• Copa de Yugoslavia (9):

1967, 1972, 1973, 1974, 1976, 1977, 1984, 1987, 1991

• Primer Lliga Croata (6):

1992, 1994, 1995, 2001, 2004, 2005

• Copa de Croacia (8):

1993, 1995, 2000, 2003, 2010, 2013, 2022, 2023

• Supercopa de Croacia (5):

1992, 1993, 1994, 2004, 2005

• Campeonatu Rexonal de Croacia (2): 1941, 1946

• Trofeo Ciudad de la Llinia: 1974
• Brugse metten: 1976^[21]
• Tornéu marjan (12): 1974, 1975, 1976, 1977,^[22] 1979, 1980, 1981, 1983, 1984, 1985, 1989, 2002
• Copa Sultán (2): 2012
• Tornéu Memorial Andrija Anković: 2013

• Lliga Premier Junior de Yugoslavia (Sub-18) (5): 1952, 1970, 1971, 1978, 1985^[23]
• Copa Junior de Yugoslavia (Sub-18) (6): 1970, 1971, 1972, 1977, 1979, 1980
• Lliga Premier Croata Junior (Sub-18) (22): 1949, 1953, 1956, 1957, 1965, 1969, 1970, 1971, 1975, 1978, 1982, 1985, 1988, 1989, 1990, 1991, 1995, 1997, 1998, 2004, 2005, 2012^[24][25]
• Lliga Premier Croata Cadete (Sub-17) (7): 1995, 1996, 1997, 2001, 2004, 2005, 2012^[25]

• Tornéu Internacional de l'Amistá de Cadetes (San Giorgio, Italia) (Sub-17) (2): 1989, 1993^[26]
• Supercopa Junior (Berna, Suiza) (Sub-18): 1998^[27]
• Kvarnerska rivijera (Rijeka, Croacia) (Sub-18) (11): 1953, 1958, 1972, 1979, 1980, 1988, 1990, 1994, 1997, 1998, 2000^[28]
• Tornéu Internacional Sunb-18 (Croix, Francia) (2): 1971, 1972^[29]
• Tornéu Esperances Sub-20 (Monthey, Suiza) (2): 1997, 1998^[30]
• Copa Jugend (Bludenz, Vorarlberg, Austria) (Sub-17): 1995^[31]

•   Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Hrvatski Nogometni Klub Hajduk Split.
• Páxina web oficial (croata) (n'inglés)
• Hajduk Split en UEFA.com
• SOCCERWAY