Cherbe

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Iste articlo tracta sobre Cherbe, que ye un lugar de l'Aínsa-Sobrarbe. Ta lo municipio historico se veiga Cherbe y Griébal.

Cherbe Gerbe
Lugar d'Aragón
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca  • Municipio	Lugar  Aragón  Uesca Sobrarbe l'Aínsa-Sobrarbe
Partiu chudicial	Boltanya
Población  • Total	24 hab. (2018)
Altaria  • Meyana	686 m.
Distancia  • 115 km  • 5 km	enta Uesca enta l'Aínsa
Codigo postal	22330
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau	Balbastro-Monzón Sobrarbe-Ribagorza
Coordenadas	42°23’ 0’’N 0°11’ 5’’E
Cherbe Cherbe en Aragón

Cherbe (Gerbe en castellano y oficialment) ye un lugar aragonés d'o municipio de l'Aínsa-Sobrarbe, en a provincia de Uesca y comarca de Sobrarbe. A suya población ye de 24 habitants (2018^[1]).

O lugar el forman dos barrios deseparaus; lo un mas alto ye lo mas antigo, conservando una estructura de casas pretas d'entre ellas, en una sola carrera, que fa pensar en usos potencialment defensivos en tiempos n'habe. Ye en l'alto a on se troban as casas mas antigas d'a localidat, que tradicionalment heban guardau as chumineras tradicionals y bels elementos arquitectonicos relacionaus con as supersticions comarcals, como espantabruixas y pirols en os lenaus. En l'actualidat, cualques d'as casas antigas han gosau cambear d'estructura, rehabilitando-se y cambeando os lenaus tradicionals de lenastras por tillaus de tellas, con el que s'han suprimido ixes elementos.

O barrio baixo ye mas nuevo y menudo. Se va gosar estructurar-lo a redol d'a ilesia de Sant Miguel, d'o sieglo XVI, a partir d'a segunda metat d'o sieglo XIX tan como se i puede leyer en as fronteras d'as casas que el componen. O barrio d'a ilesia se troba en a marguin dreta d'o camín d'acceso, deseparau bels 25 u 30 metros d'as primeras casas d'o barrio viello y tansament amagau por una arbolera que dificulta d'envistar a ilesia conforme i arriba uno. Isto fa pensar que orichinalment a ilesia hese puesto estar exenta a la estructura d'a población.

A desparte d'os dos barrios, tamién i ha en a localidat un casal fuerte, con a estructura tipica que teneban ixe tipo de construccions en Sobrarbe en o sieglo XVI, y que habió de perteneixer a bella familia adinerada de Cherbe. O casal, millor a man d'o barrio viello anque deseparau d'él, se troba no obstante amagau por os árbols d'una marguin por el que no se'l gosa veyer cuan se dentra en a localidat. Iste edificio, deshabitau de fa ya decadas, con as puertas rebentadas y que amenaza d'espaldar-se de forma inminent, tiene una torre defensiva exenta que en realidat ye mas alta que no la d'a ilesia, con puerta propia ta dentrar-ie y aspilleras en a segunda y tercera planta por a on que se podeba disparar en caso d'ataque.

Una altra edificación singular de Cherbe ye l'«aventador», un d'es mas grans de Sobrarbe, que no ye si que una estructura obierta a dos vientos y con tellau en a que se i aventaba la palla en o tiempo d'a trilla. Actualment, se troba rehabilitada y con a incorporación d'una barana ta'l canto que mira a la Cinca, sirve bien como mirador cara a l'entibo de Mediano.

Cherbe ye situato a 686 metros d'altaria sobre o nivel d'a mar, a una distancia de 5 km de l'Aínsa, a capital d'o suyo municipio, y a 125 km de Uesca, a capital d'a suya provincia.

Tradicionalment, se trobaba en un recuesto dencima d'a confluencia d'o río d'A Nata en a Cinca, por lo solo puesto por a on se desaugua la cuenca norte d'A Fueva cara t'a Cinca, en a baixant d'o sarrato que desepara La Fueva d'a Cinca que ya fa parte d'a valle d'iste zaguer río y atorgando-le buena visibilidat sobre a ribera de Mediano y posición estratechica contra l'acceso en A Fueva por o congosto d'As Natas. En l'actualidat, por a construcción de l'entibo de Mediano que en os anyos de mutas precipitacions arriba dica bels metros debaixo d'as primeras casas d'a localidat, no se puede decir si que se troba en a ribera de lo dito entibo, a on que i desemboca La Nata.

Seguntes Agustín Ubieto Arteta, a primera cita d'o lugar ye de 1052 (encara que diz que a identificación no ye segura), recullita en a obra d'Eduardo Ibarra y Rodríguez Documentos correspondientes al reinado de Ramiro I (1034-1063), en Colección de documentos para el estudio de la Historia de Aragón, I (Zaragoza, 1904), y documenta nomás a variant Ierpe.^[2]

• Ilesia de San Miguel, d'o sieglo XVI.
• Casal fuerte con torre defensiva.
• L'«aventador», construcción agricola concarada con os vientos d'a valle d'a Cinca.

• 
  Torre defensiva d'o casal
• 
  Aspecto invernal de l'«aventador»
• 
  Campanal d'a ilesia de Sant Miguel (s. XVI)
• 
  Suportalada d'a ilesia de Sant Miguel

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Cherbe.