Stimmhafter velarer Frikativ
| Stimmhafter velarer Frikativ | ||
|---|---|---|
| IPA-Nummere | 141 | |
| IPA-Zeiche | ɣ | |
| IPA-Bildli | 
| |
| Teuthonista | ||
| X-SAMPA | G | |
| Kirshenbaum | Q | |
De stimmhafti velari Frikativ isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch ɣ. Mer muess uffpasse dass mer des Zeiche nit mit ɤ verwäggslet, wo im IPA für e Vokal stoot.
Im Alemannische gits de Luut eigetli nit. Allerdings wird d Lenis vum /x/ wie im Hochalemannische Wort „churz“, zum Deil mit däm Symbol transkribiert. E andri Transkriptionsmöglichkeit isch x für de Lenis, un xː für de Fortis[1].
S Wort „Chuchi“, wo de Lenis un de Fortis Luut beidi vorchömme, wird also je nooch däm als [ˈɣ̊uxi] oder als [ˈxuxːi] transkribiert.
En echte stimmhafte velare Frikativ het akustisch e gwüssi Äänlichkeit mit em Zäpfli-r im Dütsche.
Artikulation
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
- De Artikulationsort isch velar; de hintere Zùngerùgge bildet mitem Gaumesegel e Engi.
- D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
- Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
- Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.
Verbreitig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Sprooch | Wort | IPA-Transkription | Bedütig | Bemerkig | |
|---|---|---|---|---|---|
| Hochalemannisch | mache | [ˈmɑɣ̊ə] | wird meischt als [x] transkribiert | ||
| Arabisch | غرفة | [ˈɣurfɐ] | 'Zimmer' | ||
| Katalanisch[2] | bolígraf | [buˈliɣɾəf] | 'Schryber' | ||
| Tschetschenisch | Kyrillisch: гӀала/latiinisch: ġala | [ɣaːla] | 'town' | ||
| Dinka | ɣo | [ɣo] | 'mir' | ||
| Niiderländisch | gaan |  [ɣaːn](info) |
'gange' | in de südliche Dialäkt | |
| Neugriechisch | γάλα | [ˈɣala] | 'Milch' | ||
| Gwich'in | videeghàn | [viteːɣân] | 'syni/ihri Bruscht' | ||
| Hindi | ग़रीब | [ɣəriːb] | 'arm' | ||
| Irisch-Gälisch | dhorn | [ɣoːɾˠn̪ˠ] | 'Fuuscht' | ||
| Navajo | ’aghá | [ʔaɣa] | 'beschts' | ||
| Okzitanisch | Gaskonisch | digoc | [diˈɣuk] | 'het gsait (3. per. sing.)' | |
| Persisch | کاغذ | [kɒɣæz] | 'Papier' | ||
| Portugiesisch | europäisch[3] | agora | [əˈɣorə] | 'jetz' | Allophon vo /g/[4] |
| mangi brasilianische Dialäkt[5] | carro | [ˈkaɣu] | 'Auto' | r-artige Konsonant | |
| Sardisch | Nuorese dialect | súghere | [ˈsuɣɛrɛ] | 'suuge' | |
| Swahili | ghali | [ɣali] | 'tüür' | ||
| Tadschikisch | ғафс | [ɣafs] | 'dick' | ||
| Türkisch | ağaç | [aɣatʃ] | 'Baum' | in mangi Dialäkt; nöcher amene velare Approximant ɰ | |
| Tutchone | nördlich | ihghú | [ihɣǔ] | 'Zaan' | |
| südlich | ghra | [ɣra] | 'Büsi' | ||
| Urdu | غریب | [ɣəriːb] | 'arm' | ||
| Vietnamesisch | ghê | [ɣe] | 'furchbar' | ||
Fuessnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Fleischer, Jürg un Schmid, Stephan. (2006). Illustrations of the IPA: Zurich German. Journal of the International Phonetic Association, 36/2
- ↑ Wheeler, Max W (2005), The Phonology Of Catalan, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0199258147
- ↑ Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
- ↑ Mateus, Maria Helena; d'Andrade, Ernesto (2000), The Phonology of Portuguese, Oxford University Press, ISBN 0-19-823581-X
- ↑ Barbosa, Plínio A. (2004), "Brazilian Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 34 (2): 227–232
| Konsonante | Lueg au: IPA, Vokale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||