Gärste
| Gärste | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Gärste (Hordeum vulgare) | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Wüsseschaftlige Name | ||||||||||||
| Hordeum vulgare | ||||||||||||
| L. |
D Gärste (Hordeum vulgare L.; alemannischi Näme) isch e Pflanzenart und ghört zur Gattig Hordeum vo dr Familie vo de Süessgreeser (Poaceae). Si isch äini vo de wichdigste Gedräid-Arte.
Beschriibig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Gärste isch en äijöörigs Gras, wo bis zun ere Hööchi vo 0,7 bis 1,2 m cha waggse. D Pflanze isch glatt und ooni Hoor. Dr Halm isch ufrächt. D Laubbletter sin wäggselständig und zwäiziilig (distich) aagordnet, äifach mit parallele Närve. S äigetlige Blatt isch flach, 9 bis 25 cm lang und 0,6 bis 2 cm bräit. E morfologischs Merkmol sin die bäide lange Blattöörli ooni Wimpere vo dr Blattschäide, wo ganz um e Halm umegoot. S Blatthütli (Ligula) isch schmal mit chliine Zeenli und 1 bis 2 mm lang.
Dr Blüetestand vo de Ääri het e flexible Rhachis, wo nit verbricht, was bi andere Hordeum-Arte andersch isch. D Äärli stöön in Räije, häi käini Stiil, sin alli gliich und fertil. D Äärli häi mäistens nume äi Blüete, sälte zwäi. Dr Hüllispelz isch lenglig und schmaal. D Granne sin 8 bis 15 cm lang.
Dr Fruchtstand bestoot us Ääri mit lange Granne und lampt aabe, wenn er rif isch. Botanisch aagluegt si d Chörner Karyopse, also äisamigi Schliessfrücht.
D Gärste wird iidäilt in Arte mit Ääri in zwäi Ziile und sonigi mit mee as zwäi Ziile. Die zwäiziilige Forme entwickle bro Aasatzstell nume äi Chorn, und das isch voll und chreftig. Bi de meerziilige Forme het s drei Chörner bro Aasatzstell, wo sich schwecher entwickle. Zwäiziiligi Gärstesorte si vor allem Summergärste und wärde mäistens as Braugärste bim Biermache brucht (Malz). Vier- und säggsziiligi Gärstesorte si vor allem Wintergärstesorte, wo im Herbst gsääit wärde und e Vernalisation bruuche zum Schiesse. D Füechtikäit vom Winter bringt hööcheri Erdrääg und mee Näärstoff und macht d Wintergärste günstig für zum Verfüetere.
-
S äigetlige Blatt mit Öörli
-
Ääriblüete
-
E Gärstefäld im Mai
-
Gärstenääri
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Elisabeth Schiemann: Weizen, Roggen, Gerste. Systematik, Geschichte und Verwendung. Gustav Fischer, Jena 1948.
- information.medien.agrar e. V. (Hrsg.): Pflanzen in der Landwirtschaft. 2004, PDF-Datei.
- Wilfried Seibel (Hrsg.): Warenkunde Getreide – Inhaltsstoffe, Analytik, Reinigung, Trocknung, Lagerung, Vermarktung, Verarbeitung. Agrimedia, Bergen/Dumme 2005, ISBN 3-86037-257-2.