Robert Boyle
Robert Boyle (25 Januarie 1627 – 31 Desember 1691) was 'n eksperimentele chemikus, filosoof wie se bydrae tot die veld van chemie aansienlik is in terme van sy eksperimentele werk. Verreweg die belangrikste nagevolg van sy studies is 'n chemiese wet wat as Boyle se Wet bekend staan en die optrede van 'n gas wat onder druk verkeer, beskryf. Boyle se Wet stel dit dat, mits die temperatuur dieselfde bly, die druk van 'n ideale gas in 'n omgekeerde verhouding staan tot die volume van die gas. Die vergelyking is dus: PV = c (waar “c” 'n konstante versimboliseer). Dit kan ook aangedui word as P1xV1=P2xV2.
| Robert Boyle | |
| |
| Gebore | 25 Januarie 1627 Lismore, County Waterford, Ierland |
|---|---|
| Oorlede | 31 Desember 1691 (op 64) Londen, Engeland |
| Nasionaliteit | Ierland, later Engeland |
| Vakgebied | fisika, chemie |
| Bekend vir | Boyle se wet, stigter van die moderne chemie |
| Beïnvloed deur | Galileo Galilei, Otto von Guericke, Francis Bacon, Samuel Hartlib |
| Invloed op | Isaac Newton; word beskou as stigter van die moderne chemie |
| Toekennings | Fellow of the Royal Society |
Die ideale-gas-vergelyking (een van die fundamentele hoekstene in die studie van die eienskappe van gasse) word afgelei van Boyle se Wet (tesame met Charles se Wet en Avogadro se Hipotese).
Boyle het met die fisikus Robert Hooke meegewerk om die voorganger van die moderne lugpomp te ontwerp. Deur met lug te eksperimenteer, het Boyle onopsetlik die grondslag gelê vir die moderne verstandhouding van materie. Al is dit aanvanklik as belaglik afgemaak, het Boyle die idee wat tans algemeen aanvaar word – dat die ruimtes tussen die atome van vaste en vloeistowwe baie kleiner is as dié tussen die atome van gasse – verteoretiseer.
Boyle was die eerste chemikus om ons bewus te maak van indikators wat van kleur verander na gelang van die graad van suurheid van die vloeistof.
Die bydrae wat Boyle tot die wetenskap gemaak het, lê in sy posisie as voorvader van chemiese eksperimentering. Hy word as die eerste werklike eksperimentele chemikus beskou, wat omvattende notas van sy werk gemaak en dit gepubliseer het – 'n voorbeeld wat vandag deur alle professionele chemici nagevolg word.
Lewensgeskiedenis
wysigRobert Boyle is op 25 Januarie 1627 in Lismore Castle in Ierland gebore. Sy ouers was uitstekende voorbeelde van die aristokrasie, met sy vader (Sir Richard Boyle) wat die eerste graaf van Cork en die lord hoofpenningmeester was – een van die land se rykste mans. Sy moeder, lady Boyle, was van 'n gepaste aristokratiese familie afkomstig.
Robert was die jongste van veertien kinders, en het sy vroegste onderrig tuis by private onderwysers ontvang, en later by Eton College voordat sy vader besluit het om hom Genève toe te stuur vir verdere opvoeding. Hy het redelik wyd deur Europa gereis en daartydens 'n lewensveranderende godsdienstige epifanie ervaar wat die rigting van sy werk vir die res van sy lewe sou beïnvloed. Sommige sou argumenteer dat hy sy godsdienstige oortuigings te ver gevoer het – en toegelaat het dat dit sy lewe domineer, beide sy filosofie en sy werk.
Vandat hy in 1644 na die Verenigde Koninkryk teruggekeer het, het Boyle sy skrywersloopbaan aangepak, en 'n volume van nie-wetenskaplike boeke en artikels – meestal met morele, vrome en dogmatiese ondertone – voortgebring. Dit was eers vyf jaar later dat Boyle skielik in die chemie begin belangstel het, en getrou sy aandag op wetenskaplike navorsing en skryfwerk begin rig het. Oor die volgende twee dekades het Boyle van sy mees beroemde werke voortgebring, soos “Of the Atomicall Philosophy” (1652) en “Sceptical Chymist” (1661), waarin die metodes en filosofieë van sy kontemporêre “chymists” gekritiseer word. Hierdie tema is dwarsdeur Boyle se loopbaan herhaal, terwyl hy gestreef het om die ‘toordery’ en kullery uit 'n baie edele wetenskaplike veld te verwyder. Hierdie spesifieke werk het ook Boyle se teorie dat bruto materie uit deeltjietrosse saamgestel is, asook sy hipotese dat chemiese veranderings toe te skryf is aan die fisiese herrangskikking van hierdie trosse, uitgestippel. Bykomend hiertoe het hierdie boek die gewilde konsep van ‘elemente’ (naamlik aarde, vuur, lug en water) met die aanvaarde moderne definisie vervang.
Ander werke wat Boyle se naam in die annale van die ontwikkeling van chemie as 'n wetenskap verewig het, het New Experiments Physico-Mechanical, Touching the Spring of Air and its Effects (1660), Certain Physiological Essays (1661), Some Considerations touching the Usefulness of Experimental Natural Philosophy (1663), Experiments and Considerations touching Colours (1664), New Experiments and Observations touching Cold (1665), Hydrostatical Paradoxes (1666) en The Origin of Forms and Qualities (1666) ingesluit.
Boyle het op 31 Desember 1691 gesterf en is begrawe in die Kerk van St Martin-in-the-Fields. Hierdie kerk is later vernietig, en alle rekords van waarheen Boyle se oorskot verwyder is, het daarmee vir ewig verlore gegaan.
Trivia
wysigHy was ook 'n stigterslid van die Royal Society.