Tomsk

Vir ’n artikel oor die oblast met dieselfde naam, sien Tomsk-oblast. Moenie verwar word met Omsk nie.

Tomsk Томск
Stad
Vlag Wapen
Ligging van die Tomsk-oblast in Rusland
Tomsk Ligging van Tomsk in die Tomsk-oblast
Koördinate: 56°30′0″N 84°58′0″O / 56.50000°N 84.96667°O / 56.50000; 84.96667
Land	Rusland
Ekonomiese streek	Wes-Siberië
Federale distrik	Siberies
Oblast	Tomsk
Stigting	1604
Stadstatus	1782
Regering
• Burgemeester	Iwan Kljajn (Verenigde Rusland)
Oppervlak
• Totaal	297,2 km2 (114,7 vk. myl)
Hoogte	110 m (361 ft)
Bevolking
• Totaal	524 669
• Digtheid	1 781/km2 (4 612,8/vk. myl)
Tydsone	UTC+07:00 (KRAT)
Poskode	634xxx
Skakelkodes	(+7) 3822
Webwerf	admin.tomsk.ru

Tomsk (Russies: Томск, [tomsk]) is die hoofstad van die Russiese oblast Tomsk. Met 'n bevolking van 524 669 volgens die 2010-sensus is dit ook die grootste stad van die oblast. Tomsk is een van die oudste stede in Siberië en is in 1604 gestig.

Tomsk is sowat 3 500 km oos van Moskou en 60 km van die Tomrivier se monding in die Ob geleë. Die stad is in 1604 op beveel van tsaar Boris Godoenof as vesting vir Kosakke teen aanvallende Kirgisiërs gestig en het in 1782 stadstatus ontvang. Met die bou van die Siberiese roete het die stad 'n sterk ekonomiese groei ervaar en 'n belangrike handelsentrum vir Siberië geword. In 1804 het Tomsk die hoofstad van die gelyknamige goewerment binne die Russiese Keiserryk geword, wat oor groot dele van Wes-Siberië gestrek het. Omtrent 1840 het die ontdekking van goud 'n sterk bevolkingsgroei aan Tomsk besorg. In 1880 is die eerste Siberiese universiteit en 1896 die Tegniese Instituut gestig, waardeur Tomsk die "Siberiese Athene" geword het.

Met die bou van die Transsiberiese Spoorlyn het Tomsk egter aan belangrikheid verloor, omdat die spoorlyn sowat 250 km verder suid die Obrivier kruis. Uit hierdie destyds onbeduidende plek sou later die metropool Nowosibirsk ontwikkel. Nowosibirsk het Tomsk aansluitend aan belangrikheid oorvleuel en na die Oktoberrewolusie die hoofstad van die Nowosibirsk-oblast geword, en Tomsk 'n stad binne hierdie oblast. Tydens die Tweede Wêreldoorlog het sowat 30 fabrieke na Tomsk vertrek, wat aan die stad nuwe belangrikheid gegee het. Aansluitend is in 1944 die Tomsk-oblast gestig, met Tomsk as hoofstad. Tydens die Koue Oorlog was Tomsk 'n geslote stad en toegang vir buitelanders verbode. In 1970 het Tomsk die titel as historiese stad ontvang en tydens die Perestroika is buitelanders weer toegelaat. In 2004 wou die stad sy 400ste verjaarsdag vier, maar die geleentheid is deur die Beslanskool-gyselaardrama oorskadu en uiteindelik gekanselleer.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tomsk.
• (en) Toerisme-inligting oor Tomsk op Wikivoyage
• (ru) Amptelike webwerf
• (en) "Tomsk". Encyclopædia Britannica. Besoek op 24 Februarie 2023.