Militêr

'n Militêr, ook gesamentlik bekend as gewapende magte, is 'n swaar gewapende, hoogs georganiseerde mag wat hoofsaaklik bedoel is vir oorlogvoering. Dit word tipies gemagtig en onderhou deur 'n soewereine staat, met sy lede identifiseerbaar deur hul onderskeie militêre uniform. Dit kan bestaan uit een of meer militêre afdelings soos 'n landmag, vloot, lugmag, ruimtemag, seesoldate, of kuswag. Die hooftaak van die militêr word gewoonlik gedefinieer as verdediging van die staat en sy belange teen eksterne gewapende bedreigings.

Die eerste aangetekende gebruik van die woord militêr in Engels, gespel militarie, was in 1582.^[1] Dit kom van die Latynse militaris (van Latynse miles, wat "soldaat" beteken) deur Frans, maar is van onsekere etimologie, een voorstel is afgelei van *mil-it- – gaan in 'n liggaam of massa.^[2]

As 'n selfstandige naamwoord verwys die militêre gewoonlik na 'n land se gewapende magte, of soms, meer spesifiek, na die senior offisiere wat hulle aanvoer.^[3][4] Oor die algemeen verwys dit na die fisieke gewapende magte, hul personeel, toerusting en die fisiese area wat hulle bestrek.

As 'n byvoeglike naamwoord het militêre oorspronklik slegs na soldate verwys, maar dit het gou uitgebrei om op landmagte in die algemeen van toepassing te wees, en enigiets wat met hul beroep te doen het.^[5] Die name van beide die Royal Military Academy (1741) en United States Military Academy (1802) weerspieël dit. Ongeveer in die tyd van die Napoleontiese Oorloë het 'militêr' egter begin gebruik word met verwysing na gewapende magte as 'n geheel, soos 'militêre diens', 'militêre intelligensie' en 'militêre geskiedenis'. As sodanig dui dit nou op enige aktiwiteit wat deur gewapende magspersoneel uitgevoer word.^[6]

Militêre geskiedenis word dikwels beskou as die geskiedenis van alle konflikte, nie net die geskiedenis van die staatsmagte nie. Dit verskil ietwat van die geskiedenis van oorlog, met militêre geskiedenis wat fokus op die mense en instellings van oorlogmaak, terwyl die geskiedenis van oorlog fokus op die evolusie van oorlog self in die aangesig van veranderende tegnologie, regerings en geografie.

Militêre geskiedenis het 'n aantal fasette. Een hooffaset is om uit vorige prestasies en foute te leer, om sodoende meer effektief oorlog in die toekoms te voer. Nog een is om 'n gevoel van militêre tradisie te vorm, wat gebruik word om samehangende militêre magte te skep. Nog 'n ander kan wees om te leer om oorloë meer effektief te voorkom. Menslike kennis oor die militêre is grootliks gebaseer op beide opgetekende en mondelinge geskiedenis van militêre konflikte (oorlog), hul deelnemende leërs en vloote en, meer onlangs, lugmagte.^[7]

Ten spyte van die toenemende belangrikheid van militêre tegnologie, hang militêre aktiwiteit bowenal van mense af. Die Britse Leër het byvoorbeeld in 2000 verklaar: "Die mens is steeds die eerste oorlogswapen."^[8]

Die militêre organisasie word gekenmerk deur 'n streng bevelshiërargie verbind aan militêre rang, met range wat normaalweg gegroepeer word (in dalende volgorde van gesag) as offisiere (bv. kolonel), onderoffisiere (bv. sersant), en personeel op die laagste rang (bv. skutter). Terwyl senior offisiere strategiese besluite neem, vervul ondergeskikte militêre personeel (soldate, matrose, mariniers of vlieëniers) dit. Alhoewel rangtitels volgens militêre tak en land verskil, is die ranghiërargie algemeen vir alle staatsgewapende magte wêreldwyd.

Benewens hul rang, beklee personeel een van vele optrederolle, wat dikwels gegroepeer word volgens die aard van die rol se militêre take op gevegsoperasies: gevegsrolle (bv. infanterie), gevegsondersteuningsrolle (bv. gevegsingenieurs) en gevegsdiens ondersteuningsrolle (bv. logistieke ondersteuning).

In die verlede het die gewapende magte van sommige Kommunistiese state, soos die Sowjetunie, die Volksrepubliek China en Albanië, gepoog om militêre range af te skaf, maar dit is later weer ingestel weens operasionele probleme met betrekking tot bevel en beheer.