Pous Alexander III

Pous Alexander III
Geboortenaam	Orlando Bandinelli
Pontifikaat begin	7 September 1159
Pontifikaat eindig	30 Augustus 1181
Voorganger	Adrianus IV
Opvolger	Lucius III
Gebore	± 1105 Sienna, Italië
Sterf	30 Augustus 1181 Civita Castellana, Italië
Ander pouse genaamd Alexander

Alexander III was die 170ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk.

Pous Alexander III^[1] is gebore as Orlando Bandinelli (ook Rolando Bandinelli) ongeveer in 1105 in Sienna, Italië. Voor sy verkiesing was hy 'n bekende juris in Bologna. In Oktober 1150 word hy kardinaal-deken van Ste. Cosma en Damiano en later kardinaal-priester van St. Markus. In 1153 word hy kanselier en raadgewer van Pous Adrianus IV. As pouslike legaat verset hy hom op die Ryksdag van Besançon teen die rykskanselier Rainald van Dassel. As kanselier onderhandel hy die verdrag van Benevento wat orde en vrede in Suid-Italië herstel het. Op 7 September 1159 volg hy Pous Adrianus IV op en regeer tot sy dood op 30 Augustus 1181. Hy word opgevolg deur Pous Lucius III. Die naam ‘Alexander’ beteken 'kryger'.

Pous Alexander III^[2] was gewikkel in 'n groot stryd met keiser Frederik I Barbarossa wat die kerklike politiek van sy voorgangers probeer voortsit. Die keiser steun die Ghibellynse teenpouse Victor IV, Paschalis III en Callixtus III.

Op 12 Maart 1178 keer Alexander terug na Rome wat hy reeds twee keer moes verlaat. Die eerste keer was in 1162 toe hy verban is na Campagne deur Oddone Frangipane nadat hy korstondig in hegtenis geneem is. Hy keer terug op 23 November 1165 maar moes weer vlug in 1167. Tydens sy eerste afwesigheid was hy vernaamlik in Frankryk en gedurende sy tweede vlug in Gaeta, Benevento, Anagni en Venesië. Die pous kry die steun van die meeste Europese vorste en die Lombardiese stedebond. Die stedebond vernoem hulle vesting Alessandria na hom. Alexander was 'n meesterlike maar versigtig politikus.

In 1174 verklaar hy Thomas Becket heilig (wat in 1170 in opdrag van koning Hendrik II vermoor is). Hy steun ook die Cisterciënser-kloosterorde en verklaar hulle stigter Bernard van Clairvaux in 1175 heilig. In 1179 moet hy Rome weer verlaat weens die bedreiging van Teenpous Innocentius III.

In 1160 weier Pous Alexander III om voor die sinode van Pavia wat deur keiser Frederik I Barbarossa byeen geroep is, te verskyn. Op 11 Februarie 1160 bevestig die sinode die verkiesing van Teenpous Victor IV (Octavianus) en op 13 Februarie 1160 verklaar die sinode Alexander tot ketter en kerkskeurder. As antwoord ekskommunikeer die pous daarop op 24 Maart 1160 beide die keiser en die teenpous. In Oktober 1160 word Alexander deur Engeland, Frankryk, Ierland, Noorweë en Spanje erken as die wettige pous tydens die sinode van Toulouse. Nadat die keiser verslaan is by die slag van Legnano (29 Mei 1176) erken hy Alexander as die wettige pous na die vrede van Venesië op 1 Augustus 1177.

Pous Alexander III was die eerste pous waarvan dit bekend is dat hy aandag gegee het aan die sending in gebiede oos van die Baltiese See. In 1165 het 'n vriend van die pous Aartsbiskop Eskil van Lund, 'n Benediktynse monnik Fulco as biskop van Estland aangestel. In 1171 tree die pous in die bres vir die kerk in Finland, waar die Finne priesters getreiter het en slegs in God belanggestel het ten tye van oorlog.^[3]

In Maart 1179, het Alexander die derde Lateraanse konsilie gehou. Die Rooms-Katolieke Kerk beskou dit as die elfde ekumeniese konsilie. Die konsilie het bepaal dat pouse voortaan verkies moet word met 'n twee derde meerderheid van die kardinale. Die reël het onveranderd gebly tot 1996 toe besluit is dat na die dertigste onbesliste stemming, 'n gewone meerderheid genoeg is.

Behalwe dat Alexander vir keiser Frederik I Barbarossa ore aangesit het, het hy ook koning Hendrik II van Engeland verneder oor die moord op Thomas Becket. In 1172 het hy egter Hendrik bevestig as heerser van Ierland. Hy bevestig ook koning Alfonso I as koning van Portugal en het die beskerming van koning Lodewyk VII geniet terwyl hy vir die teenpous gevlug het. Op 29 September 1179 het die adellikes van Rome Teenpous Innocentius III verkies, maar Alexander het dit reggekry om Innocentius te laat afset in Januarie 1180. In 1181 het Alexander vir Willem I van Skotland geëkskommunikeer en die land onder 'n interdik gepaas.

• Baldwin, M. W. Alexander III and the twelfth century. Glen Rock (N.J.) 1968.
• Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0-300-09165-6.
• Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0-500-01798-0.

Die Engelse Wikisource bevat bronmateriaal oor hierdie onderwerp onder die titel:

Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Alexander III

• CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)

• CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)

• BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
• PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)

• GM Inskrywing in die Genealogie van die Middeleeue (Duits)

Wikimedia Commons bevat media in verband met Alexander III.

Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.