Huis van Windsor

Huis van Windsor
Land	Verenigde Koninkryk
Statebondslande	Antigua en Barbuda Australië Bahamas Belize Grenada Jamaika Kanada Nieu-Seeland Papoea-Nieu-Guinee St. Kitts en Nevis St. Lucia St. Vincent en die Grenadine Salomonseilande Tuvalu
Stam af van	Huis van Sakse-Koburg en Gotha, ’n tak van die Huis van Hannover
Stigter	George V
Gestig	1917
Huidige hoof	Charles III

Die Huis van Windsor is die huidige koningshuis van die Verenigde Koninkryk en 'n aantal van die ander Statebondslande. Dit is in 1917 deur George V gestig en is een van die min dinastieë wat tegelykertyd oor al die kontinente van die wêreld geheers het. Die huidige hoof is Charles III.

Koningin Victoria was getroud met prins Albert van Sakse-Koburg en Gotha, seun van hertog Ernst I van die klein Duitse Hertogdom van Sakse-Koburg en Gotha. Haar afstammelinge het die naam van hul vader gehad, tot die naam verander is na die Huis van Windsor. Haar seun Edward VII en sy seun George V het regeer as lede van hierdie huis.

Anti-Duitse gevoelens onder die Britte tydens die Eerste Wêreldoorlog het George V egter gedwing om afstand te doen van alle Duitse titels en om Duitsklinkende name na Engelsklinkende variasies te verander. Op 17 Julie 1917 het George ’n proklamasie uitgereik waarvolgens hy en al sy afstammelinge aan vaderskant lede van die "Huis van Windsor" sou wees met die van "Windsor" as hulle nie ’n titel gehad het nie. Die naam is al lank met die koningshuis verbind deur die dorp Windsor en die Windsor-kasteel. Op dieselfde dag het prins Louis van Battenberg die van Mountbatten (’n letterlike vertaling na Engels) aangeneem. Prins Louis is prins Philip se oupa aan moederskant.

Toe hy hoor die Britse koningshuis het sy naam na Windsor verander, het Wilhelm II, keiser van Duitsland en ’n neef van George V, grappenderwys gesê hy wil na Shakespeare se toneelstuk The Merry Wives of Saxe-Coburg-Gotha gaan kyk.

Toe koningin Elizabeth met prins Philip van Griekeland en Denemarke trou, sou die standaardpraktyk gewees het om sy van aan te neem. Prins Philip het egter nie ’n van gehad nie en was van die Huis van Sleeswyk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, ’n tak van die Huis van Oldenburg. Hy wou egter nie die probleme van drie dekades vroeër herhaal nie en het afstand gedoen van sy titels. Hy het toe die van Mountbatten, wat sy oupa in 1917 geskep het, aangeneem.

Op 9 April 1952 het koningin Elizabeth amptelik verklaar dat sy en haar kinders die naam "Huis van Windsor" sal hê en dat haar afstammelinge wat trou en hul kinders die van "Windsor" sal hê.^[1] Op 8 Februarie 1960 het sy bevestig dat sy en haar kinders steeds bekend sal wees onder die naam "Huis van Windsor", nes enige afstammelinge aan vaderskant met die aanspreekvorm "Sy/Haar Koninklike Hoogheid" en die titels "prins" en "prinses".^[1] Afstammelinge aan vaderskant wat nie dié aanspreekvorm of titel het nie, sou die van "Mountbatten-Windsor" hê.^[1]

Toe die Huis van Windsor gestig is, het sy hoof regeer oor ’n verenigde Britse Ryk. Ná die Eerste Wêreldoorlog het geo-politieke verskuiwings egter plaasgevind wat daartoe gelei het dat dominiums en kolonies binne die ryk onafhanklik geword het. Van toe af het die Huis van Windsor die koningshuis van verskeie lande geword. Van dié lande het onafhanklik geword – met hul eie monarge of as republieke. Sedert 1949 is die hoof van die Huis van Windsor ook die hoof van die Statebond, wat bestaan uit die meeste (maar nie alle nie) dele van die Britse Ryk en sommige state wat nie deel van die ryk was nie.

In die tabel hieronder word die lande onderskei tussen liggroen (ryke van die Huis van Windsor as dominiums), medium-groen (huidige ryke van die Huis van Windsor) en donkergroen (voormalige ryke van die Huis van Windsor).

			1920					1925					1930					1935					1940					1945					1950					1955					1960					1965					1970					1975					1980					1985					1990					1995					2000					2005					2010					2015					2020
Antigua en Barbuda
Australië
Bahamas
Barbados
Belize
Fidji
Gambië
Ghana
Grenada
Guyana
Brits-Indië
Indië
Ierste Vrystaat
Jamaika
Kanada
Kenia
Malawi
Malta
Mauritius
Nieu-Seeland
Newfoundland
Nigerië
Pakistan
Papoea-Nieu-Guinee
Salomonseilande
St. Kitts en Nevis
St. Lucia
St. Vincent en die Grenadine
Sierra Leone
Sri Lanka
Suid-Afrika
Tanganjika
Trinidad en Tobago
Tuvalu
Uganda
Verenigde Koninkryk
			1920					1925					1930					1935					1940					1945					1950					1955					1960					1965					1970					1975					1980					1985					1990					1995					2000					2005					2010					2015					2020

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikels en:House of Windsor

• Longford, Elizabeth Harman (Gravin van Longford). The Royal House of Windsor. Hersiene uitg. Crown, 1984.
• Roberts, Andrew. The House of Windsor. University of California Press, 2000.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Huis van Windsor.

• Royal Family Name Familienaam, royal.gov.uk
• House of Windsor Huis van Windsor, royal.gov.uk