Hippodroom van Konstantinopel

Die Hippodroom van Konstantinopel (Turks: Sultanahmet Meydanı, At Meydanı) was ’n arena wat die sport- en sosiale middelpunt was van Konstantinopel, die hoofstad van die Bisantynse Ryk. Vandag is dit ’n plein met die naam Sultanahmet Meydanı (Sultan Ahmet-plein) in die Turkse stad Istanboel, met net ’n paar dele van die oorspronklike struktuur oor. Dit word soms Atmeydanı ("Perdeplein") in Turks genoem.

Die woord "hippodroom" kom van die Griekse hippos ('ιππος, "perd") en dromos (δρομος, pad). Perde- en strydwarenne was gewilde tydverdrywe in die antieke tyd en hippodrome was algemeen in die Griekse stede van die Hellenistiese, die Romeinse en die Bisantynse tydperk.

Hoewel die Hippodroom gewoonlik verbind word met Konstantinopel se dae van glorie, is dit al gebou toe die stad nog Bisantium genoem is en dit minder belangrik was. In 203 het keiser Septimus Severus die stad herbou en die Hippodroom, ’n arena vir strydwarenne en ander vermaakplekke laat bou.

Konstantyn die Grote het die stad later, nadat dit tot Konstantinopel herdoop is, vergoot en die Hippodroom laat restoureer. Dit was toe sowat 450 m lank en 130 m breed. Dit kon 100 000 toeskouers hou.

Die renbaan was in ’n U-vorm en die keiserslosie was aan die oostelike punt. Die losie kon regstreeks van die Groot Paleis bereik word deur ’n gang wat net die keiser en sy familie kon gebruik. Die ander losies, wat vier standbeelde bo-op gehad het van perde wat met koper oorgeblaas was, was aan die noordelike punt geleë. Die draai van die U-vormige struktuur was in die suide. ’n Deel daarvan bestaan vandag steeds. Die vier perde, wat nou die Perde van Sint Markus genoem word, is tydens die Vierde Kruistog in 1204 gesteel en op die fasade van die Sint Markus-basilika in Venesië aangebring. Om die baan was nog standbeelde van beroemde perde en strydwadrywers, maar niks daarvan is oor nie. Die Hippodroom was vol standbeelde van gode, keisers en helde soos ’n Herakles deur Lysippos, Romulus en Remus met hul wolf en die Slangesuil van die Driepoot van Plataia.^[1] In sy boek De Ceremoniis (boek II,15, 589) beskryf keiser Konstantyn VII die versierings van die Hippodroom tydens ’n besoek van ’n groep Arabiere – hy noem die pers behangsels en seldsame muurtapyte.^[2]

Tydens die hele Bisantynse tydperk was die Hippodroom die middelpunt van die stad se sosiale lewe. Die strydwarenne was nie net sportbyeenkomste nie, maar ook van die seldsame geleenthede waar die keisers en sy onderdane in een plek kon byeenkom. Politieke besprekings is ook dikwels daar gehou.

Konstantinopel het nooit regtig herstel ná die verwoesting tydens die Vierde Kruistog nie en al het die Bisantynse Ryk tot in 1453 bly voortbestaan, het die Hippodroom begin verval. Die Ottomaanse Turke wat die stad in 1453 verower het, was nie geïnteresseerd in renne nie en die Hippodroom is geleidelik vergeet, hoewel daar nooit op die terrein gebou is nie.

Hoewel die geboue nie meer bestaan nie, vul die Sultanahmet-plein vandag grootliks die grondplan en dimensies van die Hippodroom.

Om die beeld van sy nuwe hoofstad te verbeter het Konstantyn, en later sy opvolgers, veral Theodosius die Grote, kunswerke van oor die hele ryk daarheen gebring. Van die monumente is in die middel van die Hippodroom, die Spina, aangebring soos die Driepoot van Plataia, nou bekend as die Slangesuil, wat gemaak is om die oorwinning van die Grieke oor die Perse tydens die Persiese Oorloë van die 5de eeu v.C. te vier. Bo-op was ’n goue bak wat deur drie slangkoppe opgehou is. Die bak is tydens die Vierde Kruistog gesteel of vernietig en die slangkoppe is so laat as die einde van die 17de eeu vernietig, aangesien Ottomaanse miniatuur-skilderye wys dat dit nog in die vroeë eeue van die Ottomaanse Ryk ongeskonde was.^[3] Die Slangesuil is al wat van die Driepoot (’n altaar) oor is.

Nog ’n keiser wat die Hippodroom versier het, was Theodosius die Grote, wat in 390^[4] ’n obelisk van Egipte gebring en dit binne-in die renbaan opgerig het. Dit was van pienk graniet en is oorspronklik omstreeks 1490 v.C. by die Temel van Karnak in Luxor opgerig tydens die bewind van Toetmoses III. Theodosius het die obelisk in drie dele laat verdeel en na Konstantinopel gebring. Net die boonste deel is oor en dit staan vandag op ’n marmervoetstuk op die plek waar Theodosius dit geplaas het. Dit is byna 3 500 jaar oud en steeds in ’n verstommend goeie kondisie.

In die 10de eeu het keiser Konstantyn VII nog ’n obelisk aan die ander punt van die Hippodroom laat bou. Dit is tydens die Vierde Kruistog vernietig. Die klipkern daarvan is vandag nog oor en is bekend as die Konstantyn-obelisk.

Sewe standbeelde is in die Spina van die Hippodroom opgerig ter ere van Porphyrios, ’n legendariese strydwadrywer van sy tyd. Niks daarvan is oor nie, behalwe die basis van twee van hulle, wat in die Istanboelse Argeologiese Museum bewaar word.

Die gebied is vandag bekend as Sultan Ahmet-plein en word goed bewaar deur die Turkse owerhede. Die baan word aangedui met plaveisel, maar die werklike baan lê sowat 2 m onder die huidige oppervlak. Die oorblywende monumente van die Spina, die twee obeliske en die Slangesuil, staan steeds daar.

Die Duitse Fontein, ’n agthoekige fontein in ’n neo-Bisantynse styl wat in 1900 deur die Duitse regering laat bou is om die besoek van die Duitse keiser Wilhelm II aan Istanboel in 1898 te herdenk, staan by die noordelike ingang van die Hippodroom-gebied, reg voor die Blou Moskee.

Die Hippodroom is in 1950 en 1951 opgegrawe.^[5] ’n Deel van die substrukture van die draai het in die 1980's meer sigbaar geword nadat huise in die gebied gesloop is. In 1993 is ’n gebied voor die Blou Moskee platgestoot sodat ’n gebou opgerig kon word en toe is verskeie rye sitplekke en ’n paar suile van die Hippodroom ontdek. Dit is verwyder en kan nou in museums gesien word. Dit is moontlik dat nog ’n deel van die Hippodroom onder Sultanahmet lê.

• Foto's
• Byzantium 1200 | Hippodroom
• Emporis – Hippodroom van Konstantinopel
• Kaart van die Hippodroom

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Hippodroom van Konstantinopel.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia

41°00′23″N 28°58′33″O / 41.00639°N 28.97583°O / 41.00639; 28.97583