Kioto

Kioto 京都市 Kyōto-shi
Stad
Stad Kioto
Vlag Stadsimbool
Ligging van Kioto in die Kioto-prefektuur
Kioto Ligging van Kioto in Japan (in rooi)
Koördinate: 35°1′N 135°46′O / 35.017°N 135.767°O / 35.017; 135.767
Land	Japan
Gebied	Kansai
Prefektuur	Kioto Prefektuur
Regering
• Burgemeester	Daisaku Kadokawa
Oppervlak
• Totaal	827,90 km2 (319,65 vk. myl)
Bevolking
• Totaal	1 464 990
• Digtheid	1 779/km2 (4 610/vk. myl)
Poskode	604-8571
Skakelkodes	075
Boom	Treurwilg
Webwerf	Amptelike webwerf

Kioto (京都市, Kyōto-shi^?) luister (hulp·inligting) is 'n stad in die sentrale deel van Honsjoe, Japan en het 'n bevolking van byna 1,5 miljoen. Die stad was voorheen die land se keiserlike hoofstad en is tans die hoofstad van die Kioto Prefektuur. Dit vorm 'n belangrike deel van die Osaka-Kobe-Kioto-metropolitaanse gebied. 14 tempel en Sjinto-heiligdomme is saam met drie andere in die omliggende stede Uji en Ōtsu in 1994 deur UNESCO as wêrelderfenisgebied gelys.

Geleë in die Kansai-streek op die eiland Honsjoe, vorm Kioto 'n deel van die Keihanshin-metropolitaanse gebied saam met Osaka en Kobe. Vanaf 2020 het die stad 'n bevolking van 1,46 miljoen gehad. Die stad is die kulturele anker van 'n aansienlik groter metropolitaanse gebied bekend as Groter Kioto, 'n metropolitaanse statistiese gebied, die tuiste van 'n sensus-geskatte 3,8 miljoen mense.^[1]

Kioto is een van die oudste munisipaliteite in Japan, en is in 794 as die nuwe setel van Japan se keiserlike hof deur keiser Kanmu gekies. Die oorspronklike stad, genaamd Heian-kyō, is in ooreenstemming met tradisionele Chinese feng shui gerangskik volgens die model van die antieke Chinese hoofstad Chang'an/Luoyang. Die keisers van Japan het in die volgende elf eeue vanaf Kioto geregeer tot 1869. Dit was die toneel van verskeie sleutelgebeure van die Muromachi-tydperk, Sengoku-tydperk en die Boshin-oorlog, die Ōnin-oorlog, die Honnō-ji-insident, die Kinmon voorval en die Slag van Toba-Fushimi. Die hoofstad is ná die Meiji-herstel van Kioto na Tokio verskuif. Die moderne munisipaliteit van Kioto is gestig in 1889. Die stad is gespaar van grootskaalse vernietiging tydens die Tweede Wêreldoorlog en gevolglik het sy vooroorlogse kulturele erfenis meestal behoue gebly.

Kioto word beskou as die kulturele hoofstad van Japan en is 'n groot toeristebestemming. Dit is die tuiste van talle Boeddhistiese tempels, Shinto-heiligdomme, paleise en tuine, waarvan sommige gesamentlik deur UNESCO as 'n Wêrelderfenisgebied aangewys is. Prominente landmerke sluit in die Kyoto-keiserlike paleis, Kiyomizu-dera, Kinkaku-ji, Ginkaku-ji en Kioto-toring.

Die internasionaal bekende videospeletjiemaatskappy Nintendo is in Kioto gevestig. Kioto is ook 'n sentrum van hoër onderwys in die land, en sy instellings sluit die Kioto Universiteit in, die tweede oudste universiteit in Japan.

In Japannees is Kioto voorheen Kyō (京), Miyako (都), Kyō no Miyako (京の都), en Keishi (京師) genoem. In die 11de eeu is die stad amptelik "Kiōto" (京都, "hoofstad") genoem, van die Middel-Chinese kiang-tuo (vgl. Mandaryns jīngdū). Nadat die setel van die keiser na die stad Edo verskuif is en daardie stad herdoop is na " Tōkyō " (東京, wat "oostelike hoofstad" beteken), was Kioto kortliks bekend as "Saikyō", wat "westerse hoofstad" beteken). As die hoofstad van Japan van 794 tot 1868, word Kioto soms die duisendjarige hoofstad (千年の都) genoem.

Histories het buitelandse spellings vir die stad se naam Kioto en Miaco of Meaco ingesluit.^[2][3][4]

Gedurende die Edo-tydperk het die ekonomie van die stad gefloreer as een van drie groot stede in Japan, die ander was Osaka en Edo. Aan die einde van die tydperk het die Hamaguri-rebellie van 1864 28 000 huise in die stad afgebrand, wat die rebelle se ontevredenheid teenoor die Tokugawa Shogunaat getoon het.^[5]

Aan die begin van die Meiji-tydperk het die keiser se skuif van Kioto na Tokio in 1869 die ekonomie van Kioto verswak. Die moderne stad Kioto is op 1 April 1889 gevorm. Die bou van die Biwa-meerkanaal in 1890 was 'n maatreël wat getref is om die stad te laat herleef. Die bevolking van die stad het in 1932 een miljoen oorskry.

Daar was 'n mate van oorweging deur die Verenigde State om Kioto te teiken met 'n atoombom aan die einde van die Tweede Wêreldoorlog vanweë die moontlikheid dat die stad se belangrikheid groot genoeg was dat die verlies daarvan Japan sou kon oorreed om oor te gee. Op die ou einde, op aandrang van Henry L. Simson, sekretaris van oorlog in die Roosevelt- en Truman-administrasies, is die stad van die lys teikens verwyder en deur Nagasaki vervang. Die stad is ook grootliks van konvensionele bomaanvalle gespaar, hoewel kleinskaalse lugaanvalle wel tot ongevalle gelei het. Tydens die besetting was die Amerikaanse Sesde Leër en I Corps se hoofkwartier in Kioto gewees.

As gevolg hiervan is Kyoto een van die min Japannese stede wat nog 'n oorvloed van vooroorlogse geboue het, soos die tradisionele meenthuise bekend as machiya. Modernisering is egter voortdurend besig om tradisionele Kioto af te breek ten gunste van nuwer argitektuur, soos die Kiōto-stasiekompleks.^[6][7] Kioto het 'n stad geword wat deur regeringsverordening aangewys is op 1 September 1956. In 1997 het Kioto die konferensie aangebied wat gelei het tot die protokol oor kweekhuisgasvrystellings, die VN-raamwerkkonvensie oor klimaatsverandering

Kioto is geleë in 'n vallei, deel van die Yamashiro (of Kyoti)-kom, in die oostelike deel van die bergagtige streek bekend as die Tamba-hooglande. Die Yamashiro-kom word aan drie kante omring deur berge bekend as Higashiyama, Kitayama en Nishiyama, met 'n maksimum hoogte van ongeveer 1 000 meter bo seespieël. Hierdie binneposisionering lei tot warm somers en koue winters. Daar is drie riviere in die kom, die Uji-rivier in die suide, die Katsura-rivier in die weste en die Kamo-rivier in die ooste. Kioto stad beslaan 17,9% van die grond in die Kioto Prefektuur en het 'n totale oppervlakte van 827,9 vk kilometer.

Kioto is bo-op 'n groot natuurlike watertafel geleë wat die stad voorsien van genoeg varswaterputte. As gevolg van grootskaalse verstedeliking is die hoeveelheid reën wat in die tafel dreineer besig om te kwyn en putte regoor die gebied droog teen 'n toenemende tempo op.

Kioto bestaan uit elf wyke (ku):

• Fushimi-ku 伏見区
• Higashiyama-ku 東山区
• Kamigyo-ku 上京区
• Kita-ku 北区
• Minami-ku 南区
• Nakagyo-ku 中京区
• Nishikyo-ku 西京区
• Sakyo-ku 左京区
• Shimogyo-ku 下京区
• Ukyo-ku 右京区
• Yamashina-ku 山科区

Wikimedia Commons bevat media in verband met Kioto.

• (en) Toerisme-inligting oor Kioto op Wikivoyage
• (ja) Amptelike webwerf
• (en) "Kyoto". Encyclopædia Britannica. Besoek op 18 Junie 2023.
• (en) (fr) Amptelike Unesco-bladsy