Kyōto (thành phố)

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ.

Thành phố Kyōto 京都市
—  Đô thị quốc gia  —
Hiệu kỳ Biểu tượng
Vị trí của Thành phố Kyōto ở Phủ Kyōto
Thành phố Kyōto
Tọa độ: 35°1′B 135°46′Đ / 35,017°B 135,767°Đ / 35.017; 135.767
Quốc gia	Nhật Bản
Vùng	Kansai
Tỉnh	Phủ Kyōto
Đặt tên theo	Thủ đô
Thủ phủ	Trung Kinh Khu
Chính quyền
• Thị trưởng	Kadokawa Daisaku
Diện tích
• Tổng cộng	827,83 km2 (31,963 mi2)
Dân số (tháng 10 năm 2017)
• Tổng cộng	1.472.027
• Mật độ	1.778/km2 (4,600/mi2)
Múi giờ	JST (UTC+9)
600-0000–616-9999, 520-0461–520-0465
Mã điện thoại	75
Thành phố kết nghĩa	Köln, Firenze, Kyiv, Tây An, Guadalajara, Zagreb, Praha, Paris, Boston, Cuzco, Edinburgh, Zermatt, Jinju
- Cây	Weeping Willow, Japanese Maple và Katsura
- Hoa	Sơn trà Nhật Bản, Azalea và Anh đào
Điện thoại	075-222-3111
Địa chỉ tòa thị chính	488 Teramachi-Oike, Nakagyō-ku, Kyōto-shi, Kyōto-fu 604-8571
Trang web	City of Kyoto

Di sản văn hóa cổ đô Kyoto

Di sản thế giới UNESCO
Tiêu chuẩn	Văn hóa: ii, iv
Tham khảo	688
Công nhận	1994 (Kỳ họp 18)

Kyoto
"Kyoto" trong kanji
Tên tiếng Nhật
Kanji	京都
Hiragana	きょうと
Katakana	キョウト
Chuyển tự Rōmaji Kyōto Hepburn Kyouto

Thành phố Kyoto (京都市 ^{(Kinh Đô thị)}, Kyōto-shi^?, tiếng Nhật: [kʲoːtoꜜɕi] ^ⓘ), là thành phố thủ phủ của phủ Kyōto, Nhật Bản. Thành phố có dân số gần 1,47 triệu người vào năm 2018 và là một phần chính của vùng đô thị Kansai.

Năm 794, Kyoto (lúc đó được gọi là Heian-kyō) được chọn làm kinh đô mới của triều đình Nhật Bản. Các Thiên hoàng Nhật Bản cai trị ở Kyoto trong 11 thế kỷ cho đến năm 1869 khi triều đình chuyển đến Tokyo. Thành phố bị tàn phá trong Chiến tranh Ōnin vào thế kỷ 15 và bước vào thời kỳ suy tàn kéo dài, nhưng dần dần hồi sinh dưới thời Mạc phủ Tokugawa (1600-1868) và phát triển mạnh mẽ để trở thành một thành phố lớn ở Nhật Bản. Thành phố hiện đại của Kyoto được thành lập vào năm 1889. Thành phố đã tránh khỏi sự tàn phá quy mô lớn trong Thế chiến II và kết quả là di sản văn hóa trước chiến tranh của nó được bảo tồn khá nhiều.

Kyoto được coi là thủ đô văn hóa của Nhật Bản và là một điểm đến du lịch lớn. Đây là nơi có nhiều đền thờ Phật giáo, đền thờ Thần đạo, cung điện và vườn, nhiều trong số đó được UNESCO liệt kê là Di sản Thế giới. Các địa danh nổi bật bao gồm Cung điện Hoàng gia Kyoto, Kiyomizu-dera, Kinkaku-ji, Ginkaku-ji và Biệt thự Hoàng gia Katsura. Kyoto cũng là một trung tâm của cao học, với Đại học Kyoto là một trường nổi tiếng thế giới.

Trong tiếng Nhật, trước đây, Kyoto được gọi là Kyō (京), Miyako (都) hoặc Kyō no Miyako (京の都). Vào thế kỷ 11, thành phố được đổi tên thành "Kyōto" (京都, "kinh đô"), từ Hán trung cổ kiang-tuo (cf. Mandarin jīngdū).^[1] Sau khi thành phố Edo được đổi tên thành "Tōkyō" (東京, "Đông kinh") vào năm 1868 và kinh đô chuyển đến đó, Kyoto trong một thời gian ngắn được gọi là Saikyō (西京, "Tây kinh"). Kyoto đôi khi cũng được gọi là Thiên niên chi đô - Thủ đô nghìn năm (千年の都).

Quốc hội Nhật Bản không bao giờ chính thức thông qua bất kỳ luật chỉ định một thủ đô.^[2] Các cách viết nước ngoài cho tên thành phố bao gồm Kioto, Miaco (都 miyako, có nghĩa "đô") và Meaco, được sử dụng chủ yếu bởi người vẽ bản đồ Hà Lan. Một thuật ngữ khác thường được sử dụng để chỉ thành phố trong thời kỳ tiền hiện đại là Keishi (京師, Keishi^?), "thủ đô".^[3]

Bằng chứng khảo cổ học phong phú cho thấy sự định cư của con người ở Kyoto bắt đầu sớm nhất là vào thời kỳ Cổ sinh,^[4] mặc dù không có nhiều tài liệu công bố được giữ lại về hoạt động của con người trong khu vực trước thế kỷ thứ 6, khoảng thời gian đó, đền Shimogamo được cho là đã được thành lập.

Trong thế kỷ thứ 8, khi các giáo sĩ Phật giáo hùng mạnh và tham gia vào các vấn đề của chính quyền Hoàng gia, Thiên hoàng Kanmu đã chọn di dời thủ đô để tránh xa cơ sở giáo sĩ ở Nara. Lựa chọn cuối cùng của anh cho địa điểm là ngôi làng Uda, thuộc huyện Kadono, tỉnh Yamashiro.^[5]

Thành phố mới, Heian-kyō (平安京 ^{(Bình An kinh)}, Heian-kyō^? "thủ đô bình an và hòa bình"), một bản sao thu nhỏ của thủ đô nhà Đường Trung Quốc thời bấy giờ Trường An,^[6] trở thành kinh đô triều đình Nhật Bản vào năm 794, bắt đầu thời Heian của lịch sử Nhật Bản. Mặc dù các nhà cai trị quân sự đã thành lập chính phủ của họ ở Kyoto (Mạc phủ Muromachi) hoặc ở các thành phố khác như Kamakura (Mạc phủ Kamakura) và Edo (Mạc phủ Tokugawa), Kyoto vẫn là thủ đô của Nhật Bản cho đến khi triều đình chuyển đến Tokyo vào năm 1869 tại thời điểm Minh Trị Duy tân.

Thành phố đã bị tàn phá nặng nề trong Chiến tranh Ōnin từ năm 1467 đến năm 1477 và không thực sự hồi phục cho đến giữa thế kỷ 16. Trong suốt chiến tranh Ōnin, mạc phủ sụp đổ và quyền lực được chia cho các gia đình quân nhân.^[7] Các trận chiến giữa các phe phái samurai tràn ra đường và liên quan đến giới quý tộc triều đình (kuge) cùng các phe phái tôn giáo. Lâu đài của những người quý tộc đã được biến thành pháo đài, những rãnh hào sâu được đào khắp thành phố để phòng thủ và nhiều tòa nhà bị đốt cháy. Đây là lần tàn phá khủng khiếp nhất từ trước đến nay.

Vào cuối thế kỷ 16, Toyotomi Hideyoshi đã xây dựng lại thành phố bằng cách xây dựng các đường phố mới để nhân đôi số lượng đường phố bắc nam ở trung tâm Kyoto, tạo ra các khối hình chữ nhật thay thế các khối vuông cổ xưa. Hideyoshi cũng đã xây những bức tường đất gọi là odoi (御土居, odoi^?) bao quanh thành phố. Đường Teramachi ở trung tâm Kyoto là một khu đền thờ Phật giáo nơi Hideyoshi tập hợp các ngôi đền trong thành phố. Trong suốt thời Edo, nền kinh tế của thành phố phát triển mạnh mẽ và là một trong ba thành phố lớn ở Nhật Bản, hai thành phố khác là Osaka và Edo.

Cuộc nổi dậy Hamaguri năm 1864 đã thiêu rụi 28.000 ngôi nhà trong thành phố, điều này cho thấy sự bất mãn của phiến quân đối với Mạc phủ Tokugawa.^[9] Việc di chuyển tiếp theo của Thiên hoàng đến Tokyo vào năm 1869 đã làm suy yếu nền kinh tế. Thành phố hiện đại Kyoto được hình thành vào ngày 1 tháng 4 năm 1889. Việc xây dựng kênh đào hồ Biwa vào năm 1890 là một biện pháp để hồi sinh thành phố. Dân số của thành phố vượt quá một triệu vào năm 1932.^[10]

Hoa Kỳ cân nhắc khi nhắm mục tiêu thả bom nguyên tử vào cuối Thế chiến II vào Kyoto bởi vì nó là một trung tâm trí tuệ của Nhật Bản, nó có một dân số đủ lớn để có thể thuyết phục Thiên hoàng đầu hàng.^[11] Cuối cùng, Henry L. Stimson, Bộ trưởng Chiến tranh ở chính quyền Roosevelt và Truman khẳng định thành phố đã bị xóa khỏi danh sách các mục tiêu và được thay thế bởi Nagasaki. Thành phố cũng không bị ném bom trong các lần khác mặc dù các cuộc không kích quy mô nhỏ đã gây thương vong.^{[cần dẫn nguồn]}

Do đó, Thành phố Hoàng gia của Kyoto là một trong số ít các thành phố của Nhật Bản vẫn còn rất nhiều tòa nhà trước chiến tranh, như nhà phố truyền thống được gọi là machiya. Tuy nhiên, việc hiện đại hóa đang tiếp tục phá vỡ truyền thống Kyoto để xây các kiến ​​trúc mới hơn, chẳng hạn như khu phức hợp ga Kyōto.

Kyoto trở thành đô thị cấp quốc gia bởi sắc lệnh của chính phủ vào ngày 1 tháng 9 năm 1956. Năm 1997, Kyoto đã tổ chức hội nghị về phát thải khí nhà kính.

Kyoto nằm trong một thung lũng, một phần của lưu vực Yamashiro (hay Kyoto), ở phía đông của khu vực miền núi được gọi là vùng cao nguyên Tamba. Lưu vực Yamashiro bao quanh ba mặt bởi các núi là Higashiyama, Kitayama và Nishiyama với độ cao chỉ hơn 1000 mét trên mực nước biển. Các ngọn núi này đã mang đến mùa Hè nóng và mùa Đông lạnh. Có ba con sông trong lưu vực: Ujigawa ở phía nam, Katsuragawa ở phía tây và Kamogawa ở phía đông. Thành phố Kyoto chiếm 17,9% đất đai trong tỉnh với diện tích 827,9 km².

Thành phố ban đầu được bố trí theo phong thủy truyền thống của Trung Quốc theo mô hình của thủ đô Trường An cổ đại của Trung Quốc. Cung điện hoàng gia nhìn về phía Nam, do đó Ukyō (phần bên phải của kinh đô) nằm ở phía Tây trong lúc Sakyō (phần bên trái) nằm ở phía Đông. Các phố ở các phường ngày nay Nakagyō, Shimogyō và Kamigyō vẫn theo kiểu bố trí này.

Ngày nay, quận kinh doanh chính nằm ở phía Nam của Cung điện hoàng gia cổ, với khu vực phía Bắc thưa dân hơn và vẫn còn nhiều mảng xanh. Các khu vực xung quanh không tuân theo kiểu bố trí như trung tâm thành phố. Kyoto được bao bọc ba bên xung quanh bởi các núi Higashiyama, Kitayama và Nishiyama, với độ cao chỉ khoảng 1000 m dưới mực nước biển.

Kyoto nằm trên những giếng nước ngọt lớn. Do quá trình đô thị hóa quy mô lớn, lượng mưa chảy vào tầng nước ngầm đang cạn dần và các giếng trên toàn khu vực đang khô với tốc độ ngày càng tăng.

Trong lịch sử, Kyoto là thành phố lớn nhất ở Nhật Bản, sau đó bị Osaka và Edo (Tokyo) vượt qua vào cuối thế kỷ 16. Năm 1947, thành phố đứng vị trí thứ 3. Đến năm 1960, nó đã giảm xuống hạng 5 và đến năm 1990, nó đã giảm xuống hạng 7 và năm 2015 là hạng 9.

Kyoto có khí hậu cận nhiệt đới ẩm (Köppen Cfa) với sự thay đổi rõ rệt theo mùa về nhiệt độ và lượng mưa. Mùa hè nóng và ẩm, nhưng mùa đông tương đối lạnh với tuyết rơi thỉnh thoảng. Mùa mưa ở Kyoto bắt đầu vào khoảng giữa tháng 6 và kéo dài đến cuối tháng 7, mang lại một nửa cuối mùa hè nóng và nắng. Kyoto cùng với hầu hết các thành phố ven bờ biển Thái Bình Dương và các khu vực trung tâm của Nhật Bản dễ bị bão trong tháng 9 và tháng 10.

Thị trưởng được bầu trực tiếp tại Kyoto năm 2013 là Daisaku Kadokawa, một đảng độc lập được hỗ trợ bởi Đảng Dân chủ Nhật Bản, Đảng Dân chủ Tự do, Đảng Komeito mới, Đảng của bạn và Đảng Dân chủ Xã hội. Hội đồng thành phố lập pháp có 69 thành viên được bầu.

Đảng chính trị	Số ghế[12]
Đảng Dân chủ Tự do	22
Đảng Cộng sản Nhật Bản	14
Đảng Dân chủ Nhật Bản	13
Đảng Komeito mới	12
Đảng Kyoto	4
Tự do	2
Trống	2

• Bầu cử thị trưởng Kyoto 2008
• Bầu cử thị trưởng Kyoto 2012
• Bầu cử thị trưởng Kyoto 2016 (ja:2016年京都市長選挙)

Kyoto có 7 khu (行政区 ^{(hành chính khu)}, gyōseiku^?).

Khu hành chính ở Kyoto

	Romaji	Tiếng Nhật	Tiếng Việt
1	Fushimi-ku	伏見区	Phục Kiến khu
2	Higashiyama-ku	東山区	Đông Sơn khu
3	Kamigyō-ku	上京区	Thượng Kinh khu
4	Kita-ku	北区	Bắc khu
5	Minami-ku	南区	Nam khu
6	Nakagyō-ku Trung tâm hành chính	中京区	Trung Kinh khu
7	Nishikyō-ku	西京区	Tây Kinh khu
8	Sakyo-ku	左京区	Tả Kinh khu
9	Shimogyō-ku	下京区	Hạ Kinh khu
10	Ukyō-ku	右京区	Hữu Kinh khu
11	Yamashina-ku	山科区	Sơn Khoa khu

Chúng cùng nhau tạo nên thành phố Kyoto. Giống như các thành phố khác ở Nhật Bản, Kyoto có một thị trưởng duy nhất và một hội đồng thành phố.

Mặc dù bị tàn phá bởi chiến tranh, hỏa hoạn và động đất trong suốt 11 thế kỷ là thủ đô nhưng Kyoto vẫn không bị tàn phá bởi bom lửa trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Nó đã bị xóa khỏi danh sách mục tiêu bom nguyên tử bởi sự can thiệp cá nhân của Bộ trưởng Chiến tranh Henry L. Stimson vì ông muốn cứu trung tâm văn hóa này, nơi ông biết từ tuần trăng mật và các chuyến thăm ngoại giao trước đó.^[13][14] Kyoto đã và vẫn là trung tâm văn hóa của Nhật Bản.^[15][16] Chính phủ Nhật Bản đang chuyển Cơ quan các vấn đề văn hóa đến Kyoto vào năm 2021.

Với 2000 ngôi đền đạo Phật và 400 đền Thần đạo, cũng như các cung điện, vườn thượng uyển và các công trình kiến trúc còn nguyên vẹn, Kyoto là một trong những thành phố được bảo tồn tốt nhất của Nhật Bản. Trong số các ngôi đền nổi tiếng của Kyoto phải kể đến Kiyomizu-dera, một ngôi đền bằng gỗ nằm trên loạt móng cọc gỗ cắm trên sườn núi dốc; Kinkaku-ji, ngôi đền được dát vàng; Ginkaku-ji, ngôi đền được dát bạc; Ryōan-ji, nổi tiếng về khu vườn đá. Đền Heian Jingū là một đền Shinto đánh dấu thời kỳ hoàng gia (xây dựng năm 1895) và kỷ niệm vị Thiên hoàng đầu tiên và cuối cùng đóng đô tại Kyoto. Có 3 địa điểm đặc biệt liên quan đến Hoàng gia ở Kyoto, đó là Cung điện Hoàng gia Kyoto, nơi ở của các vị Thiên hoàng Nhật trong nhiều thế kỷ; biệt thự Hoàng gia Katsura, một trong những công trình kiến trúc cầu kỳ nhất nước Nhật; và biệt thự Hoàng gia Shugaku-in, một trong những khu vườn Nhật đẹp nhất. Ngoài ra, đền thờ Sennyu-ji còn có lăng mộ của các Thiên hoàng từ Shijō đến Kōmei.

Các địa điểm đáng chú ý khác ở quanh Kyoto gồm có Arashiyama và khu hồ đẹp như tranh vẽ, khu Gion và Pontochō nơi hoạt động của các Geisha, đường đi dạo Philosopher, và các kênh đào chạy dọc theo các con phố cổ.

Các công trình lịch sử của cố đô Kyoto được UNESCO liệt kê trong thành các Di sản Thế giới. Chúng gồm các ngôi đền Kamo (Kami và Shimo), Kinkakuji, Kyō-ō-Gokokuji (Tō-ji), Kiyomizu-dera, Daigo-ji, Ninna-ji, Saihō-ji (Kokedera), Tenryū-ji, Rokuon-ji (Kinkaku-ji), Jishō-ji (Ginkaku-ji), Ryōan-ji, Hongan-ji, Kōzan-ji và lâu đài Nijo, chủ yếu được xây dựng bởi các tướng quan thời. Các công trình khác nằm bên ngoài thành phố cũng được liệt kê trong danh sách.

Kyoto cũng nổi tiếng về các món ăn truyền thống và cách nấu nướng phong phú. Các nghi lễ đặc biệt của Kyoto như một thành phố xa biển và là nơi có nhiều đền thờ Phật tạo ra sự phát triển của các loại rau quả khác nhau rất đặc biệt của vùng Kyoto (京野菜 kyōyasai).

Ngành công nghiệp truyền hình và điện ảnh của Nhật cũng có trung tâm ở Kyoto. Rất nhiều jidaigeki, phim hành động samurai được quay tại Toei Uzumasa Eigamura.^[17] Một bộ phim và công viên chủ đề, Eigamura có các bản sao của các tòa nhà truyền thống của Nhật Bản, được sử dụng cho jidaigeki. Trong số các bộ có một bản sao của Nihonbashi cũ (cây cầu ở lối vào Edo), một tòa án truyền thống, một bốt cảnh sát thời Minh Trị và một phần của khu đèn đỏ Yoshiwara cũ. Việc quay phim thực tế thỉnh thoảng diễn ra và du khách được chào đón để quan sát.

Phương ngữ được nói ở Kyoto được gọi là Kyō-kotoba hoặc Kyōto-ben, một phương ngữ cấu thành của phương ngữ Kansai. Khi Kyoto là thủ đô của Nhật Bản, phương ngữ Kyoto là tiêu chuẩn thực của Nhật Bản và ảnh hưởng đến sự phát triển của phương ngữ Tokyo, tiêu chuẩn Nhật Bản hiện đại. Courtesans thực hiện nhiệm vụ tại Tokyo được gọi là "Edokko" (bourgois). Thành ngữ nổi tiếng ở Kyoto là một copula dosu lịch sự, một động từ kết thúc lịch sự -haru, một cụm từ chào mừng okoshi-yasu "xin chào", v.v.

Ngành du lịch là cơ sở chính của kinh tế Kyoto. Du khách đến tham quan cảnh đẹp và di sản văn hóa của Kyoto. Tiểu thủ công nghiệp chủ yếu là hàng thủ công mỹ nghệ. Thành phố Kyoto là trung tâm sản xuất áo kimono. Công nghiệp nặng chủ yếu là sản xuất hàng điện tử, đây là nơi đóng trụ sở của các hãng Nintendo, OMRON, Kyocera, và Murata Machinery. Hãng Wacoal lớn cũng hoạt động ở đây. Tuy nhiên, sự tăng trưởng của ngành công nghệ cao cũng không kịp nhịp suy giảm của công nghiệp truyền thống. Sản lượng công nghiệp của Kyoto đã giảm sút khá nhiều và giảm sút so với các thành phố Nhật Bản.

GDP (PPP) bình quân đầu người^[19][20]

Năm	US$
1975	5.324
1980	9.523
1985	13.870
1990	20.413
1995	23.627
2000	26.978
2005	32.189
2010	36.306
2014	40.794

Có 37 viện và trường đại học ở Kyoto. Kyoto là một trong những trung tâm học thuật của Nhật Bản. 3 trường đại học nổi tiếng lớn nhất là Đại học Doshisha, Đại học Kyoto và Đại học Ritsumeikan. Trong số đó, Đại học Kyoto được xem là một trong những đại học hàng đầu Nhật Bản với nhiều người đoạt giải Nobel như Yukawa Hideki và Yamanaka Shinya.

Kyoto có một mạng lưới giáo dục bậc cao duy nhất, đó là Liên hiệp các trường đại học của Kyoto, bao gồm 3 trường đại học quốc gia, 5 trường thuộc tỉnh và thành phố, và 41 trường tư thục, cùng với 4 tổ chức khác của thành phố. Liên hiệp không cấp bằng mà cung cấp các khóa học từng phần của bằng cấp tại các trường thành viên.

Nhà ga Kyoto là đầu mối giao thông của thành phố. Là nhà ga lớn thứ nhì của Nhật, cao 15 tầng, nó bao gồm một trung tâm mua sắm lớn, khách sạn, rạp chiếu phim và siêu thị Isetan. Tuyến đường tàu cao tốc Tōkaidō Shinkansen (xem bên dưới) cũng như tất cả các tuyến đường tàu địa phương đều được kết nối tại đây.

Hệ thống tàu điện ngầm và mạng lưới xe buýt thành phố của Kyoto có phạm vi rất rộng. Các tuyến đường tàu tư nhân cũng hoạt động trong phạm vi thành phố. Khách du lịch cũng thường xuyên tham gia giao thông trên các tuyến xe buýt công cộng, xe buýt du lịch hoặc đi taxi. Xe buýt vận hành trên tất cả các tuyến đường trong thành phố, đặc biệt tại các nơi không có tàu điện. Xe buýt ở Kyoto có thông báo bằng tiếng Anh đi kèm với bảng điện tử báo hiệu điểm dừng tại các bến đỗ có ghi tên dùng ký tự La tinh.

Hầu hết các xe buýt trong thành phố đều có mức giá cố định: 230 yên/người lớn và 120 yên/trẻ em 6-12 tuổi. Bên cạnh đó còn có vé đi không giới hạn 1 ngày trong thành phố (500 yên/người lớn và 250 yên/trẻ em) hay vé kết hợp giữa tàu và xe buýt (1200 yên/người lớn và 600 yên/trẻ em). Hình thức vé này đặc biệt tiện dụng cho việc đi tham quan nhiều địa điểm khác nhau trong 1 ngày của du khách. Trung tâm thông tin xe buýt ở ngay bên ngoài nhà ga trung tâm phụ trách việc bán vé. Công ty vận tải của thành phố cũng phân phát các tờ rơi rất hữu ích, gọi là "Bus Navi". Tờ rơi này bao gồm bản đồ các tuyến đường đi của xe buýt tới hầu hết các địa điểm du lịch cùng với giá vé. Khách du lịch có thể dễ dàng lấy tờ rơi này tại các trung tâm cung cấp thông tin cho khách hàng ở trước cửa các nhà ga chính.

Tuyến tàu điện cao tốc Tōkaidō Shinkansen phục vụ vận chuyển hành khách giữa Kyoto với Nagoya và Tokyo (theo một hướng) và vùng Osaka cũng như các địa điểm khác ở phía tây (theo hướng ngược lại). Tàu Tōkaidō Shinkansen đi từ nhà ga trung tâm Kyoto đến nhà ga trung tâm Tokyo mất khoảng 140 phút. Một đường khác dẫn đến Kyoto là qua sân bay quốc tế Kansai. Tuyến tàu nhanh Haruka Express đưa hành khách từ sân bay tới nhà ga Kyoto trong vòng 72 phút. Ngoài ra cũng có các tuyến tàu khác như JR, Keihan, Hankyu hay Kintetsu và các tuyến khác dẫn đến Kyoto cũng như các thành phố lân cận trong vùng Kansai.

Ngoài ra, đi xe đạp cũng là một cách đi lại phổ biến trong thành phố, thậm chí nó còn như một văn hóa đi xe đạp của cố đô Kyoto. Địa hình và phạm vi của thành phố cũng phù hợp cho việc đi lại bằng xe đạp.

Kyoto chứa khoảng 2.000 ngôi đền và đền thờ.^[21]

Khoảng 20% ​​Kho báu Quốc gia Nhật Bản và 14% Tài sản Văn hóa Quan trọng tồn tại trong thành phố. Di sản thế giới được UNESCO công nhận là Di tích lịch sử của thành phố cổ Kyoto (thành phố Kyoto, Uji và Otsu) bao gồm 17 địa điểm ở Kyoto, Uji ở tỉnh Kyoto và Ōtsu ở tỉnh Shiga. Địa điểm được chỉ định là Di sản Thế giới năm 1994.

• 
  Đền Kamigamo
• 
  Đền Shimogamo
• 
  Tō-ji
• 
  Kiyomizu-dera
• 
  Saihō-ji
• 
  Tenryū-ji
• 
  Kinkaku-ji
• 
  Ryōan-ji
• 
  Nishi Honganji
• 
  Nijō Castle
• 
  Daigo-ji
• 
  Ginkaku-ji
• 
  Ninna-ji
• 
  Kōzan-ji

Kyoto nổi tiếng với các lễ hội truyền thống đã được tổ chức trong hơn 1000 năm và là một điểm thu hút khách du lịch lớn.^[22] Đầu tiên là Aoi Matsuri vào ngày 15 tháng 5. Hai tháng sau (từ 1 đến 31 tháng 7) là Gion Matsuri được biết đến là một trong 3 lễ hội lớn của Nhật Bản, đỉnh cao là một cuộc diễu hành lớn vào ngày 17 tháng 7. Kyoto đánh dấu Lễ hội Bon với Gozan no Okuribi bằng việc thắp sáng ngọn lửa trên núi để hướng dẫn các linh hồn về nhà (ngày 16 tháng 8). Ngày 22 tháng 10, Jidai Matsuri, Lễ hội thời đại, kỷ niệm quá khứ lừng lẫy của Kyoto.

• 
  Gion Matsuri
• 
  Aoi Matsuri
• 
  Jidai Matsuri
• 
  Gozan Okuribi

Kyoto từng là thành phố thủ đô của Nhật Bản, nơi học tập và văn hóa, có mối quan hệ lâu dài với các thành phố lớn khác trên thế giới. Nhiều học giả, nghệ sĩ và nhà văn nước ngoài đã ở lại Kyoto trong nhiều thế kỷ.

Thành phố Kyoto có mối quan hệ với các thành phố sau đây:^[23]

Ngoài các thành phố kết nghĩa hợp tác nhiều mặt, Kyoto đã tạo ra một hệ thống "thành phố đối tác" tập trung vào hợp tác dựa trên một chủ đề cụ thể. Hiện tại, Kyoto đã sắp xếp thành phố đối tác với các thành phố sau đây:^[26]

Trong môn bóng đá, Kyoto có đại diện là Kyoto Purple Sanga who rose to J. League's Division 1 in 2005. With the popularity of the nearby Hanshin Tigers, Kyoto chưa từng có đội bóng nào tham dự giải Bóng chày chuyên nghiệp Nhật Bản, though the Tigers play several neutral-site games at Kyoto's Nishi Kyogoku stadium every year.

Bên cạnh đó, các đội bóng chày của các trường trung học ở Kyoto cũng khá mạnh, cùng với Heian và Toba tạo nên đội quân hùng mạnh tại giải thi đấu hàng năm được tổ chức tại sân vận động Koshien, Nishinomiya gần Osaka.

• Di sản văn hóa cổ đô Kyoto

• Fiévé, Nicolas (ed.) (2008) Atlas historique de Kyôto. Analyse spatiale des systèmes de mémoire d’une ville, de son architecture et de ses paysages urbains. Foreword Kôichirô Matsuura, Preface Jacques Gernet, Paris, Éditions de l’UNESCO / Éditions de l’Amateur, 528 pages, 207 maps et 210 ill. ISBN 978-2-85917-486-6.
• Fiévé, Nicolas and Waley, Paul. (2003). Japanese Capitals in Historical Perspective: Place, Power and Memory in Kyoto, Edo and Tokyo. London: Routledge. 417 pages + 75 ill. ISBN 978-0-7007-1409-4
• Lone, John. (2000). Old Kyoto: A Short Social History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-590940-2.
• Ponsonby-Fane, Richard A. B. (1956). Kyoto: The Old Capital of Japan, 794–1869. Kyoto: The Ponsonby Memorial Society.
• Ropke, Ian Martin. Historical Dictionary of Osaka and Kyoto. 273pp Scarecrow Press (ngày 22 tháng 7 năm 1999) ISBN 978-0810836228.
• Stewart, Harold. (1981). By the Old Walls of Kyoto: A Year's Cycle of Landscape Poems with Prose Commentaries. New York: Weatherhill. ISBN 0-8348-0154-X.
• Titsingh, Isaac. (1834). [Siyun-sai Rin-siyo/Hayashi Gahō, 1652], Nihon Ōdai Ichiran; ou, Annales des empereurs du Japon. Paris: Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. link for digitized, full-text copy of this book (bằng tiếng Pháp)
• Wyden, Peter. (1984). Day One: Before Hiroshima and After. Simon & Schuster, Inc. ISBN 0-671-46142-7.

• Kyoto Travel Guide — City of Kyoto and Kyoto Tourism Council
• Kyoto City Local Government
• Kyoto Guide including map with 300+ points of interest
• Photos of Kyoto, mostly temples and shrines
• Kyoto Prefectural Domoto-Insho Museum of Fine Arts at Google Cultural Institute