Etyn

**Eienskappe**
Algemeen
Naam	Etyn
Ander name	asetileen
Struktuurformule van
Chemiese formule	C₂H₂
Molêre massa	26,0 [g/mol]
CAS-nommer	74-86-2 ^[1]
Voorkoms	kleurlose gas
Reuk	Nie sterk nie; knoffelrig^[2]
Fasegedrag
Smeltpunt	-80,8 °C^[1]
Kookpunt	(sublimeer)^[1]
Digtheid	1,17 [g/L] (vastestof)^[1]
Oplosbaarheid	1.185 [g/L] (water)^[2]
Dampdruk	44 [bar] (by 20 °C)^[2]
Kritieke temperatuur	35.6 °C^[2]
Henry se konstante	4,0 x 10^-2 [L/mol.atm] 1800 [K]^[3]
Suur-basis eienskappe
pKa	15.74
Veiligheid
Flitspunt	-18 °C^[2]
Selfontbrandingspunt	325 °C^[2]
Tensy anders vermeld is alle data vir standaardtemperatuur en -druk toestande.

Portaal Chemie

Etyn of asetileen met formule C₂H₂ is die eenvoudigste alkyn, 'n koolstofverbinding met 'n drievoudige C≡C binding.

Dit is 'n gas wat met 'n baie warm vlam kan brand en daarom in branders gebruik word.

Soos ander ongesubstitueerde alkyne het die eindstandige proton die eienskappe van 'n swak suur. Daar is selfs soute wat afgelei is wat hierdie suur, soos kalsiumkarbied CaC₂ wat die karbiedioon C2−2 ([C≡C]^2-) bevat. Kalsiumkarbied reageer met water en stel daarby etyn vry:

CaC_{2}+2H_{2}O\to Ca(OH)_{2}+C_{2}H_{2}

Asetileen is 'n kleurlose, ontvlambare gas wat uit kalsiumkarbied en water verkry word. 'n Kilogram karbied lewer sowat 300 liter asetileengas. Wanneer asetileen in suurstof brand, word 'n baie warm vlam met 'n temperatuur van 3 000 °C verkry, wat deur die hardste staal kan sny.

Dit word derhalwe ook vir daardie doel en sweiswerk gebruik. Asetileen is 'n giftige gas met ŉ heelwat groter massa as lug. Saamgepers of verhit, is dit 'n hoogs ontplofbare stof. Dit is 'n baie belangrike grondstof in die chemiese nywerheid en word baie gebruik in die vervaardiging van vinielchloriede vir plastiekgoedere, sintetiese rubber, akrilonitriel, kunsvesel- en kleefstof en verf.

Dit word ook gebruik om vitamien A sinteties te berei. Asetileenswart, 'n koolstof wat verkry word deur die onvolledige verbranding van asetileen, word in droëselbatterye gebruik.

Demonstrasie

Verwysings

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 "Richard L. Myers The 100 Most Important Chemical Compounds, 2007," (PDF) (in Engels). p. 52. ISBN 978-0-313-33758-1. Besoek op 18 Januarie 2016.^{[dooie skakel]}
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 "Air products Sout Africa" (PDF) (in Engels). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 8 Oktober 2018. Besoek op 19 Januarie 2016.
↑ Sander.

Bron

Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409435, volume 2, bl. 80

[Myers-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 "Richard L. Myers The 100 Most Important Chemical Compounds, 2007," (PDF) (in Engels). p. 52. ISBN 978-0-313-33758-1. Besoek op 18 Januarie 2016.^{[dooie skakel]}

[AirP-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 "Air products Sout Africa" (PDF) (in Engels). Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 8 Oktober 2018. Besoek op 19 Januarie 2016.

[3] Sander.

[1]

[2]

[3]