Dinka (volk)
| Dinka | |
|---|---|
Portret van 'n Dinka-man, ca. 1914 | |
| Totale bevolking: | ca. 5 miljoen |
| Belangrike bevolkings in: |  Suid-Soedan 4 637 302 (2011)
|
| Taal: | Dinka |
| Geloofsoortuiging: | Christendom, Islam, Dinka-godsdiens |
| Verwante etniese groepe: | Ander Nilo-Sahariese volke soos Kanuri, Luo, Masai en Nuer |
Die Dinka (Dinka: Jiɛ̈ɛ̈ŋ) is 'n Nilo-Sahariese etniese groep inheems aan Suid-Soedan, hoewel daar ook 'n aansienlike diasporabevolking bestaan. Hulle bly veral langs die Nylrivier (Wit Nyl), tussen Mangalla en Renk, in die streke Bahr el Ghazal, Bo-Nyl (voorheen twee van Soedan se drie suidelike provinsies, sedert 9 Julie 2011 behoort die gebied tot Suid-Soedan) en die Abyei-gebied van Ngok Dinka in Suid-Soedan.
Die Dinka beoefen veral tradisionele landbou en veeteelt, wat op veeboerdery as 'n kulturele trots staatmaak, nóg vir kommersiële wins nóg vir vleis, maar vir kulturele demonstrasies, rituale, bruidskat vir huwelike en melkvoer vir alle ouderdomme. Die Dinka kweek gewasse vir beide voedsel en handel. Die voedselgewasse is graan, hoofsaaklik sorghum en manna. Van die handelsgewasse sluit in grondboontjies, sesam en Arabiese gom. Beeste word gedurende die droë seisoen langs riviere, die Sudd en grasvlaktes aangehou, maar gedurende die reënseisoen na hoër velde geneem om vloede en water te voorkom.
Volgens die 2011-skatting bly sowat 4,6 miljoen Dinka in Suid-Soedan, amper 35,8% van die totale bevolking en die grootste etniese groep in dié land.[1] Dinka, of soos hulle na hulself verwys as Muonyjang (enkelvoud) en jieng (meervoud), behoort tot die Nilo-Sahariese volke, hoofsaaklik gevestigde volke van die Wit Nyl en Groot Mere van Afrika wat landbou en veeteelt beoefen en Nilotiese tale soos Dinka, Luo en Nuer besig.[2]
Die Dinka is bekend vir hul lengte. Saam met die Tutsi in Rwanda is hulle van die langste mense in Afrika.[3] Volgens Roberts en Bainbridge is die gemiddelde lengte 182,6 cm in 'n voorbeeld van 52 Dinka Agaar en 181,3 cm in 227 Dinka Ruweng, soos gemeet in 1953–1954.[4] Die hedendaagse statuur van manlike Dinka blyk egter kleiner te wees, dalk as gevolg van wanvoeding en konflikte. 'n 1995-antropometriese verslag oor manlike Dinka, oorlogsvlugtelinge in Ethiopië, toon 'n gemiddelde lengte van 176,4 cm.[5] Volgens ander studies oor vergelykende historiese lengtes en voeding is die Dinka die langste mense ter wêreld.[6]
Die Dinka beskik nie oor 'n gesentraliseerde politieke gesag nie; pleks daarvaan is hulle in baie onafhanklike, maar onderling gekoppelde stamme verdeel. Sommige van hierdie stamme lewer tradisioneel rituele hoofmanne, bekend as die "meesters van die hengelspies" of beny bith,[7] wat leierskap vir die hele volk bied en blykbaar ten minste gedeeltelik oorerflik is, op.
Hul gelyknamige taal, deur hulle "Thuɔŋjäŋ" (Thoŋ ë Muɔnyjäŋ) genoem, is een van die Nilotiese tale se Oos-Soedannese tak. Die naam beteken "mense" in die Dinka-taal. Dit word in die Latynse alfabet met bykomende letters geskryf.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ "South Sudan". CIA World Factbook (in Engels). Central Intelligence Agency. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 April 2020. Besoek op 11 Augustus 2019.
- ↑ (en) Seligman, C. G.; Seligman, Brenda Z. (1965). Pagan Tribes of the Nilotic Sudan. Londen: Routledge & Kegan Paul. ISBN 978-0-7100-2096-3.
- ↑ "The Tutsi". In and Out of Focus: Images from Central Africa 1885–1960 (in Engels). National Museum of African Art, Smithsonian Institution. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Junie 2013. Besoek op 11 Augustus 2019.
- ↑ (en) Roberts, D. F.; Bainbridge, D. R. (1963). "Nilotic physique". American Journal of Physical Anthropology. 21 (3): 341–370. doi:10.1002/ajpa.1330210309.
- ↑ (en) Chali, D. (1995). "Anthropometric measurements of the Nilotic tribes in a refugee camp". Ethiopian Medical Journal. 33 (4): 211–217. PMID 8674486.
- ↑ (en) Eveleth en Tanner (1976) Worldwide Variation in Human Growth, Cambridge University Press; Floud et al 1990 Height, Health and History: Nutritional Status in the United Kingdom, 1750–1980, bl. 6
- ↑ (en) Lienhardt, G. (1961). Divinity and Experience: the Religion of the Dinka. Oxford: Clarendon Press.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Dinka (volk).
- (en) "Dinka". Encyclopædia Britannica. Besoek op 11 Augustus 2019.
