Buffalo, New York

Buffalo, NY
Kaart	Seël
	Vlag
Land	Verenigde State
Deelstaat	New York
County	Erie County
Koördinate	42°54′N 78°50′W / 42.900°N 78.833°W / 42.900; -78.833
Stigting	1801
Inkorporasie	1832
Oppervlakte:
- Totaal	136 vk km
Hoogte bo seevlak	183 m
Bevolking:
- Totaal (1 Julie 2010)	261 310
- Bevolkingsdigtheid	2 568,8/vk km
- Metropolitaanse gebied	1 135 109
- Combined statistical area (CSA)	1 203 997
Tydsone	EST (UTC -5) Somertyd: EDT (UTC -4)
Klimaat
- Tipe	Kontinentaal
- Gemiddelde jaarlikse temperatuur	7,9 °C
- Gem. temp. Januarie/Julie	-4,7 / 21,0 °C
- Gemiddelde jaarlikse neerslae	904 mm
Burgemeester	Byron Brown (D)
Amptelike Webwerf	buffalo.com

Buffalo is 'n stad in die weste van die Amerikaanse deelstaat New York met 'n oppervlak van 136 vierkante kilometer en 'n bevolking van 261 310 (soos op 1 Julie 2010). Buffalo is die tweede grootste stad in die deelstaat na New York en die administratiewe setel van die Erie-distrik. Die stad is ook die ekonomiese en kulturele sentrum van die Buffalo-Niagara-streek, 'n metropolitaanse gebied met meer as 1,2 miljoen inwoners. Buffalo word soms ook by die Goue Hoefyster gereken, 'n Kanadees-Amerikaanse metropolitaanse gebied met meer as 9,7 miljoen inwoners. Die stad het ook nou ekonomiese bande met die Quebecstad-Windsor-korridor.

Buffalo lê aan die oostelike oewer van die Eriemeer en aan die suidelike boloop van die Niagararivier, wat die Erie- met die Ontariomeer verbind. Die eerste Europees-Amerikaanse setlaars het hulle hier in die laat 18de eeu gevestig. Die stad het tot by die bou van die Eriekanaal sowat veertig jaar later net 'n stadige groei ervaar. As die kanaal se westelike eindpunt het Buffalo tot by die vroeë 20ste eeu tot een van die belangrikste nywerheidsentrums van die Verenigde State en sy grootste binnehawe ontwikkel. Met die opening van die nuwe Welland-kanaal en die Sint-Laurens-waterweg het die stad teen die middel van die 20ste eeu sy belangrike funksie as uitvoerhawe en nywerheidsentrum ingeboet. Die proses van deïndustrialisering het sedert die 1950's gepaard gegaan met 'n voortdurende bevolkingsafname.

Vandag ontwikkel Buffalo tot 'n kulturele, finansiële, opvoedkundige en mediese sentrum.

Die naam van Buffalo is afgelei van die spruitjie wat deur die stad vloei. Die oorsprong van die spruitjie se naam bly egter onduidelik, en daar bestaan 'n aantal teorieë, wat nie deur historiese bewyse gestaaf is nie. Een teorie stel dat die naam 'n verengelsing van die Franse Beau Fleuve ("Mooirivier") sou wees – moontlik volgens 'n uitroep van Louis Hennepin, toe hy die spruit vir die eerste keer gesien het. Daar is geen historiese bronne uit daardie tydperk wat hierdie teorie steun nie.

Vroeë Franse ontdekkers het verslag gelewer oor die groot aantal buffels aan die suidelike oewer van die Eriemeer, maar daar is geen bewyse dat hulle ook aan die oewers van die Buffalo Creek voorgekom het nie.

Nóg die Indiaanse naam ("Plek van Lindebome") nóg die Franse benaming ("Perderivier") het oorleef, sodat die huidige naam waarskynlik uit die tydperk van die Britse besetting dateer, wat met die verowering van Fort Niagara in 1759 begin het. Plaaslike geskiedkundiges beskou 'n ander teorie as geloofwaardig waarvolgens by die ondertekening van 'n verdrag in die huidige stad Rome (New York) in 1784 'n vertalingsfout ingesluip het – 'n vertaler het moontlik die Indiaanse woord vir "bewer" as "buffel" weergegee, aangesien dié twee terme in die inheemse taal eenders geklink en bewers in teenstelling met buffels wél by die spruit voorgekom het.

'n Ander storie beweer dat 'n Indiaan van die Seneca-stam met die naam "Buffel" hier gewoon het, sodat dié naam later ook vir die spruit gebruik is.

Voor die Europese kolonisasie is die gebied deur die Ongiara bewoon. Hierdie Irokese-stam is deur die Franse setlaars "die Onpartydiges" genoem, aangesien hulle as bemiddelaars tussen die Europeërs en ander stamme opgetree het wanneer daar twiste was.

Die grootste deel van die westelike New York is deur koning Karel II van Engeland aan die hertog van York (later Jakobus II van Engeland) geskenk, tog is die eerste Europese nedersetting in die huidige Erie-distrik in 1758 deur Franse by die monding van die Buffalo Creek gestig. Nadat die Britte een jaar later Fort Niagara verower het, is die dorp deur die Franse ontruim en aan die brand gesteek. Met die einde van die Franse en Indiaanse Oorlog in 1763 het die Britte die hele streek oorheers.

Die eerste permanente Blanke setlaars in die huidige Buffalo was Cornelius Winney en "Black Joe" Hodges, wat hier in 1789 'n blokhuis-winkel gestig het om met die plaaslike Indiaanse gemeenskap handel te dryf. As deel van die sogenaamde Holland Purchase het Nederlandse beleggers die gebied van die Seneca-Indiane aangekoop. Van die begin van 1801 is erwe deur die Holland Land Company se kantoor in Batavia (New York) verkoop. Die nedersetting is aanvanklik Lake Erie genoem, daarna Buffalo Creek, wat verkort is tot Buffalo. Joseph Ellicott, 'n agent van die Holland Land Company, het dit New Amsterdam gedoop, maar hierdie naam het nooit gewild geraak nie. In 1808 is die Niagara-distrik met Buffalo as sy administratiewe setel gestig. Met die administratiewe hervorming van die jaar 1821 is die Erie-distrik uit die Niagara-distrik geskep, en Buffalo is as die distrik se setel behou.

In 1804 het Joseph Ellicott 'n roosterpatroon ontwerp, waarvolgens die strate vanuit die middestad straalvormig uitsprei – een van slegs drie radiale stadsontwerpe in die VSA. Die dorp Buffalo is in 1810 uit die westelike gedeelte van die dorp Clarence gevorm.

Gedurende die Anglo-Amerikaanse Oorlog van 1812 het Britse troepe met hulle Indiaanse geallieerdes op 30 Desember 1813 eers die dorp Black Rock en daarna die res van Buffalo ingeneem en die meeste geboue aan die brand gesteek. Buffalo is geleidelik herbou en het in 1816 sy nuwe hofgebou ingewy. Die oostelike deel van die dorp is in 1818 afgesonder vir die stigting van die dorp Amherst.

Met die voltooiing van die Eriekanaal in 1825 het Buffalo met sy destydse bevolking van sowat 2 400 mense die terminus van 'n waterweg geword, wat oor 'n lengte van 524 myl vanaf New York Stad geloop het. Weens die toenemende handel het die dorp se inwonerstal vinnig gegroei, en in 1832 is Buffalo as stad geïnkorporeer. Met sowat 18 000 inwoners was dit omtrent 1840 reeds die grootste stad wes van die Appalagge-bergreeks. In hierdie dekade het Buffalo met die voltooiing van sy spoorweglyne sy posisie as vervoersentrum en poort na die Midweste aansienlik versterk. Die stewige vraag na yster en staal, wat in die skeepsbou en spoorwegbedryf benodig is, het die aanleiding vir die oprigting van Buffalo se swaar nywerhede gegee.

Black Rock, 'n oorspronklike mededinger as eindpunt van die kanaal, is in 1853 geannekseer. Tydens die 19de eeu het duisende pioniers op pad na die westelike Verenigde State met kanaalbote in Buffalo aangekom en hulle reis hier op die Groot Mere of met treine voortgesit. Tydens hulle tussenstop het baie van hulle kennis gemaak met die vermaaklikhede en gevare van Buffalo se berugte Canal Street-distrik.

Buffalo was ook die eindpunt van die Underground Railroad, 'n informele reeks van veilige skuilhuise vir Swart Amerikaners, wat teen die middel van die 19de eeu die slawerny ontvlug het. Die inwoners het hulle bystand aan baie vlugtelinge op pad na Fort Erie in die Kanadese provinsie Ontario – en vryheid – verleen.

Verskeie Amerikaanse presidente het 'n verbintenis met die stad Buffalo. Millard Fillmore het hom hier in 1822 gevestig voordat hy die 13de President van die Verenigde State geword het. Hy het ook as die eerste kanselier van die Universiteit van Buffalo gedien, wat tans as die SUNY Universiteit in Buffalo bekend staan. Grover Cleveland, die 22ste en 24ste President van die VSA, het in die tydperk tussen 1854 en 1882 in Buffalo gewoon en van 1882 tot 1883 as sy burgemeester gedien. William McKinley is op 6 September 1901 by die Pan-Amerikaanse tentoonstelling in Buffalo deur Leon Czolgosz geskiet en is hier op 14 September oorlede. Theodore Roosevelt is daarna op dieselfde dag in die Ansley Wilcox Mansion (tans 'n nasionale historiese monument, die Theodore Roosevelt Inaugural National Historic Site) ingesweer en het sodoende een van min presidente geword wat hulle ampseed buite Washington, D.C. afgelê het.

Teen die begin van die 20ste eeu was Buffalo 'n vinnig groeiende stad met 'n florerende ekonomie, en immigrante het uit Ierland, Italië, Duitsland en Pole gearriveer om in die plaaslike staalnywerhede en graanmeule te werk. Danksy die nabygeleë Niagara-watervalle met hulle hidroëlektriese kragstasies het Buffalo die eerste Amerikaanse stad met grootskaalse straatbeligting geword en die bynaam "Stad van Lig" ("City of Light") gekry. Elektrisiteit is ook gebruik vir dramatiese effekte by die Pan-Amerikaanse tentoonstelling van die jaar 1901.

Die opening van die Peace Bridge op 7 Augustus 1927, wat Buffalo met die Kanadese stad Fort Erie in Ontario verbind het, is met groot feestelikheid gevier, en eregaste het Edward, Prinns van Wallis (die latere koning Edward VIII), sy broer Prins Albert George (die latere koning George VI), die Britse Eerste Minister Stanley Baldwin, die Eerste Minister van Kanada, William Lyon Mackenzie King, die Amerikaanse Visepresident Charles G. Dawes en die goewerneur van New York, Alfred E. Smith, ingesluit. Buffalo se Raadsaal, 'n meesterwerk van die Art Déco-boustyl, is op 1 Julie 1932 ingewy en was tot by die jaar 1970 die hoogste wolkekrabber in die stad.

Verskeie faktore het tot die agteruitgang van Buffalo se ekonomie in die tweede helfte van die 20ste eeu gelei. Veral die bou van die Sint-Laurenswaterweg in 1957 het die plaaslike hawebedryf 'n nekslag toegedien, aangesien goedere, wat voorheen deur die stad se hawegeriewe gehanteer is, nou deur 'n reeks van kanale en sluise vervoer is en die oseaan oor die Sint-Laurensrivier bereik het. Met die Kanadese Welland-kanaal het skepe op die Groot Mere nie meer Buffalo aangedoen op hulle pad na die Sint-Laurenswaterweg toe nie.

Buffalo is ook deur 'n algemene verskynsel van die na-oorlogse periode geraak, die grootskaalse migrasie na die voorstede. Die bevolking, wat op sy hoogtepunt 'n half miljoen mense bereik het, het met byna vyftig persent gekrimp toe talle plaaslike nywerhede hulle bedrywighede in die stad gestaak het. Baie inwoners het die Rust Belt ("Roesgordel", die ou hartland van Amerika se swaar nywerhede) verlaat en hulle in die nuwe ekonomiese sentrums van die suide en weste gevestig. Die Erie-distrik het sedert 1970 by elke sensus 'n afname van sy bevolking getoon. Saam met St. Louis in Missouri is Buffalo een van min Amerikaanse stede wat in die jaar 2000 minder inwoners gehad het as in 1900.

Buffalo lê in die sogenaamde Niagara Frontier-streek, 'n gebied wat deur 'n humiede kontinentale klimaat gekenmerk word. Danksy die nabyheid van die Groot Mere en hulle groot invloed op weerstoestande het die plaaslike klimaat ook sterk maritieme trekke. Daarnaas oefen die meerwater ook 'n stabiliserende invloed uit, sodat Buffalo meer sonskynure en minder donderstorms as ander stede in die binneland het. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur is 7,9 °C en die gemiddelde jaarlikse reënval 904 millimeter.

Winters in die weste van New York word deur koue en bewolkte weer met sneeuvalle oorheers. Die gebied is dikwels van laat Desember tot by vroeë Maart met sneeu bedek. Weens die veranderlikheid van weerstoestande kom egter ook langer periodes sonder sneeuvalle of milde temperature met reën voor. Meer as die helfte van die plaaslike sneeuvalle word deur die sogenaamde "meer-effek" veroorsaak, sodra koue lugmassas oor die relatief warm waters van die Groot Mere beweeg. As gevolg van hierdie effek tree wolkvorming en in sommige gebiede ook hewige sneeuvalle op, gewoonlik afhangende van die windrigting en dus veral suid van Buffalo.

Lentetyd breek gewoonlik eers taamlik laat aan, en die yslaag op die Eriemeer verdwyn meestal eers teen die middel van April, terwyl die meerwater nog tot in Mei koud bly. Alhoewel dit laer temperature in die lente veroorsaak, verhoed die meer-effek ook die voorkoms van ryp in die laat lentetyd.

Die somers in Buffalo is baie aangenaam, met warm temperature en gematigde humiditeitsvlakke. Reënbuie kom gereeld voor, maar bereik hulle maksimum gewoonlik snags. Die meer-effek verminder die gevaar van swaar donderbuie en versag baie warm lugmassas wat vanuit die Ohiovallei na Buffalo beweeg. Alhoewel ook bedompige weerstoestande aangeteken word, veral in Augustus, wanneer die Groot Mere se stabiliserende invloed weens die warmer water afneem, styg die kwik slegs tot 'n gemiddelde van 90 °F.

Die gebied van Buffalo word ook deur aangename herfsweer gekenmerk, alhoewel dié seisoen relatief kort is. Die eerste ryp kom gewoonlik teen die middel van Oktober voor, wanneer koue fronte vanuit Kanada oor die stad trek en bewolkte weer oorheers. Sneeuvalle begin teen die middel van November, terwyl swaar sneeustorms as gevolg van die meer-effek veral in laat November en vroeë Desember aangeteken word.

Buffalo en sy omgewing was vir 'n lang tydperk in die spoor-, staal- en motorbedryf betrokke, met Pierce-Arrow Corporation as die vernaamste motorvervaardiger. Buffalo was baie jare lank die tweede belangrikste sentrum van die Amerikaanse spoorwegvervoer na Chicago. Die grootskaalse staalproduksie is eweneens lankal gestaak, maar verskeie kleiner staalfabrieke bestaan nog steeds. Ford Motor Company en Chevrolet beskik oor altesaam drie nywerhede in of naby Buffalo, waarvan een in Tonawanda ook Chevrolet-motors vervaardig. Ruitveërs is 'n uitvinding, wat in Buffalo gemaak is, en Trico, die plaaslike vervaardiger, het nog 'n aantal aanlegte in die stad.

In die 21ste eeu het Buffalo in toenemende mate tot 'n sentrum van die bio-inligtingsbedryf en navorsing in verband met die menslike genoom geword, met die Universiteit van Buffalo en die Roswell Park-kankerinstituut as die belangrikste instellings, wat as die Buffalo Niagara Mediese Kampus bekend staan.

Buffalo is die hoofkwartier van die M&T Bank, 'n groot handelsbank met bates van VSA-$ 57 miljard (2006). Ander belangrike banke met bedrywighede in die stad is HSBC Bank USA, Bank of America, KeyBank, Geico en Citigroup. Naas gewone bankdienste het ook skuldinvordering 'n groeiende bedryf met ses groot ondernemings geword.

New Era Cap Company is die grootste vervaardiger van gelisensieerde sport-kappies in die Verenigde State en het sy hoofkwartier in die voormalige Federal Reserve-gebou in die middestad.

Die plaaslike voedselbedryf spog met 'n aantal bekende maatskappye. Kunsmatige slagroom, wat onder meer van sojaboon-olie vervaardig word, is hier in 1945 deur Robert E. Rich, Sr. ontwikkel, en sy onderneming Rich Products is een van die grootste plaaslike werkgewers in die privaatsektor. Die maatskappy General Mills is in Buffalo georganiseer en vervaardig hier nog steeds sy Gold Medal-meelblom en graankos-produkte soos Wheaties en Cheerios. Een van die land se grootste kaasvervaardigers, Sorrento Lactalis, het hom in 1947 in Buffalo gevestig.

• Goldman, Mark. High Hopes: The Rise and Decline of Buffalo, New York. Albany: State University of New York Press, 1983.

Wiki-webtuistes

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Buffalo, New York.

Amptelike webtuistes

• (en) Welcome to Buffalo, NY