Lawsoniet
| Lawsoniet | |
|---|---|
| |
| Bouskis: gloukofaan (donker) en lawsoniet (lig) | |
| Formule | CaAl2(Si2O7)(OH)2.2H2O |
| Nickel-Strunz (10) | 9.BE.05 |
| Kleur | kleurloos, wit, grysblou, ligblou[1] |
| Streep | wit[1] |
| Glans | wasagtig, glasagtig [1] |
| Hardheid | 7,5 (Mohs)[1] |
| Digtheid | 3,1 g/cm3[1] |
| Optiese eienskappe | |
| Dubbelbreking | tweeassig (+)[1] |
| RI-waardes | n = 1.665; n = 1.674(2); n = 1.685(1);[1] |
| Kristallografie | |
| Kristalsisteem | ortorombies |
| Ruimtegroep | Cmcm |
| Nommer | 63 |
| Eenheidsel | a = 584,7 pm, b = 879 pm, c = 1313,8 [1] |
| * Lys van minerale | |
Portaal  Geologie
| |
Lawsoniet is 'n mineraal. Dis 'n kalsiumaluminiumsilikaat met algemene formule CaAl2(Si2O7)(OH)2.2H2O.
Geologiese rol
[wysig | wysig bron]Lawsoniet word dikwels saam met gloukoniet in skiste (blouskis) aangetref. Dit is 'n sorosilikaat wat onder hoë drukke maar lae temperature gevorm word.[1] Plaattektoniek is verantwoordelik vir die vorming van minerale onder hierdie omstandighede op dieptes van minder as 30 km.[2] Saam met δ-AlOOH, antigoriet en digte waterhoudende magnesiumsilikaatfases word lawsoniet gesien as een van dié fases wat water van die planeet se oppervlak na die diepe mantel vervoer.[3]
Kristalstruktuur
[wysig | wysig bron]Lawsoniet het bo 275K 'n ortorombiese kristalstruktuur met ruimtegroep Cmcm. In hierdie struktuur word die kalsiumatoom omring deur ses suurstofatome in 'n effens verwronge oktaëder. Die silikonatom is omring deur 'n tetraëder van suurstofatome. Twee tetraëders deel 'n suurstofatoom en vorm 'n Si2O2−7-sorosilikaateenheid. Aluminium is in suurstoftetraëders wat stawe in die b-rigting vorm. Hierde stawe word sywaarts deur deur sorosilikaatgroepe verbind.[4]
By laer temperature tree twee ontwrigtende faseoorgange op. Onder 275K verloor die eenheidsel sy sentering en word die simmetrie Pmcn. Die posisies van die Al, Si, Ca en O-atome verander nouliks. Die posisie van die waterstofatoom verskuif effens. Waterstofbinding is dalk die oorsaak van hierdie verwringing. Onder 150 K word die simmetrie opnuut laer en ontstaan 'n sel met P2₁cn-simmetrie wat nie langer 'n inversiepunt besit nie.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 "mindat 2353" (in Engels). Besoek op 2 Augustus 2023.
- ↑ Hazen, Robert M. and Morrison, Shaunna M. (2022). ""On the paragenetic modes of minerals: A mineral evolution perspective"". American Mineralogist. 107 (7): 1262–1287. doi:10.2138/am-2022-8099.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link) - ↑ Wang, Baoyun, Tan, Dayong, Xiao, Wansheng, Ding, Xing, Li, Li and Song, Maoshuang. (2022). ""Raman scattering and Cr3+ luminescence study on the structural behavior of δ-AlOOH at high pressures"". American Mineralogist. 107 (10): 1858-1867. doi:10.2138/am-2022-8005.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link) - ↑ Werner H. Baun (1978). "Crystal structure refinement of lawsonite". American Mineralogist. 63: 3ll-315.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link) - ↑ Eugen Libowitzky, Thomas Armbruster (1995). "Low-temperature phase transitions and the role of hydrogen bonds in lawsonite". American Mineralogist. 80: 1277–1285.
{{cite journal}}: AS1-onderhoud: gebruik authors-parameter (link)
Bronnelys
[wysig | wysig bron]- Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed., Wiley, ISBN 0-471-80580-7
- Comodi P. and Zanazzi P. F. (1996) Effects of temperature and pressure on the structure of lawsonite, Piazza University, Perugia, Italy. American Mineralogist 81, 833-841.
- Baur W. H. (1978) Crystal structure refinement of lawsonite, University of Illinois, Chicago, Illinois. American Mineralogist 63, 311-315.
- Clarke G. L., Powell R., Fitzherbert J. A. (2006) The lawsonite paradox: a comparison of field evidence and mineral equilibria modeling, Australia. J. metamorphis Geol. 24, 715-725.
- Maekawa H., Shozul M., Ishll T., Fryer P., Pearce J. A. (1993) Blueschist metamorphism in an active subduction zone, Japan. Nature 364, 520-523.
- Pawley A. R., Redfern S. A. T., Holland T. J. B. (1996) Volume behavior of hydrous minerals at high pressure and temperature: I. Thermal expansion of lawsonite, zoisite, clinozoisite, and diaspore, U.K. American Mineralogist 81, 335-340.