Lâu-chúi

Tī chia ê chit-ê sû lâu-chúi sī kóng hái-chúi ê khí-lo̍h só͘ ín-khí--ê hái-tiong chúi-lâu. Nā sī tī tē-chiūⁿ chiàu kò·-tēng ê chúi-lō· teh kiâⁿ ê chiáⁿ-chúi, chhiáⁿ chham-khó lâu-chúi ( hô, khe ).

Go̍eh-niû tùi tē-kiû ê tāng-le̍k éng-hióng.

Lâu-chúi / Tiâu-lâu (Tidal Current) sī hái-chúi siū-tio̍h giú chúi-im, chúi-khó(chúi-te̍h) ê chit-kó͘ le̍k-liōng, tāng-le̍k só͘ ín-khí--ê hái-tiong chúi-lâu. Kò͘-tēng ē lâi-lâi-khì-khì, chit-khóan chêng-hêng tī hái-kha khòaⁿ-tio̍h siōng-bêng. Thâu-chêng kóng ê tāng-le̍k, tōa-hūn sī in-ūi go̍eh-niû, lēng-gōa Ji̍t-thâu mā ū sió-khóa koan-hē.

Chiah-ê hiān-siōng ū chúi-im, tīⁿ-lâu ( tō-sī lâu-chúi tīⁿ ) kap chúi-khó(chúi-te̍h), khó-lâu ( koh ū lo̍h-lâu, thè-lâu téng-téng ê kóng-hoat ).

Chit kó͘ chúi-lâu kan-nā tī poàⁿ-kang, chi̍t-kang tiong-kan kap chúi-im chúi-khó(chúi-te̍h) kâng chiu-kî lâi-teh piàn-hoà. Tīⁿ-lâu hoat-seng ê só·-chāi tō sī hái-iûⁿ in-ūi tāng-le̍k ê éng-hióng kôan--khí-lâi ê ūi, chit-2-ūi tú-hó ē tī tē-kiû tùi-péng ê 2-pêng, Kî-tiong ê 1-ūi tō sī chiàⁿ-chiàⁿ ǹg tùi go̍eh-niû ê só·-chāi. Nā kā tē-kiû khòaⁿ-chò 1-lia̍p kiû, khó-lâu ê só·-chāi, tō hoat-seng tī tīⁿ-lâu chit-2-ūi se̍h keng-tō· 90-tō· liáu-āu kàu ê hit-2-tah.

M̄-kóan sī hái-chiūⁿ ê toh-chi̍t-ūi, ta̍k-ji̍t lóng ē ū 2-pái tīⁿ-lâu kap 2-pái khó-lâu. Chit-2-pái tīⁿ-lâu ê sî-kan chha-put-to lī 12-tiám-cheng koh 27.4-hun. Che 12-tiám-cheng sī in-ūi tē-kiû ê chū-choán, chiah ē tú-hó làng pòaⁿ-kang, nā he 27.4-hun-cheng sī in-ūi go̍eh-niû mā se̍h tē-kiû teh tín-tāng, só·-í koh ke beh pòaⁿ-tiám-cheng ê cheng-chha.

Chit kó͘ chúi-lâu nā gia̍p-tī nn̄g-pêng hái-hoāⁿ tiong-kan, in-ūi siū-tio̍h tē-hêng ê éng-hióng oē-sī óng-ho̍k-hêng ê chúi-lâu, chō-sêng hái-bīn bô kui-chek--ê seng-kàng. I nā tī toā-hái sī tńg-se̍h-hêng ê chúi-lâu.

Ū tī-tāi ê bûn-chiuⁿ: Hái-tiòng.