Na de zege van Wilders kan er bij Vandaag Inside nog wél gelachen worden

De laatste eerste woorden van Geert Wilders (PVV) vielen nét samen met de eerste woorden van verbazing van de mannen van VI. Een „historische dag”, zei presentator Wilfred Genee. Deze verkiezingsdag beloofde spannend te worden, geen tweestrijd tussen twee partijen, maar een drie- of vierstrijd wellicht. Onpartijdig zapte ik vanaf half negen tussen Nederland kiest: de uitslagen van de NOS en RTL De verkiezingen: de uitslagenavond. De NOS zond uit vanuit de hal van de Tweede Kamer, RTL vanuit een huiskamerachtige setting aan een talkshowtafel bij Beau van Erven Dorens. Huisband erbij. Muziek. Gezellig.

Om negen uur was alle lucht al uit de avond gelopen. De eerste exitpoll maakte de stand van het land meer dan duidelijk: PVV was met 35 zetels de grootste (het zouden er na middernacht zelfs nog 37 worden). Niet veel later kwam een filmpje online van Wilders die live bij de NOS zag dat hij gewonnen had. Juichen. Handen voor de ogen geslagen. Hij geloofde het zelf ook niet.

De verrassing, de ontgoocheling zelfs was compleet, bij NOS én bij RTL. Bij de NOS duurde het nog tot zeker kwart voor tien tot de woorden ‘radicaal rechts’ klonken, bij Beau riepen de duiders meteen Trump en Bolsonaro, Polen en Hongarije. Moord en brand. „Wat gaat dit betekenen”, vroeg Beau aan oud-CDA-spindoctor Jack de Vries. Die sloeg aan het bagatelliseren. Ja, nou ja, in Italië waren ze ook doodsbang geweest voor Meloni – zij is leider van de nationaal-conservatieve partij Fratelli d'Italia. Maar nu ze premier is, viel het volgens hem toch wel mee. Devika Partiman van de stichting Stem op een Vrouw wees hem terecht. Het valt mee, zei ze, behalve als je geen hetero bent, of wortels hebt in een ander land. Fred Teeven, oud-VVD-staatssecretaris, wees háár weer terecht. PVV was volgens hem geen „extreemrechtse partij”.

‘Oud vuil’

Hoe zou de stemming zijn bij VI, waar Wilders vorige week aan tafel zat. De zender ook waar het verkiezingsdebat werd gehouden onder leiding van Genee. Wilders kwam er als winnaar uit. Je gelooft het niet, maar de mannen waren verrast. Iedereen, behalve Johan Derksen, want hij had dit zien aankomen. Hij vond het altijd al een schánde dat de achterban van Wilders, toch zo’n 1 miljoen kiezers, en nu dus 2 miljoen, als „oud vuil” in de hoek werden gezet. Arrogant en hautain, vond hij, om die mensen „dom” te noemen en „tokkies”. Precies wat „ze” ook van VI vinden. Derksen gunde Wilders zijn overwinning van harte, maar premier van Nederland, nee, dat zag hij hem niet worden. Er was toch een fatwa tegen hem? Turkije moet hem niet, wist vaste gast Özcan Akyol. Qatar niet, Europa ook niet.

Moeten we onszelf dit aanrekenen?, vroeg Genee aan René van der Gijp. Hadden zij Wilders „op het schild gehesen”? Gijp ginnegapte iets over Geert, die een „bijzondere kerel” is, maar „nul contact” maakt als hij met je praat. Akyol legde de schuld bij Dilan Yesilgöz (VVD) en samen lachten ze de verliezers van GroenLinks-PvdA uit, toen ze keken naar de speech van lijsttrekker Frans Timmermans.

Genee had ondertussen de kieslijst van PVV erbij gepakt om te zien of daar soms geschikte kandidaten tussen zaten om premier, dan wel minister of staatssecretaris te worden. Hij noemde een paar namen met hun banen. Een hondenfokker! Een filiaalleider ergens van! Iemand die werkt bij Bakker Bart! Een beveiliger! Hilariteit alom. „Beetje denigrerend”, vond Johan Derksen om die mensen zo te „kleineren”. Dat werden vast prima Kamerleden, dacht hij.

Tot slot mocht politiek verslaggever Merel Ek op het computerscherm een mogelijke coalitie laten zien. Ze tikte NSC aan, VVD en toen drukte ze op PVV. Báf. Een enorme barst verscheen op het scherm. Achter de scherven danste een blote, donkere man met een enorme penis. Geintje. Er moest wel gelachen worden, zei Van der Gijp. Op een avond als deze.