Crompire
Des crompires (on dit eto des canadas, des trukes, des cartoxhes, des petotes), c' est ahivêye plante, foirt corante, apoirtêye d’ Amerike aviè l' Urope e 17inme sieke, ki dene ene sôre di truke so ses raecinêyes, foirt bon a magnî.
Sincieus no d' l' indje : Solanum tuberosum
Motlî
candjîLes souwés buks et foyes si lomnut les bahous (on dit eto les ranxhes u rantches, fanes, evnd.).
Li plante si lome on cartoxhî. On tchamp d' crompires si dit ene canadire u ene trucreye.
-
djermon
-
djetants
-
respulêye
Ahivaedje des crompires
candjî- Plantaedje
- Rahoptaedje
- Après l' reteraedje, li fouyaedje crexhe pus voltî, et ça, disk' al fleur. Cwand l' fleur est la, li crexhinne do fouyaedje des canadas est fwaite. I vont don asteure diswalper so leus raecinêyes, ene rilêye di ptits nucrês (des troucoûles) ki, e crexhant, vont divnu les canadas.
- råyaedje : al fotche, u avou des råyeuses ås crompires.
Sôres di canadas
candjî- binche (bintje)
- coines di gade
- Rwè Edwård
- Deziré
Magnaedje des crompires
candjî- parbolous
- e fritches
- e wastea d' crompires
- Ricete des canadas å rosse
Maladeyes et innmis des crompires
candjî-
mildiou
-
bahot canada
Alére
candjî(studias sol motlî walon des canadas, prezintés e francès)
- Live Gaziaux so les coûteures p. 9-56.
- Motlî d' Tchonveye p. 127-139.
- Motlî Warnant so les coûteures el Hesbaye lidjwesse p. 172-195
- Motlî Hosslet so les cinses a Fraire p. 235-237
Hårdêye difoûtrinne
candjîDivize so l' lomaedje des canadas (sol waibe "Li walon d' emon nozôtes")