Tchinne (åbe)
On tchinne, c' est èn åbe avou on deur bwès, ene coschirêye eschoice, et des foyes avou des crolés boirds. Li frut est lomé gland, et tént après les coxhes pa ene sôre di cabounete k' on lome "pupe".
Sincieus no d' l' indje : Quercus spp.
Li mot "tchinne" lu-minme sieve eto dins sacwants nos d' plaeces.
Motlî
[candjî | candjî l’ côde wiki]On ptit tchinne si lome on tchenea. Dinltins, e l' Årdene, les tcheneas estént pelés (on djheut eto: schoircîs) po fé del poude di schoice, po les taenreyes. Loukîz sol hagnon pelaedje des tcheneas. On schoircî tchenea si loméve on pelojhea.
Sacwants tchinnes ont ene schoice ki pout esse rissaetcheye, sins fé crever l' åbe : li tchinne-lidje.
On bwès d' tchinnes si loméve on tchenoe; on bwès d' tchinnes rouves, on rouvroe (des mots k' on n' ritrouve pus k' dins les nos d' plaeces del Walonreye).
Sôres di tchinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]- li cmon tchinne u tchinne d' esté (Quercus robur)
- li tchinne d' Amerike : avou des pus fondès dintleures, et des rodjès foyes a l' erî-såjhon.
- tchinne-lidje
Tchinnes foû-ordinaires
[candjî | candjî l’ côde wiki]Gn a des tchinnes dins les åbes foû-ordinaire del Walonreye.