[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Meşe

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Meşe
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Fagales
Familya: Fagaceae
Cins: Quercus
L.
Meşe Ağacı
Quercus rysophylla- Ayva Yapraklı Meşe

Meşe, Quercus cinsine bağlı anavatanı Kuzey Yarım küre olan yaygın bir türdür.[1] Asya, Avrupa ve Kuzey Afrika'da serin ılıman bölgelerden tropikal enlemlere kadar uzanan yaprak döken ve yaprak dökmeyen türleri içerir. Kuzey Amerika, Meksika'da 109'u endemik olmak üzere yaklaşık 160 tür bulunur. Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 90 tür ile en fazla meşe türüne sahiptir. Meşe çeşitliliğinin en büyük ikinci bölgesi ise yaklaşık 100 türle Çin'dir.[2] Anadolu'da ; Tüylü Meşe, Saplı Meşe, Sapsız Meşe, Saçlı Meşe, Macar Meşesi, Istranca meşesi,Anadolu Palamut Meşesi gibi türler yetişir.[3][4]

Özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Palamutların 18 ayda olgunlaşması ve dikensi (kılçıksı) uçlu yaprak lopları gibi karakterleri genel özelliklerini yansıtır. 20–30 m veya daha yükseklikte, gövdesi 2 m çapında, tacı gençlikte konik yaşlandıkça genişleyen bir orman ağacıdır.

Yaprak : 6-12 x 3–5 cm boyutundaki 5-9 çiftli loplu yaprakların sinüsleri (boşluk) orta damara kadar uzanır veya ona yakın bir yerde sonlanır. Koyu yeşil yaprakların üzeri pürüzlü ve yıldız tüylüdür. Alt yüzeyi soluk renkli olan yapraklar sık tüylüdür. Küt uçlu yaprakların tabanı kesiklidir. 8-14 yanal damarlı yaprakların tüylü sapı 0.5–2 cm uzunluğunda olukludur.

Çiçek : Haziran ayında görülen sürgün tabanından çıkan kedicik tipi erkek çiçeklerin rengi sarımsı kahverenginden kırmızıya döner. 1-5'i bir arada bulunan kısa boylu dişi çiçeklerin sapı tüylüdür. 4 boyuncuğu bulunur.

Meyve : 3 cm uzunluğundaki palamut silindirik, sivri uçlu ve sapsızdır. Kadeh palamudun 2/3'nü içine alır. Saçlı uzun kadeh 1 cm yükseklik ile 1.8 çapında, ince yapılı olup pullar geriye doğru eğilmiştir. Meyve 2 yılda olgunlaşır.

Kabuk, dal ve tomurcuk : Kabuğu kalın soluk gri renkli ve çatlaklıdır. Hafif tüylü boğumlu dallar sonradan grimsi-kahverengiye döner. Yumurta biçimindeki tomurcukların kulakçıkları uzun saçlı ve kalıcıdır. Pullar kıvrımlıdır.

Yaklaşık 120000 yıl önceki buzul çağından evvel Kuzey Avrupa'da yaygındı. 18. yüzyıldan itibaren Birleşik Krallık ve İrlanda'ya yeniden getirildi. Bugün ise meşe üzerinde ağaç urları oluşturan kuşlara besin sağlar. Süs ağacı ve kıyılarda rüzgâr siperi olarak kullanılır. Odunu diğer meşelerle aynı özelliklere sahip olmasına karşın çok çatlaklı ve kolay yarılır bundan dolayı çit yapımı için uygundur. Birkaç kültivarı seçilmiştir. Bunlardan alaca yapraklı 'Variegata' ile büyük derin loplu yaprakları olan kültivar 'Woden' sayılabilir.

Bütün toprak tiplerinde hatta alkalli ve besince yoksun sahalarda da yetişir.

Taksonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Quercus cinsine bağlı türler (2022):

  1. Quercus acerifolia - (E.J. Palmer) Stoynoff & W.J. Hess
  2. Quercus acutissima - Carruth.
  3. Quercus agrifolia - Née
  4. Quercus ajoensis - C.H. Mull.
  5. Quercus alba - L.
  6. Quercus arizonica - Sarg.
  7. Quercus arkansana - Sarg.
  8. Quercus austrina - Small
  9. Quercus berberidifolia - Liebm.
  10. Quercus bicolor - Willd.
  11. Quercus boyntonii - Beadle
  12. Quercus brantii - Lindl.
  13. Quercus buckleyi - Nixon & Dorr
  14. Quercus carmenensis - C.H. Mull.
  15. Quercus cedrosensis - C.H. Mull.
  16. Quercus cerris - L.
  17. Quercus chapmanii - Sarg.
  18. Quercus chenii - Nakai – xiao ye li
  19. Quercus chihuahuensis - Trel.
  20. Quercus chrysolepis - Liebm.
  21. Quercus coccinea - Münchh.
  22. Quercus copeyensis - C.H. Mull.
  23. Quercus cornelius—mulleri Nixon & K.P. Steele
  24. Quercus dentata - Thunb.
  25. Quercus depressipes - Trel.
  26. Quercus douglasii - Hook. & Arn.
  27. Quercus dumosa - Nutt.
  28. Quercus durandii - Buckley
  29. Quercus durata - Jeps.
  30. Quercus ellipsoidalis - E.J. Hill
  31. Quercus emoryi - Torr.
  32. Quercus engelmannii - Greene
  33. Quercus falcata - Michx.
  34. Quercus frainetto - Ten.
  35. Quercus fusiformis - Small
  36. Quercus gambelii - Nutt.
  37. Quercus garryana - Douglas ex Hook.
  38. Quercus geminata - Small
  39. Quercus georgiana - M.A. Curtis
  40. Quercus glauca - Thunb.
  41. Quercus graciliformis - C.H. Mull.
  42. Quercus gravesii - Sudw.
  43. Quercus grisea - Liebm.
  44. Quercus havardii - Rydb.
  45. Quercus hemisphaerica - Bartram ex Willd.
  46. Quercus hinckleyi - C.H. Mull.
  47. Quercus hypoleucoides - A. Camus
  48. Quercus ilex - L.
  49. Quercus ilicifolia - Wangenh.
  50. Quercus imbricaria - Michx.
  51. Quercus incana - W. Bartram
  52. Quercus infectoria - Olivier
  53. Quercus inopina - Ashe
  54. Quercus intricata - Trel.
  55. Quercus ithaburensis - Decne.
  56. Quercus john-tuckeri - Nixon & C.H. Mull.
  57. Quercus kelloggii - Newberry
  58. Quercus laceyi - Small
  59. Quercus laevis - Walter
  60. Quercus laurifolia - Michx.
  61. Quercus lobata - Née
  62. Quercus lyrata - Walter
  63. Quercus macrocarpa - Michx.
  64. Quercus margarettae - (Ashe) Small
  65. Quercus marilandica - Münchh.
  66. Quercus michauxii - Nutt.
  67. Quercus minima - (Sarg.) Small
  68. Quercus mohriana - Buckley ex Rydb.
  69. Quercus mongolica - Fisch. ex Ledeb.
  70. Quercus montana - Willd.
  71. Quercus muehlenbergii - Engelm.
  72. Quercus myrtifolia - Willd.
  73. Quercus nigra - L.
  74. Quercus oblongifolia - Torr.
  75. Quercus oglethorpensis - W.H. Duncan
  76. Quercus pacifica - Nixon & C.H. Mull.
  77. Quercus pagoda - Raf.
  78. Quercus palmeri - Engelm.
  79. Quercus palustris - Münchh.
  80. Quercus petraea - (Matt.) Liebl.
  81. Quercus phellos - L.
  82. Quercus polymorpha - Schltdl. & Cham.
  83. Quercus prinoides - Willd.
  84. Quercus pumila - Walter
  85. Quercus pungens - Liebm.
  86. Quercus robur - L.
  87. Quercus robusta - C.H. Mull.
  88. Quercus rubra - L.
  89. Quercus rugosa - Née
  90. Quercus sadleriana - R. Br. ter
  91. Quercus serrata - Murray
  92. Quercus shumardii - Buckley
  93. Quercus similis - Ashe
  94. Quercus stellata - Wangenh.
  95. Quercus suber - L.
  96. Quercus tardifolia - C.H. Mull.
  97. Quercus texana - Buckley
  98. Quercus tomentella - Engelm.
  99. Quercus toumeyi - Sarg.
  100. Quercus turbinella - Greene
  101. Quercus vacciniifolia - Kellogg
  102. Quercus variabilis - Blume
  103. Quercus vaseyana - Buckley
  104. Quercus velutina - Lam.
  105. Quercus viminea - Trel.
  106. Quercus virginiana - Mill.
  107. Quercus wislizeni - A. DC.

Melezler:

  1. Quercus × acutidens - Torr.
  2. Quercus × alvordiana - Eastw.
  3. Quercus × anceps - E.J. Palmer
  4. Quercus × asheana - Little
  5. Quercus × atlantica - Ashe
  6. Quercus × beadlei - Trel.
  7. Quercus × beaumontiana - Sarg.
  8. Quercus × bebbiana - C.K. Schneid.
  9. Quercus × beckyae - Gaynor
  10. Quercus × benderi - Baen.
  11. Quercus × bernardiensis - W. Wolf
  12. Quercus × bimundorum - E.J. Palmer
  13. Quercus × blufftonensis - Trel.
  14. Quercus × brittonii - W.T. Davis
  15. Quercus × burnetensis - Little
  16. Quercus × bushii - Sarg.
  17. Quercus × byarsii - Sudw. ex Trel.
  18. Quercus × caduca - Trel.
  19. Quercus × caesariensis - Moldenke
  20. Quercus × capesii - W. Wolf
  21. Quercus × cocksii - Sarg.
  22. Quercus × columnaris - Laughlin
  23. Quercus × comptoniae - Sarg.
  24. Quercus × cravenensis - Little
  25. Quercus × deamii - Trel.
  26. Quercus × demareei - Ashe
  27. Quercus × discreta - Laughlin
  28. Quercus × diversiloba - Tharp ex A. Camus
  29. Quercus × egglestonii - Trel.
  30. Quercus × eplingii - C.H. Mull.
  31. Quercus × exacta - Trel.
  32. Quercus × faxonii - Trel.
  33. Quercus × fernaldii - Trel.
  34. Quercus × fernowii - Trel.
  35. Quercus × filialis - Little
  36. Quercus × fontana - Laughlin
  37. Quercus × ganderi - C.B. Wolf
  38. Quercus × garlandensis - E.J. Palmer
  39. Quercus × giffordii - Trel.
  40. Quercus × grandidentata - Ewan
  41. Quercus × guadalupensis - Sarg.
  42. Quercus × harbisonii - Sarg.
  43. Quercus × hastingsii - Sarg.
  44. Quercus × hawkinsiae - Sudw.
  45. Quercus × heterophylla - F. Michx.
  46. Quercus × howellii - Tucker
  47. Quercus × humidicola - E.J. Palmer
  48. Quercus × incomita - E.J. Palmer
  49. Quercus × inconstans - E.J. Palmer
  50. Quercus × introgressa - P.M. Thomson
  51. Quercus × jackiana - C.K. Schneid.
  52. Quercus × jolonensis - Sarg.
  53. Quercus × joorii - Trel.
  54. Quercus × leana - Nutt.
  55. Quercus × ludoviciana - Sarg.
  56. Quercus × macdonaldii - Greene & Kellogg
  57. Quercus × macnabiana - Sudw.
  58. Quercus × megaleia - Laughlin
  59. Quercus × mellichampii - Trel. ex Sarg.
  60. Quercus × moreha - Kellogg
  61. Quercus × moultonensis - Ashe
  62. Quercus × munzii - J.M. Tucker
  63. Quercus × mutabilis - E.J. Palmer & Steyerm.
  64. Quercus × neopalmeri - Sudw.
  65. Quercus × neotharpii - A. Camus
  66. Quercus × nessiana - E.J. Palmer
  67. Quercus × organensis - Trel.
  68. Quercus × oviedoensis - Sarg.
  69. Quercus × palaeolithicola - Trel.
  70. Quercus × podophylla - Trel.
  71. Quercus × pseudomargaretta - Trel.
  72. Quercus × rehderi - Trel.
  73. Quercus × riparia - Laughlin
  74. Quercus × robbinsii - Trel.
  75. Quercus × rolfsii - Small
  76. Quercus × rudkinii - Britton
  77. Quercus × runcinata - (A. DC.) Engelm.
  78. Quercus × sargentii - Rehder
  79. Quercus × saulii - C.K. Schneid.
  80. Quercus × schochiana - Dieck ex Palmer
  81. Quercus × schuettei - Trel.
  82. Quercus × smallii - Trel.
  83. Quercus × stelloides - E.J. Palmer
  84. Quercus × sterilis - Trel.
  85. Quercus × sterrettii - Trel.
  86. Quercus × subconvexa - Tucker
  87. Quercus × subfalcata - Trel.
  88. Quercus × subintegra - (Engelm.) Trel.
  89. Quercus × sublaurifolia - Trel.
  90. Quercus × substellata - Trel.
  91. Quercus × tharpii - C.H. Mull.
  92. Quercus × tottenii - Melvin
  93. Quercus × townei - E.J. Palmer
  94. Quercus × tridentata - (Engelm. ex A. DC.) Trel.
  95. Quercus × undulata - Torr.
  96. Quercus × vaga - E.J. Palmer & Steyerm.
  97. Quercus × venulosa - Ashe
  98. Quercus × wagneri - Gaynor
  99. Quercus × walteriana - Ashe
  100. Quercus × willdenowiana - (Dippel) Beissner, Schelle & Zabel

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Meşe ağacı yaprakları
    Meşe ağacı yaprakları

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2022. 
  2. ^ "Sierra Juarez and San Pedro Martir pine-oak forests - The Encyclopedia of Earth". editors.eol.org. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  3. ^ www.ogm.gov.tr https://web.archive.org/web/20240527150953/https://www.ogm.gov.tr/tr/yararli-bilgiler/haftanin-agaci/sacli-mese. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". www.ogm.gov.tr. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Meşe&oldid=33782532" sayfasından alınmıştır