Swahili

lingaedjes > Nidjer-Congo > bantou > suwahili

Li swahili ou kiswahili (kiswahili e swhaili), c' est on lingaedje bantou, djåzé so ene lådje sitindêye d' Afrike do Ponant. Li Levant do Congo, li Tanzaneye, li Kenia, evnd.

Côde ISO: sw.

Gn a bråmint des mots arabes divins, a cåzes des rlåcions des djins avårla avou les Arabes di Zanzibar.

Danielle Bury a scrît on tecse tot maxhant do walon avou des mots d' kiswahili.

• e swahili: Watu wote wamezaliwa huru, hadhi na haki zao ni sawa. Wote wamejaliwa akili na dhamiri, hivyo yapasa watendeane kindugu.
• ratournaedje walon: Tos les omes vinèt å monde libes et ewals po çou k' est d' leu dignité et d' leus droets. Leu råjhon et leu consyince elzi fwait on dvwer di s' kidure inte di zels come des frés.

(prumî årtike del Declaråcion univiersele des droets del djin)

Les mots les pus corants vinèt d' on fond bantou. I seront foirt rishonnants avou des ôtes lingaedjes bantous come li lingala u li kirwanda. Metans:

• nyama (tchå) et mnyama (biesse) si racuzinnut åjheymint avou l' lingala nyama (biesse) ey avou les lingaedjes bantous d' Ouganda, et del Nonne-Afrike (zoulou, xhossa et swazi «ínyama»).^[1]

A costé d' çoula, gn a des cåkêyes di mots k' ont vnou di l' arabe avou les martchands arabes di Zanzibar; metans

• kahawa : cafè
• haraka ! : abeye ! (viebe arabe haraca : bodjî)
• mwaridi: rôzî (mo l-warid, mere del rôze, avou l' cawete -i)
• malkia: (arabe "malika", rinne, royinne)

Na mapema (timpe å matén)

Moya, mbili, tatou (onk, deus, troes)

Dins les magougous (bouxhons), gn a des biloulous (pititès biesses), bwibwis (araegnes), copixhes, eyet coloûtes ki, timpe å matén vegnnut sovint å monde.

Nné, tano, sita (cwate cénk, shijh)

Abeye, Hatari, Haraca ! (Waitîz a vos ! abeye !)

Lujhant come des grins d' cawa (cafè), les efants spitnut foû des nioumbas (måjhons), petnut evoye viè les mashambas (tchamps).^[2]

• Pordjet Kamoussi (motî eterovrant e swahili)
• Wikipedia e swahili
• Pådje moennrece do swahili sol Wiccionaire walon
  • Sacwants mots do swahili (dedja studyîs sol Wiccionaire walon)

1. ↑ Wiccionaire inglès
2. ↑ Danielle Bury, foû di "Ene miye di mi", El Bourdon, 2001.