nawea
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « nucalis » (parint di «nux» («djaeye») et di «nucleus» («amande»)), avou l’ cawete « -ea ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /nawja/ /nawɛː/ /nawe/ /nɔwɛː/ /nuwɛː/ /navja/ /nɔvja/ /nuvja/ /nɔjɛː/ /nɔja/, miersipepieuzmint e l’ notule ALW 6.79 .
- prononçaedje zero-cnoxheu : /nawja/
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
nawea | naweas |
nawea omrin
- deur cayet k' i gn a å mitan des fruts come les biyokes, les pîxhes, et k' li smince est dvins.
- Il a avalé l' nawea.
- Et kécfeye bén ki l' nawea vénrè a crexhe ezès ronxhisses ki vos l' î avoz tchessî. — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- Cwate pîces da Pouchkine ki c' est come cwate fruts a goster avou leu sawoura, leu surté mins, eto, avou leu nawea ki vs fwait ruxhler des dints. — Joseph Bily (fråze rifondowe).
- corin di l' atôme.
- Ci n' est k' e 1944 k' il on-st arivé a sketer li nawea di l' atôme d' uraniom, po fé l' bombe.
- Asteure, tos les spès paltots di houte di Kevrin s' ont metou e leu tuza ki c' esteut pol bén d' l' umanité k' il alént co rdjouwer on ptit tins avou les naweas d' atôme — Lucyin Mahin, (a l' ocåzion do ratacaedje des sayes nawearinnes francesses a Mourourowa, diviè 1995).
- (tinrûlmint) mamé (!!! a-z aveuri).
- Li djonne mame, k’ e-st on pô rmetowe,
Dimande dedja d’ bride abatowe,
K’ on lyi apoite si ptit nawea,
K’ ele voet haitî come on tchåwea— Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.130, « C’èst-on valèt !» (fråze rifondowe).
- Li djonne mame, k’ e-st on pô rmetowe,
- E cisse pådje ci, n’ a co pont d’ definixha pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.
- I n’ est nén rekis d’ si siervi d’ èn evironmint d’ sicribanne po fé tourner ene éndjole. On l’ sait ossu fé roter avou seulmint l’ nawea avou des royes di comandes, come li bon vî DOS did dins l’ tins). — Jean Cayron.
- napea (!!! a-z aveuri).
- Ostant do bate mi fleme al coine del rowe Nouvisse k' al coine do Pont ds Åtches, fjha nosse nawea tot tcheriant evoye. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.27 (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Pwaire minimom
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]deur cayet k' i gn a å mitan d' on frut et k' li smince est dvins
Etimolodjeye 2
[candjî]Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
nawea | naweas |
nawea omrin
- nawe
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike nawea (discramiaedje) so Wikipedia