[go: up one dir, main page]

Naar inhoud springen

Aartshertoginne Isabella

Van Wikipedia
(deureverweezn van Isabella van Spanje)
Isabella van Spanje
15661633
Isabella van Spanje geschilderd deur Juan Pantoja de la Cruz ca. 1598-1599 (Museo del Prado, Madrid)
Soeverein van de Spoansche Nederlandn
(met Albrecht van Ôostnryk)
Hertoginne van Broabant, Lothier, Limburg en Luxemburg

Markgravinne van Noamn.
Gravinne van Vloandern,
Charolais, Franche-Comté,
Artois en Henegouwn
Periode15981621
VôorgangerFilips II
IpvolgerFilips IV
Landvoogdesse van de Nederlandn
Periode16211633
VôorgangerAlbrecht en Isabella
IpvolgerFerdinand van Oostnryk
VoaderFilips II
MoederElisabeth van Valois
Woapn van Albrecht en Isabella

Isabella Clara Eugenia (Segovia (Spanje), 12 augustus 1566 - Brussel, 1 december 1633) wos een van de dochters van den Spoanschn keunienk Filips II.

Ze wos zy van 1598 tout 1621 vorstinne van de Nederlandn. Achter 'n dood van heurnen vint Albrecht van Oostnryk in 1621 kwam ze zy ollene landvoogdesse van de Lege Landn tout an eurne dood in 1633.

Kort voor zynen dood gof Filips II an heur en heurnen vint de Lege Landn lik huwelikscadeau. Je wilde surtout ofgeroakn van 'n burgeroorloge da doa an 'n gank wos en hem handnvul geld koste. Zynder kosten d'r ounofhankelik over regeern moar d'r woarn wel enigste voorwoardn an verboundn:

  • hoe 't koppel gin kinders en kreeg, keerden de Nederlandn were noa de Spoansche krone
  • eventuele kinders kostn ollene trouwn mèi de goedkeurienge van 'n Spoanschn keunienk
  • eventuele dochters mochtn ollene moa trouwn mèi Spoansche prinsn

Via heur huwelik gerochte ze zy ook aartshertoginne van Oostnryk.

Isabella ofgebeeld lik Nunne
(Pieter Paul Rubens, 1625)

Albrecht en Isabella woarn styf geirn geziene, surtout by de bevolkienge van de Zudelikke Nederlandn. Ze stoundn ollene de katholieke godsdienste toe en voerdn in 1611 't Eeuwig Edict in. Dat hield in da familjenoamn moestn vastegeleid zyn en da kerkn verplicht woarn vo dop-, huwelik- en doodsregisters an te leggn.

Z'hèin en upmerkelik succes g'hoald mèi hunder overwinnienge up d'Hollanders en d'Iengelsche by 'n Slag by Nieuwpoorte in 1600. Dat hèit hunder e sterke reputoasje gegeevn want zo hèin ze zynder beweezn dan de Zudelikke Nederlandn in stoat woarn d'anvolln van d'upstandige Noordelikke Nederlandn of te sloan, wel mèi d'hulpe van 't Spoans leger.

In 1609 zyn Albrecht en Isabella tot en akkoord gerocht mèi de noordelikke provinsjn vo en bestand van twolf joar of te sluutn, et Twolfjoarig Bestand. Doadeure kostn de Zudelikke Nederlandn were up krachtn kommn van 'n burgeroorloge da joarn lank hèit gedeurd, en begoste'r en periode van diplomatiekn, artistiekn en economischn welvoart.

Albrecht en Isabella woarn ook verzot up kunste. Surtout den bekendn schilder Pieter Paul Rubens wos lik hofschilder ne geirn geziene gast an hunder hof. Rubens wos ook diplomat vo d'aartshertoogn en hèit dikkers up missie gesteurd gewist om over oorlogen en vrede te goan ounderhandeln.

Dood van Albrecht

[bewerkn | brontekst bewerken]

Achter 'n dood van Albrecht in 1621 keerdn de Nederlandn direct were noa de Spoansche krone die oundertusschn ounder keunienk Filips IV stound.

't Liefst van ol wilde de styf katolieke Isabella werekeern noar e klooster in Spanje (Monasterio de las Descalzas Reales) moar zy en mochte nie van 'n keunienk. Ze moeste zy teegn eur goestienge in Brussel bluuvn vodder regeern lik landvoogdesse. Ze bleef wel streevn na vredesounderhandeliengn mèi de Noordelikke Nederlandn, zounder da de keunienk van etwod wiste.

Dood van Isabella

[bewerkn | brontekst bewerken]

't Ende van heur leevn brocht ze zy deure in e Vlams klooster. Achter heurn dood in 1633 keerde 't besteur over de Nederlandn were na de Spoanschn keunienk Filips IV. Dendien stelde Ferdinand van Oostnryk an lik regent.

Wikimedia Commons