Urraca I của León

Một biên tập viên đang sửa phần lớn trang bài viết này trong một thời gian ngắn. Để tránh mâu thuẫn sửa đổi, vui lòng không chỉnh sửa trang khi còn xuất hiện thông báo này. Người đã thêm thông báo này sẽ được hiển thị trong lịch sử trang này. Nếu như trang này chưa được sửa đổi gì trong vài giờ, vui lòng gỡ bỏ bản mẫu. Nếu bạn là người thêm bản mẫu này, hãy nhớ xoá hoặc thay bản mẫu này bằng bản mẫu {{Đang viết}} giữa các phiên sửa đổi. Trang này được sửa đổi lần cuối vào lúc 02:06, 7 tháng 11, 2024 (UTC) (31 giờ trước) — Xem khác biệt hoặc Cập nhật trang này.

Urraca I của León và Castilla Urraca I de León y Castilla
Nữ vương Castilla, León và Galicia
Tại vị	1 tháng 7 năm 1109 – 8 tháng 3 năm 1126 (16 năm, 250 ngày)
Tiền nhiệm	Alfonso VI
Kế nhiệm	Alfonso VII
Vương hậu Aragón
Tiền nhiệm	Berta của Aragón
Kế nhiệm	Agnès xứ Aquitanie
Vương hậu Pamplona
Tiền nhiệm	Berta của Aragón
Kế nhiệm	Marguerite xứ L'Aigle
Thông tin chung
Sinh	Tháng 4 năm 1079 hoặc 24 tháng 6 năm 1081
Mất	8 tháng 3 năm 1126
Phối ngẫu	Raymond xứ Bourgogne Alifonso I của Aragón
Hậu duệ	Sancha Raimúndez, Infanta-Reina của Castilla Alfonso VII, Quốc vương León và Castilla Elvira Pérez de Lara Fernando Pérez Furtado
Vương tộc	Nhà Jimena
Thân phụ	Alfonso VI của León
Thân mẫu	Constance xứ Bourgogne
Tôn giáo	Công giáo La Mã
Chữ ký

Urraca I của León (tiếng Tây Ban Nha: Urraca I de León; tiếng Anh: Urraca of León; Tiếng Pháp: Urraque I^re de León; Tiếng Bồ Đào Nha: Urraca I de Leão e Castela; Tiếng Catalunya: Urraca I de Lleó; 1081 – 8 tháng 3 năm 1126),^[1] được gọi là Urraca Liều Lĩnh (Urraca la Temeraria), là Nữ vương của Vương quốc Castilla, León, và Galicia từ năm 1109 đến năm 1126.^[1] Urraca I là Nữ vương đầu tiên của Castilla và León.^[2] Urraca I cũng được ghi nhận là Nữ vương đầu tiên ở châu Âu.

Không rõ các ghi chép cụ thể về ngày sinh cũng như nơi sinh của Urraca, tuy nhiên các nhà sử học tin rằng Urraca sinh vào khoảng năm 1081 gần Sahagún hoặc León.^[3][4] Urraca là con gái đầu lòng của Alfonso VI của León và Constance xứ Bourgogne.^[5] Constance chính là cháu nội của Robert II của Pháp, do đó có họ hàng với Vương thất Pháp. Ngoài ra, một trong những người cậu của Constance là vị trưởng tu viện đầy quyền lực, Hughes xứ Cluny, người mà Alfonso cố gắng liên minh bằng việc kết hôn với cháu của Hughes.^[5] Constance cũng có họ hàng tương đối gần với người vợ đầu của chồng là Agnes xứ Aquitaine (bà là cháu đằng nội của Agnes), và Giáo hoàng Grêgôriô VII chỉ cho phép cuộc hôn nhân diễn ra khi Alfonso chấp nhận thay đổi các nghi thức từ của cộng đồng Công giáo từ thời còn thuộc Al-Andalus sang nghi thức Công giáo La Mã.^[6]

Mặc dù là người con duy nhất của cha mẹ, tuổi thơ của Urraca được ghi chép rất ít.^[7] Một trong những người giám hộ được biết đến là đã kèm cặp cho bà là Pedro Ansúrez (không có các văn bản đương thời nào còn sót lại xác nhận việc này), và hai trong số những giáo viên đã dạy cho Urraca lúc nhỏ là giám mục Pedro (người mà sau này cùng bà đến Galicia sau khi Urraca kết hôn) và Domingo Flacóniz.^[4][8] Mối quan hệ của Urraca với cô ruột là Elvira của León, Lãnh chúa xứ Toro rất thân thiết, được thể hiện qua việc bà được bổ nhiệm làm người giám hộ cho con gái của Urraca là Sancha Raimúndez của León và Castilla.^[7]

Trước tháng 2 năm 1093,^[9] Urraca kết hôn với Raymond xứ Bourgogne,^[a][11] một quý tộc người Bourgogne đến León theo lời kêu gọi của Alfonso VI nhằm tổ chức một cuộc thập tự chinh Công giáo chống lại người người Almoravid sau thất bại tại Sagrajas.^[12][13] Có thông tin rằng Raymond đã đến vương quốc vào khoảng năm 1086 hoặc 1087 trong một đoàn tuỳ tùng dẫn đầu bởi anh rể là Eudes I xứ Bourgogne,^[13] người sau đó thất bại trong việc chiếm Tudela.^[12] Sau khi cuộc vây hãm thất bại, đoàn tuỳ tùng của Eudes đến León để thăm người bác bên nội là Vương hậu León. Trong chuyến thăm đó, Urraca được hứa hôn và có lẽ là đã kết hôn với Raymond, mặc dù Urrac khi đó mới chỉ có khoảng 8-10 tuổi, chưa đủ tuổi kết hôn theo giáo luật.^[12][13][b] Urraca^[c] cùng chồng khi đó cai trị một vùng đất với khu vực Tây Bắc lãnh thổ khi đó giáp với Đại Tây Dương, chạy dọc từ biên giới phía Nam giáp với các nhà nước Hồi giáo cho đến rặng núi Cantabrica.^[15]

Dù Raymond đã đến tuổi trưởng thành khi kết hôn, Alfonso vẫn tiếp tục quản lý Galicia. Đại diện của Alfonso tại Galicia, Pedro Vimaraz, qua đời trong khoảng thời gian Urraca kết hôn nên Alfonso bổ nhiệm Arias Diaz làm người kế vị. Diego Gelmírez, một linh mục trẻ tài năng, được Alfonso giao chức vụ "chưởng lý" Galacia. Mặt khác, Raymond và Urraca cũng tham gia vào việc quản lý các tỉnh khác, ví dụ như việc họ chứng kiến ký kết ​​các hiến chương nhân dịp việc tái định cư ở Ávila, Segovia, Salamanca và Zamora.^[16] Năm 1093, mẹ của Urraca qua đời và tình nhân người Moor của Alfonso là Zaida xứ Sevilla sinh ra một cậu con trai, Sancho Alfonsez.^[17] Sự ra đời của người em trai ngoại hôn đe doạ vị trí người thừa kế duy nhất mà Urraca nắm giữ. Năm 1096,^[d] vương quốc Galicia bị phân đôi sau cuộc hôn nhân giữa Teresa của León, người chị gái ngoại hôn và cùng cha khác mẹ của Urraca, và Henri xứ Bourgogne: trong khi Teresa cùng chồng nhận của hồi môn là Bá quốc Bồ Đào Nha (tức các vùng đất nằm giữa hai con sông Douro và Minho), thì Urraca được tiếp cai trị phần đất còn lại thuộc Galicia.^[18] Điều này làm suy yếu quyền lực của hai vợ chồng nhiều hơn nữa.^[19]

Urraca được chồng đảm nhận việc giáo dưỡng, với việc ông được nhắc đến với vai trên trong hầu hết các tài liệu khi là Bá tước xứ Galicia. Hai tài liệu xác nhận đặc quyền thị dân của thành Santiago de Compostella vào các năm 1095 và 1105 có nhắc đến tên Urraca cùng danh xưng "Urraca regina". Danh xưng này có lẽ thể hiện sự chống đối của Urraca với khi bà gần như được nhắc đến sau, mặc dù một infanta thời bấy giờ thi thoảng sẽ xưng là "regina".^[20] Sancho Alfónsez được nhắc đến thường xuyên trong một sắc lệnh vào năm 1103, chứng tỏ rằng Alfonso coi con trai mình là người kế vị hợp pháp, mặc dù các giáo sĩ phản đối vì Sancho là con ngoài giá thú.^[21] Đến tháng 3 năm 1107, Sancho được bầu làm vua theo đề xuất của Alfonso.^[22] Raymond trong khi đó cùng anh vợ Henri lên kế hoạch tranh đoạt ngôi vị,^[19][21] Các văn bản liên minh của họ được một tu sĩ cấp cao từ tu viện Cluny xác nhận khoảng cuối năm 1105 hoặc đầu năm 1106^[19][21]: trong đó họ đồng ý chia đôi đất của cha rể mà không cần quan tâm đến tuyên bố ngôi vị của Sancho, với việc Henri đồng ý trở thành chư hầu cho Raymond.^[23]

Raymond đột ngột đổ bệnh nặng và mất không lâu sau đó tại Grajal de Campos vào tháng 9 năm 1107.^[24] Người vợ góa Urraca ngay sau đó nắm toàn quyền cai trị Galicia.^[25] Danh xưng được bà sử dụng lúc này là "Vương hậu của toàn Galicia" được ghi trong một bức thư gửi cho Nhà thờ chính tòa Lugo cuối năm 1107/đầu năm 1108.^[26] Các giáo sĩ và quý tộc Galicia coi đứa con trai sơ sinh của Urraca của Raymond, Alfonso Raimúndez, là người kế vị hợp pháp của Raymond. Vị trí người thừa kế của cha cậu bé đã được xác nhận trước sự chứng kiến ​​​​của họ tại một cuộc họp ở León bởi Alfonso VI. Nhà vua cũng thừa nhận quyền cai trị Galicia của cháu trai ông trong trường hợp Urraca tái hôn.^[26] Vào khoảng thời gian này, Urraca bắt đầu có tình cảm với một quý tộc người Castilla, Gómez González.^[27] Sancho Alfónsez chết khi chiến đấu chống lại Nhà Almoravids tại trận Uclés vào ngày 29 tháng 5 năm 1108. Sa cái chết bất ngờ của người anh cùng cha khác mẹ, Urraca trở thành người thừa kế duy nhất của nhà vua.^[23][27] Vị trí mới của cô được chính thức xác nhận tại một cuộc họp gồm "hầu hết các quý tộc và bá tước của toàn Tây Ban Nha" ngay trước khi cha cô qua đời vào ngày 30 tháng 6 hoặc ngày 1 tháng 7 năm 1108.^[e][27][29]

Urraca trở thành nữ quân chủ đầu tiên ở châu Âu khi kế vị cha của mình. Văn bản pháp lý sớm nhất còn tồn tại của bà, được cấp cho Nhà thờ León một ngày sau tang lễ của cha bà, gọi bà là "Nữ hoàng của toàn Tây Ban Nha". Các nhà quý tộc León, Castilla và Galicia nổi tiếng cùng mười hai giám mục đã chứng kiến ​​tài liệu này, cho thấy giới tinh hoa trong vương quốc của bà đã công nhận bà là quốc vương hợp pháp.^[30] Hai nguồn ban đầu—Biên niên sử Sahagún và Historia Compostelana—cho rằng đề xuất về cuộc hôn nhân của Urraca với Alifonso I của Aragón và Navarra, là của các nhà quý tộc León. Họ được cho là đã tin rằng một nữ quốc vương sẽ không thể cai trị và bảo vệ vương quốc chống lại Almoravids và buộc Urraca phải kết hôn với "vị bạo chúa khát máu và tàn ác của Aragón", trái với ý muốn của bà.^[31] Bernard xứ Sédirac, Tổng giám mục Toledo, đã phản đối cuộc hôn nhân này, nhấn mạnh rằng Urraca và Alifonso là anh em họ.^[29] Trái ngược với hai biên niên sử, Rodrigo Jiménez de Rada viết rằng Alifonso VI bắt đầu các cuộc đàm phán về cuộc hôn nhân của người thừa kế với Alifonso I vì ông muốn ngăn cản cuộc hôn nhân của Urraca với tình nhân là Gómez González.^[32] Gordo Molina và Melo Carrasc đề xuất rằng cả hai nguồn đều có thể đáng tin cậy, bởi vì việc lựa chọn một người chồng phù hợp cho con gái và người thừa kế của mình là nhiệm vụ quan trọng nhất của vị vua lớn tuổi trước khi ông qua đời.^[29]

Hôn lễ giữa hai người diễn ra vào tháng 9 hoặc tháng 10 năm 1109 tại lâu đài Monzón de Campos, với người quản lý pháo đài, Pedro Ansúrez, là người bảo trợ cho cuộc hôn nhân này. Giới quý tộc và giáo sĩ đã tham dự tang lễ của Alifonso — người đã mất vào ngày 1 tháng 7^[27] — đã quyết định thực hiện mong muốn gả nữ hoàng cho quốc vương Aragón, bất chấp sự phản đối và thờ ơ của bà đối với đám cưới.^[33]

Theo thỏa thuận hôn nhân, Alifonso "tặng" cho vợ những vùng đất rộng lớn và hứa sẽ không bỏ rơi cô vì bị vạ tuyệt thông do hai người có quan hệ họ hàng với nhau khi kết hôn. Bất kỳ đứa con nào được sinh ra từ cuộc hôn nhân này sẽ thừa kế vùng đất của người cha, nhưng nếu không, Urraca và các con của cô sẽ nắm giữ vùng đất của Alifonso khi ông mất. Nếu Urraca là qua đời trước, lãnh thổ của Urraca sẽ được thừa kế bởi Alifonso và bất kỳ đứa con nào mà họ có thể có chung từ cuộc hôn nhân này. Nếu hai người không có con chung, Alifonso sẽ được hưởng quyền sở hữu đất đai của vợ suốt đời và sẽ được chuyển cho Alfonso, đứa con trai mà Urraca đã có trong cuộc hôn nhân đầu tiên, khi Alifonso qua đời. Nhìn chung, các điều khoản thoả thuận rất hào phóng đối với Urraca I. Sau đám cưới, cặp đôi bắt đầu chuyến hành trình đến Aragón.^[34]

Người con đầu lòng của Urraca I với Raymond được ghi nhận ra đời trước ngày 11 tháng 11 năm 1095. Vương nữ được đặt tên theo bà nội của Urraca, Sancha của León, người đã truyền lại quyền cai trị Vương quốc León cho các con của mình. Một nguồn tài liệu tại Tu viện San Xulián de Samos vào ngày 24 tháng 10 năm 1102 có đề cập đến "những đứa con" của Raymond và Urraca I, ngụ ý rằng đứa con thứ hai của hai vợ chồng là Alfonso đã được sinh ra, thế nhưng có hai nguồn cùng thời là Chronicon Compostellanum và Historia Compostelana — cho rằng Alfonso sinh năm 1105. Alfonso được đặt tên theo cha của Urraca I.^[35]

Urraca I có hai người con ngoại hôn với người tình Pedro González de Lara là Fernando Pérez Hurtado (c.1114-1156), và Elvira Pérez de Lara (c.1112-1174), người được nhắc đến trong Historia Compostelana liên quan đến việc Elivira quyên góp tiền của làng Arquillinos cho Diego Gelmírez.^[36] Elvira kết hôn hai lần, lần đầu tiên với García Pérez de Traba, Lãnh chúa xứ Trastámara, con trai của Pedro Fróilaz de Traba, sau đó là Bá tước Beltrán de Risnel.

• Isabel I của Castilla
• Berenguela I của Castilla

• Falque, Emma (1994). Historia Compostelana, Edited and translated by E. Falque. Madrid: Akal. ISBN 84-460-0417-8.
• Gordo Molina, Ángel G.; Melo Carrasco, Diego (2018). La reina Urraca I (1109–1126): La práctica del concepto de imperium legionese en la primera mitad del siglo XII [Queen Urraca I (1109–1126): Practice of the Concept of the Imperium Legionese in the First Half of the 12th Century]. Estudios históricos La Olmeda (bằng tiếng Tây Ban Nha). Ediciones Trea. ISBN 978-84-17140-43-4.
• McMurdo, Edward (1888). The History of Portugal, from the commencement of the monarchy to the reign of Alfonso III. 1.. London, S. Low, Marston, Searle, & Rivington.
• O'Callaghan, Joseph F. (1994) [1975]. A History of Medieval Spain. Cornell University Press. ISBN 0-8014-9264-5.
• Pallares, Maria del Carmen; Portela, Ermelindo (2006). La Reina Urraca [Nữ vương Urraca] (bằng tiếng Tây Ban Nha). Nerea. ISBN 84-96431-18-5.
• Reilly, Bernard F. (1998). The Kingdom of León-Castilla Under King Alfonso VII, 1126–1157. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ISBN 9780812234527.
• Rodríguez, Ana (2018). “De olvido y memoria. Cómo recordar a las mujeres poderosas en Castilla y León en los siglos XII y XIII”. Arenal: Revista de Historia de las Mujeres (bằng tiếng Tây Ban Nha). 25: 271–294.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
• Valverde, Juan Fernández (1989). “De rebus Hispaniae”. Historia de los hechos de España. Madrid: Alianza Editorial.
• Britannica, The Editors of Encyclopaedia (4 tháng 3 năm 2024). “Urraca | Reign, Castile, Leon | Britannica”. www.britannica.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2024.

• Reilly, Bernard F. (1982). The Kingdom of León-Castilla under Queen Urraca, 1109–1126. Princeton University Press. ISBN 0-691-05344-8.

1. Reilly, Bernard F. "The Medieval Spains", 1993.